Στο μυαλό του Σόιμπλε δεν υπάρχει, τελικά, μόνο μία Ελλάδα, αλλά... πολλές! Ακόμα και μέσα στη Γερμανία, όσο κι αν ακούγεται κάτι τέτοιο παράδοξο! Η εμμονή του, μάλιστα, με τη λιτότητα είναι τέτοια που βάζει στο στόχαστρο ακόμα και «δικά του» νησάκια των 500 κατοίκων!
Το Μπάλτρουμ, ένα μικρό γερμανικό νησί, τελεί υπό χρεοκοπία, αφού μπήκε «μέσα» κατά το... αστρονομικό ποσό των 6,5 εκατ. ευρώ! Ζητεί μια μικρή βοήθεια για να ανακάμψει, όμως ο Σόιμπλε αρνείται πεισματικά να συνδράμει έστω κι ένα σεντ, συστήνοντας μόνο λιτότητα. Κι έτσι το τουριστικό αυτό θέρετρο, εν μέσω θερινής σεζόν, υποφέρει σε σημείο εξόντωσης.
Καμία παραχώρηση
Το Μπάλτρουμ είναι ένας εγχώριος τουριστικός προορισμός που συγκεντρώνει δεκάδες χιλιάδες Γερμανών παραθεριστών κάθε καλοκαίρι, με φαρδιές αμμουδερές παραλίες και ειδυλλιακά τοπία. Για τα δεδομένα του, το χρέος των 6,5 εκατ. ευρώ είναι δυσβάσταχτο. Ο Σόιμπλε, όμως, δεν προτίθεται να κάνει την παραμικρή παραχώρηση για να το ξελασπώσει. Κι ας πρόκειται για γερμανικό έδαφος!
Οι κάτοικοι του Μπάλτρουμ βλέπουν ήδη τις κοινωνικές δομές να καταρρέουν λόγω της ομοσπονδιακής πίεσης. Το νησάκι της Γερμανίας, που ήδη στον Τύπο της χώρας παραλληλίζεται, σε μικροκλίμακα, με την Ελλάδα, αποτελεί παραδοσιακό θέρετρο από το 1966! Και το αποκαλούν «Η ωραία κοιμωμένη της Βόρειας Θάλασσας».
Ανήκει στην Κάτω Σαξονία και έχει μόνο 500 μόνιμους κατοίκους όλο τον χρόνο, αλλά συγκεντρώνει πλήθη τουριστών τους καλοκαιρινούς μήνες. Το νησί αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες τα τελευταία χρόνια κι αν για τα δεδομένα της γερμανικής οικονομίας το ποσό των 6,5 εκατ. είναι... στραγάλια, η γενική κυβερνητική αρτηριοσκλήρωση στο θέμα των χρεών φέρνει τα πράγματα στα όρια και σε αυτή την περίπτωση.
Έτσι, η μόνη λύση που προτείνεται στο νησί από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών δεν έχει να κάνει με κάποια κυβερνητική σωτήρια παρέμβαση, αλλά μόνο με συστάσεις για αυστηρή λιτότητα και περικοπές στα πάντα.
Το Μπάλτρουμ, μάλιστα, έχει παράδοση στην κακή διαχείριση των οικονομικών του. Το κατά κεφαλήν χρέος είναι εδώ και χρόνια το υψηλότερο στην Κάτω Σαξονία. Κι απ’ ό,τι φαίνεται το νησάκι θα τιμωρηθεί σκληρά γι’ αυτό!
Τα έσοδα
Στη Γερμανία, τα φορολογικά έσοδα των δήμων προέρχονται από τους φόρους ακίνητης περιουσίας και από αυτούς των επιχειρήσεων. Στην πρώτη περίπτωση, το ύψος του φόρου κάθε ακινήτου εξαρτάται από την εκτίμηση της εφορίας σε συνάρτηση με τον τοπικό πολλαπλασιαστή.
Η δεύτερη πηγή εσόδων, η φορολόγηση των επιχειρήσεων, αποδεικνύεται προβληματική για το νησί, εξαιτίας κυρίως των πολιτικών παρεμβάσεων του παρελθόντος (ναι, υπάρχουν και στη Γερμανία τέτοιες πολιτικές παρεμβάσεις!). Στο Μπάλτρουμ έχουν την έδρα τους πάνω από 300 επιχειρηματικές οντότητες, όμως μόνο το 10% από τη συνολική δραστηριότητά τους είναι φορολογητέο. Έτσι τα έσοδα είναι ελάχιστα...
Από έναν τέτοιο τουριστικό προορισμό προκύπτουν έσοδα και από άλλους φόρους, όπως αυτός της δεύτερης κατοικίας, των μέσων μαζικής μεταφοράς, των καταστημάτων, αλλά και ο «φόρος σπα»! Πρόκειται για το δημοτικό σπα - υδρομασάζ που λειτουργεί στο νησί και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πηγές εσόδων στο Μπάλτρουμ. Μάλιστα, ορισμένες υπηρεσίες, όπως η ενοικίαση ξαπλώστρας στην παραλία, είναι προσβάσιμες για τον τουρίστα μόνο με την επίδειξη της κάρτας τού σπα! Απ’ ό,τι φαίνεται, όμως, ούτε το... σπα δεν τους σώζει!
Πριν από λίγες μέρες, ο δήμαρχος του νησιού, Μπέρτχολντ Τουίτγερ, παρουσίασε τους λογαριασμούς τού σπα για το οικονομικό έτος 2013. Τα έσοδα ήταν σημαντικά μειωμένα σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές, αλλά αυτό που πυροδότησε την «κρίση χρέους» ήταν η διαπίστωση ότι από την ενοικίαση καθισμάτων στην παραλία υπήρχε «τρύπα» 100.000 ευρώ.
Ο πρόεδρος του τοπικού χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (της Μέρκελ και του Σόιμπλε) Γιαν Μπένγκεν άσκησε δριμεία κριτική στον δήμαρχο και στο ανάστατο τοπικό συμβούλιο του νησιού, δίχως να βρίσκει οποιαδήποτε εξήγηση ικανοποιητική για την μόλις 40% πληρότητα στις ξαπλώστρες της παραλίας. Επίσης, άσκησε κριτική για την αγορά νέων πυροσβεστικών οχημάτων.
Κι αν όλα αυτά μοιάζουν με κακόγουστο... ανέκδοτο, αφού η Γερμανία δεν φροντίζει να σώσει μια τόσο μικρή οικονομία εντός συνόρων και την αφήνει να παραπαίει, υπάρχει και η πραγματικότητα της τοπικής κοινωνίας, αφού τα πάντα έχουν παραλύσει στο νησί υπό το βάρος του χρέους.
«Μας ήρθε στο μυαλό η Ελλάδα...» τονίζουν εμβρόντητοι κάποιοι από τους κατοίκους στα διεθνή ΜΜΕ, ενώ ο δήμαρχος δηλώνει υποχρεωμένος να επιβάλει σκληρή λιτότητα: «Δεν απέδιδαν οι φόροι, υπήρχαν ελλείμματα, το ένα έφερε το άλλο κι έτσι βρεθήκαμε σ’ αυτήν την κατάσταση».
«Οι ίδιες ερωτήσεις γίνονται και στην Ελλάδα...» δηλώνει ο δρ Ούλριχ Ραέθ, φαρμακοποιός στο νησί: «Γιατί δόθηκαν τόσα δάνεια επί δεκαετίες στην τοπική αρχή, όταν ένα τόσο μικρό νησί θα ήταν αδύνατο να τα αποπληρώσει;».
Η λιτότητα που επιβλήθηκε διά ροπάλου ως λύση αρχίζει να έχει σοβαρές παρενέργειες στη ζωή των μόνιμων κατοίκων:
♦ Το Κέντρο Νεότητας του Μπάλτρουμ πρόκειται να κλείσει, έτσι ώστε να περικοπούν έξοδα.
♦ Ο παιδότοπος που λειτουργεί θα απαιτεί στο εξής παράβολο προκειμένου να επιτρέπεται ένας γονιός να πάει το παιδί του.
♦ Οι νησιώτες, εξάλλου, πρόκειται να αντιμετωπίσουν σημαντική αύξηση στη φορολογία ακινήτων και επιχειρήσεων, γεγονός που θα οδηγήσει σε άνοδο των τιμών στα σπίτια, αλλά και τα ενοικιαζόμενα για τους τουρίστες, με συνέπεια την πτώση της ανταγωνιστικότητας.
♦ Απειλείται να κλείσει το δημοτικό φαρμακείο του νησιού.
Κι όλα αυτά όταν στη Γερμανία η κυβέρνηση έχει πάρει την απόφαση για πλήρως ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς σε όλα τα κρατίδια έως το 2020.
Το πρόγραμμα
Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών έχει καθορίσει debt-brake targets, δηλαδή στόχους για φρένο στο χρέος, με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το 2011 να παίρνει απόφαση για ένα – τελευταίο – χρηματοδοτικό πακέτο στήριξης 800 εκατομμυρίων ευρώ, με αποδέκτη πέντε γερμανικά κρατίδια των οποίων οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης ήταν κάτω από τον εθνικό μέσο όρο.
Ο πρώτος αποδέκτης ήταν το κρατίδιο της Σαξονίας-Άνχαλτ και ακολουθούσαν Βερολίνο, Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, Βρέμη και Σάαρλαντ.
Το πρόγραμμα για τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς σχεδιάστηκε στη Γερμανία από το 2009, στη σκιά της τραπεζικής κρίσης. Παρ’ όλη την ενδελεχή οργάνωση, τη μεθοδικότητα και τις προσπάθειες ετών όμως, το χρέος αυξάνεται!
Αν και τα έσοδα από τη φορολογία βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά, οι ομοσπονδιακές, οι πολιτειακές και οι τοπικές κυβερνήσεις παρουσίασαν στις 31.3.2015 συνολικό δημόσιο χρέος ύψους 2,1 τρισ. ευρώ. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας υπάρχει αύξηση 1% σε σχέση με πέρυσι, όμως τα χρέη της Έσσης, της Βρέμης και της Σαξονίας-Άνχαλτ εκτινάχθηκαν πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες.
Το γερμανικό χρέος κατανέμεται ως εξής:
1 Το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης είναι 1,28 τρισ. ευρώ.
2 Το χρέος των 16 κρατιδίων είναι 649 δισ.
3 Το χρέος των δήμων - κοινοτήτων ανέρχεται σε 134 δισ.
Εδώ, όμως, αξίζει να αναφέρουμε και κάτι άλλο που στην Ελλάδα πέρασε μάλλον στα ψιλά πριν από μερικές εβδομάδες.
Η Eurostat δημοσίευσε στοιχεία που αφορούν τις ενδεχόμενες κρατικές υποχρεώσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για χρέη τα οποία ο δημόσιος τομέας δεν είναι ακόμη επισήμως υποχρεωμένος να αποπληρώσει, αλλά θα πρέπει να το κάνει στο μέλλον.
Η λίστα περιλαμβάνει κρατικές εγγυήσεις προς φορείς του ιδιωτικού τομέα, τις τράπεζες σε ομοσπονδιακό επίπεδο, τις τράπεζες των κρατιδίων και τις τοπικές αποταμιευτικές τράπεζες, επενδυτικές συμπράξεις Δημοσίου και ιδιωτών όπου η κυβέρνηση δεσμεύεται να αγοράσει μελλοντικές υπηρεσίες ως αντάλλαγμα για την κατασκευή και τη λειτουργία υποδομών κ.ά.
Για πρώτη φορά στην Ιστορία, η Eurostat συνέλεξε αυτά τα στοιχεία από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες. Το αποτέλεσμα κρύβει μια τεράστια έκπληξη: Οι μεγαλύτερες κρατικές υποχρεώσεις στην Ε.Ε. αφορούν τη Γερμανία, όπου ανέρχονται στο υπέρογκο 145% του ΑΕΠ. Εάν, μάλιστα, αθροίσει κανείς τις συνολικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις και το επίσημο κρατικό χρέος, τότε η Γερμανία βρίσκεται στη δεύτερη θέση, πίσω μόνο από την Ιρλανδία, με 222% του ΑΕΠ.
Xωρίς δανεισμό
Οι συνολικές υποχρεώσεις του γερμανικού Δημοσίου είναι κατά 24 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερες των πορτογαλικών και κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερες των ελληνικών!, σύμφωνα με τους Financial Times, που έφεραν το θέμα στη δημοσιότητα μέσα από τα επίσημα στοιχεία της Eurostat.
Η νομοθεσία για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς συμπεριλήφθηκε στο Σύνταγμα της Γερμανίας το 2009 και απαιτεί ο ισοσκελισμός να γίνεται χωρίς δανεισμό (Άρθρο 109):
♦ Από το 2016 κι έπειτα, η κεντρική κυβέρνηση απαγορεύεται να έχει διαρθρωτικό έλλειμμα που ξεπερνά το 0,35% του ΑΕΠ, ενώ από το 2020 τα γερμανικά κρατίδια θα απαγορεύεται να παρουσιάζουν το παραμικρό έλλειμμα. Προβλέπεται εξαίρεση μόνο σε περίπτωση μεγάλης φυσικής καταστροφής ή σοβαρής οικονομικής κρίσης.
♦ Αν ένα κρατίδιο δεν καταφέρει να εφαρμόσει τους κανόνες για το φρένο στο χρέος (debt break rules), τότε θα υπόκειται στο άρθρο 109 του Συντάγματος της Γερμανίας, που σημαίνει ότι στο κρατίδιο θα απαγορεύεται άμεσα ο δημόσιος δανεισμός χωρίς καμία εξαίρεση.
Η γερμανική κυβέρνηση, μάλιστα, με ιδέα του Σόιμπλε φυσικά, δημιούργησε μια εσωτερική «τρόικα» τρόπον τινά, δηλαδή ένα Συμβούλιο Σταθερότητας, που απαρτίζεται από τους υπουργούς Οικονομικών των κρατιδίων και τους αρμόδιους ομοσπονδιακούς για οικονομικά ζητήματα.
Δουλειά του Συμβουλίου Σταθερότητας είναι να ελέγχει αν οι κυβερνήσεις των κρατιδίων και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ακολουθούν βιώσιμη δημοσιονομική πολιτική.
Τα πέντε βαριά υπερχρεωμένα κρατίδια της Γερμανίας (Βερολίνο, Βρέμη, Σαξονία-Άνχαλτ, Σλέσβιχ-Χόλσταϊν και Σάαρλαντ) έχουν συμφωνήσει ήδη σε μια πορεία εξορθολογισμού εφαρμόζοντας Πρόγραμμα Εξυγίανσης, για το οποίο υποβάλλονται σε κρατική αξιολόγηση ανά τακτά διαστήματα. Όσο συμμορφώνονται επαρκώς, τόσο λαμβάνουν χρήματα για τη σταθεροποίηση του προϋπολογισμού τους. Διαφορετικά, η λιτότητα γίνεται ακόμα πιο σκληρή.
Τα υπόλοιπα κρατίδια είναι αυτόνομα ώς το 2019 για να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους, με συνέπεια προς το παρόν να μπορούν να αποφασίζουν τις οικονομικές τους πολιτικές, καθώς και τον τρόπο αλλά και τον χρόνο (με ανώτατο όριο το 2020) που θα πετύχουν την πλήρη δημοσιονομική προσαρμογή. Αν δεν τα καταφέρουν, τότε ο Σόιμπλε έχει κάνει τα κουμάντα του από τώρα για να εφαρμοστούν πολιτικές «σοκ και δέος»! Ακόμα κι αν τότε δεν θα είναι ενδεχομένως στο υπουργείο Οικονομικών, έχει ήδη πάρει τα... μέτρα του!
PONTIKI
ΣΧΟΛΙΟ ΕΔΩ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ
ΜΙΑ ΦΩΤΟ ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
