Η αντίστροφη μέτρηση για ενδεχόμενη κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις, όπως απαιτούν οι θεσμοί, άρχισε με την έκδοση σχετικής εγκυκλίου από το υπουργείο Εργασίας.
Η προσωπική διαφορά θα προκύψει από τον επανυπολογισμό όλων των ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων. Συγκεκριμένα πρόκειται για τη διαφορά μεταξύ του επιπέδου που έχουν σήμερα οι ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις και εκείνου που θα προκύψει μετά τον επανυπολογισμό τους με βάση τις διατάξεις του νέου ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου που έχει τεθεί σε ισχύ από 12/5/2016. Μετά τον επανυπολογισμό (προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2017) κοντά στο 1 εκατ. από τα 2 εκατ. ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων θα πέσει σε επίπεδο χαμηλότερο έως και κατά 30% από το σημερινό.
Ο νόμος όμως προβλέπει την προστασία όλων των ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων με τη διατήρηση της προσωπικής διαφοράς μέχρι την 31.12.2018. Από 1.1.2019, η προσωπική διαφορά θα συμψηφίζεται σταδιακά με τις ονομαστικές αυξήσεις στις κύριες συντάξεις, εφόσον υπάρχουν. Με άλλα λόγια, από το 2019 και για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, σε όσες κύριες συντάξεις υπάρχει προσωπική διαφορά, δεν θα δίδονται αυξήσεις - εφόσον αυτές προβλέπονται για τις υπόλοιπες - μέχρι το σωρευτικό ποσό των αυξήσεων αυτών να φτάσει το επίπεδο της προσωπική διαφοράς.
Eιδικότερα η διαδικασία επανυπολογισμού και το σαφές χρονοδιάγραμμα προκειμένου μέσα στους επόμενους 12 μήνες να έχει ολοκληρωθεί η καταβολή και των παλαιών συντάξεων με τον νέο τρόπο όπως προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου ορίζεται σε εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας. Ετσι έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2017 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός όλων των κύριων συντάξεων που καταβάλλονται ήδη, ώστε από 1.1.2019 να ξεκινήσει η καταβολή τους με βάση το νέο σύστημα: ήτοι εθνική, ανταποδοτική και προσωπική διαφορά.
Η διαφορά μεταξύ του ποσού που προκύπτει από τον παλαιό τρόπο υπολογισμού και του καινούργιου ονομάζεται προσωπική διαφορά. Στις περισσότερες περιπτώσεις εκτιμάται ότι η προσωπική διαφορά θα είναι θετική, δηλαδή οι ήδη συνταξιούχοι λαμβάνουν μεγαλύτερη σύνταξη από αυτή που θα λάβει ένας νέος συνταξιούχος με τις ίδιες ακριβώς προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
Εάν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή στο νόμο (το ΔΝΤ ζητεί μετ' επιτάσεως να κοπεί άμεσα η προσωπική διαφορά σε όλους τους συνταξιούχους) ή δεν ενεργοποιηθεί ο κόφτης, με άμεση συνέπεια στο ύψος των συντάξεων, οι παροχές θα παραμένουν παγωμένες έως ότου η προσωπική διαφορά μηδενιστεί. Αυτό προϋποθέτει, βέβαια, ότι οι συντάξεις που θα εκδοθούν με το νέο τρόπο υπολογισμού (βασική + ανταποδοτική) θα αρχίσουν κάποια στιγμή να αυξάνονται ακολουθώντας την πορεία του ΑΕΠ και τον τιμάριθμο.
Τι λέει η εγκύκλιος
Αναλυτικά, η εγκύκλιος ορίζει τα εξής:
1. Μέχρι 30.9.2016 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 10% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή να έχει ολοκληρωθεί μέχρι 31.12.2016. Ηδη το χρονοδιάγραμμα έχει πέσει έξω, καθώς η εγκύκλιος που προβλέπει τον τρόπο καθορισμού της ανταποδοτικής σύνταξης εκδόθηκε στις 23 Δεκεμβρίου και μέχρι τότε καμία σύνταξη παλαιά ή νέα δεν έχει υπολογιστεί με τον τρόπο που προβλέπεται στον νόμο Κατρούγκαλου.
2. Μέχρι 31.12.2016 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 40% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή να έχει ολοκληρωθεί μέχρι 31.3.2017
3. Μέχρι 31.3.2017 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 70% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή να έχει ολοκληρωθεί μέχρι 30.6.2017
4. Μέχρι 30.6.2017 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός του 100% των συντάξεων και η αναπροσαρμογή να έχει ολοκληρωθεί μέχρι 30.9.2017.
Συνεπώς, η διαδικασία της αναπροσαρμογής των κύριων συντάξεων θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως 30.9.2017, ενώ η αναπροσαρμοσμένη σύνταξη και η προκύπτουσα προσωπική διαφορά θα πρέπει να έχουν αποτυπωθεί στο πληροφοριακό σύστημα του ΕΦΚΑ έως 1.1.2018.
Η διαδικασία αφορά τις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις ή αυτές που θα καταβληθούν και αφορούν αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου, ήτοι, έως τις 12 Μαΐου 2016. Προσοχή. Ο επανυπολογισμός δεν αφορά τις συντάξεις του ΟΓΑ.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, έως 31.12.2018 οι κύριες συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες κατά την 12.5.2016 διατάξεις.
Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης είναι μεγαλύτερο του ποσού που θα προκύψει κατά το στάδιο της αναπροσαρμογής, δηλαδή η διαφορά είναι θετική, το επιπλέον ποσό εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά και μετά την 1.1.2019, συμψηφιζόμενο κατ' έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του, με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των νέων συντάξεων.
Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης είναι μικρότερο του ποσού που θα προκύψει κατά το στάδιο της αναπροσαρμογής, δηλαδή η διαφορά είναι αρνητική, τότε το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης προσαυξάνεται κατά το ένα πέμπτο της διαφοράς, σταδιακά και ισόποσα, εντός πέντε ετών από την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής (από το 2019 και έως το 2023 ).
Η διαδικασία αναπροσαρμογής αφορά τις κύριες συντάξεις (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) φορέων αρμοδιότητας υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, οι οποίοι εντάσσονται στον ΕΦΚΑ από 1.1.2017, πλην ΟΓΑ. Από την διαδικασία αναπροσαρμογής εξαιρούνται και οι συντάξεις που χορηγούνται από το Ταμείο Σύνταξης της Τραπέζης της Ελλάδος.
Συγκεκριμένα, αναπροσαρμόζονται οι ήδη καταβαλλόμενες ή καταβλητέες κατά την 12.5.2016 συντάξεις. Συνεπώς, συντάξεις για τις οποίες η συνταξιοδοτική απόφαση εκδόθηκε μετά την 12.5.2016 αλλά η έναρξη συνταξιοδότησης ανατρέχει σε προγενέστερη ημερομηνία και υπολογίζονται με βάση το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της συγκεκριμένης εγκυκλίου.
Παραδείγματα. Το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων που υποστηρίζει ότι οι προσωπικές διαφορές είναι οι πρώτες που θα μηδενιστούν αν τεθεί σε εφαρμογή ο κόφτης, επεξεργάστηκε ενδεικτικά παραδείγματα που δείχνουν διαφορές από 11 έως 722 ευρώ ανάμεσα σε παλιές και νέες συντάξεις. Για παράδειγμα: σημερινή σύνταξη 1.989 ευρώ (μεικτό ποσό) καταλήγει μετά τον επανυπολογισμό στα 1.266. Τα 722 ευρώ που υπολείπονται θα δίδονται πλέον στον συνταξιούχο ως προσωπική διαφορά. Αντίστοιχα, μια σύνταξη της τάξης των 1.029 ευρώ (μεικτό ποσό) καταλήγει στα 784 ευρώ και τα υπόλοιπα 245 θα διατηρούνται ως προσωπική διαφορά που θα εισπράττει στο εξής ο συνταξιούχος.
Ηλίας Γεωργάκης TA NEA
