Το ήπαρ (συκώτι) είναι το μεγαλύτερο όργανο του ανθρώπινου σώματος. Βρίσκεται στη δεξιά άνω πλευρά της κοιλιάς, κάτω από τα πλευρά, και επιτελεί πολλές λειτουργίες που σχετίζονται με την πέψη, το μεταβολισμό, την πήξη του αίματος και την άμυνα έναντι των μικροβίων.
Το ήπαρ, λοιπόν, «επωμίζεται» σωρεία δράσεων και, σχεδόν ποτέ, δεν μας προδίδει, αφού είναι προικισμένο με μια εντυπωσιακή ικανότητα αναγέννησης και αυτο-επιδιόρθωσης.Παρ' όλ' αυτά, υπάρχουν συγκεκριμένες καταστάσεις, μεταξύ αυτών και η λιπώδης διήθηση, που ενδέχεται -σε ειδικές περιπτώσεις- να οδηγήσουν σε μόνιμη ηπατική βλάβη.
Συσσώρευση λίπους
Ως λιπώδης διήθηση ορίζεται η συσσώρευση λίπους στα ηπατοκύτταρα. Αν και θα φαινόταν λογικό, δεν είναι η κατανάλωση λιπαρών φαγητών που προκαλεί το πρόβλημα. Το ήπαρ παίζει κεντρικό ρόλο στη διάσπαση και το μεταβολισμό του λίπους και μια διαταραχή αυτής της διαδικασίας οδηγεί στη λιπώδη διήθηση.
Η συνηθέστερη κατάσταση (παράγων κινδύνου) που σχετίζεται με τη λιπώδη διήθηση είναι η παχυσαρκία, ενώ έχουν ενοχοποιηθεί, μεταξύ άλλων, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων και χοληστερίνης, η κατανάλωση αλκοόλ, η απότομη μείωση σωματικού βάρους, η υποθρεψία και η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων, μερικές φορές δε εμφανίζεται ως επιπλοκή της εγκυμοσύνης.
Συνήθως, το άτομο με λιπώδη διήθηση του ήπατος δεν εμφανίζει συμπτώματα και, αν αυτά υπάρχουν, παραπονείται κυρίως για αδυναμία, ήπια καταβολή και εύκολη κόπωση. Οι εξετάσεις αίματος κατά κανόνα είναι φυσιολογικές, αν και ενίοτε τα ηπατικά ένζυμα στο βιοχημικό έλεγχο ευρίσκονται μετρίως αυξημένα.
Η διάγνωση, λοιπόν, τίθεται συχνά σε τυχαίο κλινικό έλεγχο του ασθενούς και επιβεβαιώνεται με απεικονιστικό έλεγχο του ήπατος με υπερηχογράφημα ή τομογραφία. Σε αυτή την απλή της μορφή, η λιπώδης διήθηση δεν προκαλεί επιπλοκές και είναι μια αρκετά διαδεδομένη κατάσταση, δεδομένου ότι μέχρι και το 30% των ενηλίκων στις δυτικές κοινωνίες (άρα και στην Ελλάδα) εμφανίζει το πρόβλημα.
Σε ένα μικρό ποσοστό αυτών των περιπτώσεων, όμως, το λίπος προκαλεί φλεγμονή στο ήπαρ, μια κατάσταση γνωστή ως μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα.
Σε αυτούς τους ασθενείς η φλεγμονή που πυροδοτείται από την παρουσία λίπους οδηγεί σε νέκρωση των ηπατικών κυττάρων και αν αυτή η κατάσταση χρονίσει, ενδέχεται να οδηγήσει σε μόνιμη διαταραχή της αρχιτεκτονικής του ήπατος, μια κατάσταση γνωστή ως κίρρωση.
Φυσικά, και για να μην ανησυχεί ο κόσμος που έχει διαγνωσθεί με λιπώδη διήθηση, η στεατοηπατίτιδα αφορά σε μικρό ποσοστό των περιπτώσεων και υπολογίζεται ότι με την παρέλευση είκοσι ετών, μόνο το 2% των ατόμων με λιπώδη διήθηση θα οδηγηθεί σε μόνιμη ηπατική βλάβη.
Μέχρι σήμερα καμία φαρμακευτική αγωγή δεν έχει αποδείξει την αξία της στη θεραπεία της λιπώδους διήθησης. Στόχος μας, επομένως, είναι η πρόληψη και η αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου.
Συνιστώμενες δράσεις
Α) Απώλεια βάρους: Σε παχύσαρκους έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αναστροφή συσσώρευσης λίπους στο ήπαρ. Προσοχή όμως, για σταδιακή απώλεια, αφού η ραγδαία μείωση του σωματικού βάρους θα επιδεινώσει τη λιπώδη διήθηση.
Β) Υγιεινή δίαιτα: Πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και πτωχή σε κορεσμένα λιπαρά. Η μεσογειακή δίαιτα θεωρείται ιδεώδης στην πρόληψη της νόσου.
Γ) Σωματική άσκηση: 30 λεπτά ήπιας καθημερινής άσκησης θα ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς που ανακόπτουν τη συσσώρευση λίπους στα ηπατοκύτταρα.
Σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, υψηλή χοληστερίνη ή τριγλυκερίδια συνιστάται επιμελής φαρμακευτική ρύθμιση αυτών. Και, τέλος, όπως σε όλες τις ηπατοπάθειες, στην κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα εγκρατείς.
