Τι γίνεται στην Ισπανία όταν δεν υπάρχει απόλυτη πλειοψηφία;

Μαδρίτη

«Καλώς ορίσατε στην Ιταλία» είναι ο τίτλος άρθρου στην ισπανική El Pais την επομένη της κάλπης. Σαφής αναφορά στην πολιτική ζωή της Ιταλίας, όπου επί δεκαετίες κυριαρχούσαν συμμαχικές κυβερνήσεις -λίγων μηνών σε αρκετές περιπτώσεις- και ένα Κοινοβούλιο με δεκάδες πολιτικά κόμματα.

Οι ισπανοί δεν είναι συνηθισμένοι σε μια τέτοια εικόνα, αφού μεταπολιτευτικά ο δικομματισμός συγκέντρωνε ποσοστά ακόμα και πάνω από 80% (84% το 2008).

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο βασιλιάς δίνει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε έναν πολιτικό αρχηγό, ο οποίος καλείται στη Βουλή να παρουσιάσει τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του. Στη σχετική ψηφοφορία που ακολουθεί πρέπει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία (176) των εδρών. Αν δεν το καταφέρει, ακολουθεί δεύτερη ψηφοφορία μετά από 48 ώρες, όπου απαιτείται σχετική πλειοψηφία.

Η σύγχρονη ιστορία της χώρας είναι γεμάτη μονοκομματικές κυβερνήσεις που δεν κατάφεραν στις κάλπες να κερδίσουν την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών, αλλά πήραν την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής στην πρώτη ψηφοφορία, χάρη σε μικρότερα κόμματα, συχνά από την Καταλονία ή την Χώρα των Βάσκων.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις, ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ (ΡΡ) το 1996, ο Θαπατέρο (PSOE) το 2004 και 2008, αλλά και παλαιότερα ο Φελίπε Γκονθάλεθ (PSOE).

Πάντως, αν μετά από 48 ώρες ο εντολοδόχος πρωθυπουργός δεν πάρει ούτε τη σχετική πλειοψηφία, ο βασιλιάς έχει στη διάθεσή του δύο μήνες διαβουλεύσεων για το σχηματισμό άλλης κυβέρνησης. Αποτυχία και αυτής της προσπάθειας οδηγεί σε νέες εκλογές.

Η διαδικασία των διαβουλεύσεων με τους πολιτικούς αρχηγούς ξεκινά στις 13 Ιανουαρίου. Ξεχωριστός είναι ο ρόλος του προσωρινού προέδρου της Βουλής, αφού αυτός θα φτιάξει τη λίστα με τα κόμματα και τους πολιτικούς αρχηγούς με τους οποίους ο βασιλιάς θα συναντηθεί για να βρει κοινό τόπο.

Προφανώς η λίστα περιλαμβάνει τα κόμματα που μπήκαν στη Βουλή και τους πολιτικούς αρχηγούς τους. Ωστόσο, στο παρελθόν έχουν υπάρξει περιπτώσεις αποκλεισμού κομμάτων από τη λίστα, όπως του Herri Batasuna, της πολιτικής πτέρυγας της ΕΤΑ.

Σε αντίθεση με τον πατέρα του βασιλιά Χουάν Κάρλος, ο Φίλιππος Ι Στ΄έχει σαφώς δυσκολότερο έργο. Ο Μαριάνο Ραχόι ως αρχηγός του πρώτου σε ψήφους και έδρες κόμματος, θα πρέπει να πείσει τον βασιλιά ότι μπορεί να πάρει έστω και τη σχετική πλειοψηφία. Οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί θα πρέπει από την πλευρά τους να πείσουν ότι εκείνοι μπορούν αυτό που δεν μπορεί ο Ραχόι.

Όλοι θα χρειαστούν σοβαρά επιχειρήματα.Διαβάστε αναλυτικά γιατί.

Ο βασιλιάς καλείται να λύσει το γρίφο επιλέγοντας το πρόσωπο που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να μην... καταψηφιστεί. Εν τω μεταξύ, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις μεταξύ των συνταγματολόγων για το κατά πόσο μπορεί στις διαβουλεύσεις να πάρουν μέρος και εξωκοινοβουλευτικές προσωπικότητες...

Μέχρι σήμερα, ο εντολοδόχος πρωθυπουργός χρειαζόταν κατά μέσο όρο 11 μέρες για να παρουσιάσει την κυβέρνησή του. Ο κεντρώος Αδόλφο Σουάρεθ το 1979 με 168 έδρες έκανε μόλις δύο μέρες. Ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ του Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) χρειάστηκε 20 μέρες το 1996 και αυτό γιατί είχε κερδίσει οριακά τους Σοσιαλιστές (μετά από 14 χρόνια στην εξουσία), έλαβε 156 έδρες και χρειάστηκε  να προσπαθήσει αρκετά για να εξασφαλίσει τις έδρες Βάσκων και Καταλανών.

Υπενθύμιση: αν ο εντολοδόχος πρωθυπουργός δεν λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, ο χρόνος θα μετρά αντίστροφα. Είτε θα βρεθεί ο ιδανικός υποψήφιος επικεφαλής του ιδανικού συνδυασμού, είτε η χώρα θα πάει σε νέες εκλογές σε 60 μέρες.

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΔΟΛ