ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ- ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΧΑΡΙΣΤΙΑΣ
Αρθρο του Σεβασμιωτατου Μητροπολιτη Ιωαννουπολεως- (Johanesburg) k Σεραφειμ
Ο Σεβασμιωτατος Μητροπολιτης Ιωαννουπολεως κ Σεραφειμ
Η σημερινή ευαγγελική περικοπή τονίζει ότι οι αχάριστοι και οι αγνώμονες δεν έχουν θέση στην Βασιλεία των Ουρανών. Η αγνωμοσύνη και η αχαριστία μπορούν να εκδηλωθούν με πολλές μορφές, όπως όχι μόνο, με την απουσία από τη ζωή μας ευχαριστήριων προσευχών προς τον Δημιουργόν μας και Θεό μας για τη Δημιουργία του Θεού που όλοι μας απολαμβάνουμε, αλλά και με την καθημερινή καταστροφή του Περιβάλλοντος. Εκδηλώνεται ακόμη η αγνωμοσύνη μας και η αχαριστία μας όταν λησμονούμε αυτούς που μας ευεργέτησαν, τους γονείς μας, τους παππούδες μας και τις γιαγιάδες μας, τους συγγενείς και τους φίλους που μας στάθηκαν στις δύσκολες μας στιγμές. Τελικά οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι που μπορούν να μας πληγώσουν είναι οι πιο κοντινοί μας. Ο Ιούδας ήταν ένας από τους Μαθητές του Ιησού.
Η μορφή της αγνωμοσύνης και της αχαριστίας που αναφέρεται στην σημερινή ευαγγελική περικοπή έχει άμεση σχέση με την εν Χριστώ αιώνιον σωτηρία μας.
Στην ερώτηση του Αποστόλου Πέτρου προς τον Ιησού, πόσες φορές πρέπει να συγχωρούμε κάποιο που εξακολουθεί να μας κάνει κακό, ο Ιησούς Χριστός απαντάει ότι καθήκον και ευθύνη του ανθρώπου που θέλει να ζει κοντά στο Θεό είναι να συγχωρά χωρίς περιορισμό. Με αφορμή την ερώτηση αυτή του Αποστόλου Πέτρου, ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας παραθέτει την παραβολή που χρησιμοποιεί ο Ιησούς για να μας ομιλήσει για την Βασιλεία των Ουρανών.
Μας λέει λοιπόν ο Ιησούς ότι «η Βασιλεία των Ουρανών μοιάζει με ένα βασιλέα που καλεί τους δούλους του να λογαριαστούν. Ένας από αυτούς του χρωστούσε ένα υπέρογκο ποσόν που δεν μπορούσε να το ξοφλήσει. Έπρεπε λοιπόν να πωληθεί ο ίδιος, η γυναίκα του, τα παιδιά του και τα υπάρχοντα του για να ξοφληθεί ένα μέρος του χρέους. Μπροστά στην καταστροφή του ο φτωχός δούλος άρχισε να κλαίει και να παρακαλεί τον κύριον του να τον ελεήσει, δηλαδή να τον λυπηθεί και να το βοηθήσει, λέγοντας του να κάνει υπομονή καί ότι θα κάνει το παν να του τα επιστρέψει όλα όσα του χρωστούσε. Τον λυπήθηκε ο Κύριος του και του τα χάρισε όλα. Μόλις όμως βγήκε έξω στο δρόμο συνάντησε ένα συνδούλο του που του χρωστούσε ένα πολύ μικρό και ασήμαντο ποσόν. Με βίαιο τρόπο τον άρπαξε από τον λαιμόν και προσπαθούσε να τον πνίξει ζητώντας του να του δώσει αμέσως αυτά που του χρωστούσε. Παρ’ όλο που του είπε να κάνει λίγη υπομονή για να του δώσει αυτά που του χρωστούσε, ο δούλος εκείνος που του χάρισαν εκατομμύρια, τον έσυρε στην φυλακή ανελέητα και άσπλαχνα. Οι άλλοι δούλοι που είδαν και τις δύο σκηνές, επληροφόρησαν τον Βασιλέα για την συμπεριφορά του αχάριστου δούλου και τότε τον κάλεσε πάλι και του είπε: Δούλε πονηρέ, όταν με παρακάλεσες να σου δείξω έλεος και κατανόηση, για όλο εκείνο το τεράστιο χρέος που μου όφειλες, σου το χάρισα. Δεν έπρεπε να κάνεις και συ το ίδιο για τον συνδούλον σου, όταν σου ζήτησε για ασήμαντο ποσόν να τον βοηθήσεις; Και ωργισμένος ο Κύριος του τον παράδωσε στους βασανιστές, ώσπου να του επιστρέψει όσα του χρωστούσε. Έτσι μας λέει ο Ιησούς και ο Ουράνιος Πατέρας μου θα σας συμπεριφερθεί, εάν δεν συγχωρείτε τον συνάνθρωπό σας με όλη τη καρδιά σας».
Μάλιστα μετά τη προτροπή της συγχωρήσεως ακολουθεί η αναφορά στο διαζύγιον, ως απομάκρυνση από τη θέληση του Θεού, από το ισόβιον δηλαδή του γάμου. Έτσι σε όλες τις ανθρώπινες κοινωνικές μορφές επικοινωνίας, γάμου, φιλίας, οικογένειας, εργασίας, όταν δεν υπάρχει το πνεύμα της συγχωρήσεως, δηλαδή της αγάπης και της κατανόησης, η συνύπαρξη είναι αδύνατη και οδηγείται μετά από ένα άγριο εσωτερικό πόλεμο, όπου η ζωή μας γίνεται κόλαση, σε χωρισμό, δηλαδή σε διαζύγιο.
Η έννοια της αγνωμοσύνης και της αχαριστίας, στην περίπτωση της παραβολής της Βασιλείας των Ουρανών, εκφράζεται όταν μας δίνουν όλα τα αγαθά του Θεού και εμείς αρνούμαστε με κακία να δώσουμε έστω και κάτι εκεί που οι συνάνθρωποι μας υποφέρουν κι η δική μας μικρή βοήθεια μπορεί να απαλύνει τον πόνο τους με μια καλή κουβέντα, με ένα χαμόγελο, με μια προσευχή, με κάτι απλό, αλλά ανθρώπινο, ως έκφραση της αγάπης μας να αγκαλιάζουμε όλους τους ανθρώπους ως αδελφούς μας, χωρίς να πέφτουμε στην αμαρτία των φυλετικών διακρίσεων, και να λέμε αυτός είναι μαύρος, αυτός δεν είναι έλληνας, αυτός δεν είναι ορθόδοξος, αυτός δεν είναι δικός μας. Γι’ αυτό ο Ιησούς Χριστός μας λέει με σαφήνεια ότι όταν βοηθάμε κάποιο πονεμένο άνθρωπο που συναντάμε στο δρόμο μας, είναι ως να συναντούμε τον Χριστόν.
Η έννοια της συγχωρήσεως δεν είναι μια θεωρητική προφορική έκφραση ομολογίας ότι δεν κρατάς κακία στον άλλο που σε πλήγωσε, αλλά η παραχώρηση χώρου από το δικό σου πολύτιμο χώρο (συν- χωρώ = προσθέτω χώρον για να υπάρξει κι άλλος στο δικό μου χώρον), η στήριξη σου και η βοήθεια σου σ’ αυτόν που υποφέρει.
Γι’ αυτό ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος, ο Μακαριώτατος Πατριάρχης μας και Πνευματικός μας Πατέρας κ. Θεόδωρος Β’ διακηρύσσει στην σύγχρονη κοινωνία ότι «διατρέχοντας απ’ άκρου εις άκρον τη Μαύρη Ήπειρο συναντώ κοινωνίες που κατ’ όνομα στηρίζονται στην αρχή της ισότητας. Στην πραγματικότητα όμως δεν προστατεύονται αποτελεσματικά θεμελιώδη δικαιώματα όπως το δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία, στην ειρήνη, στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην ευτυχία. Με πόνο καρδιάς βλέπω ανθρώπους να στερούνται την τροφή και να αντιμετωπίζουν το φάσμα του θανάτου....». Κι όλα αυτά συμβαίνουν γιατί απουσιάζει η αγάπη μας, η συγχωρητικότητα, το πνεύμα της συνύπαρξης των ανθρώπων.
Η αδιαφορία μας στα κοινωνικά προβλήματα των συνανθρώπων μας είναι έκφραση αγνωμοσύνης και αχαριστίας προς το Θεό. Τελικά ο αγνώμονας και ο αχάριστος δεν είναι μόνος αυτός που αδυνατεί να δείξει ευγνωμοσύνη προς τον ευεργέτη του, να ευχαριστήσει εκείνο που τον ευεργέτησε, αλλά και εκείνος που συμπεριφέρεται άσπλαχνα ή άδικα σε κάποιο, αυτός που συμπεριφέρεται άσχημα, άπρεπα, αυτός που έχει έλλειψη φρονήσεως, ο απερίσκεπτος. Στη σύγχρονη κοινωνία μας η αχαριστία στην νομολογία αποτελεί λόγο για ανάκληση δωρεάς ή ακόμη και για αποκλήρωση.
Από ψυχιατρικής πλευράς, όπως μας ανάλυσε το φαινόμενο του αχάριστου δούλου, ο καθηγητής μας Κορναράκης ο πρεσβύτερος, έχουμε να κάνουμε με τη νεύρωση της «λευκής ενοχής», όπου ο βεβαρυμένος και αποτυχημένος και αμαρτωλός άνθρωπος αντί να μετανοήσει και να διορθώσει τα λάθη του προβάλλει την αμαρτία του στον συνδούλο του και τρέχει να τον πνίξει. Αυτό το νευρωτικό φαινόμενο πρέπει να το προσέξουμε ιδιαίτερα. Το βλέπουμε σε ανθρώπους που αγχώνονται για το τίποτα, έχουν συνέχεια ένα αίσθημα ανασφάλειας και μειονεκτικότητας, δεν τους ευχαριστεί τίποτα, και ταυτόχρονα δείχνουν για απλά πράγματα μια επικίνδυνη επιθετικότητα. Πάσχουν από μια επικίνδυνη μορφή ψυχοπάθειας που η θεραπεία τους εξαρτάται από την απόφασή τους να προσέλθουν στο Ιερόν Εξομολογητάριον.
Μήπως όμως δεν είναι μια μορφή αγνωμοσύνης και αχαριστίας, όταν παρατηρούνται φαινόμενα διαφθοράς και σκανδάλων σε μερικούς πολιτικούς, που τους εμπιστευόμαστε τον Εθνικό μας πλούτον κι αυτοί τον κατασπαταλούν με ελαφράν την συνείδηση;
