Δραματική κλιμάκωση της αντιπαράθεσης της κυβέρνησης Ερντογάν με τον Στρατό αποτελεί η προφυλάκιση του τέως αρχηγού του τουρκικού Στρατού Ιλκέρ Μπασμπούγ, ο οποίος κατηγορείται για ίδρυση τρομοκρατικής οργάνωσης και απόπειρα ανατροπής της κυβέρνησης. Είναι η πρώτη φορά που οδηγείται στις φυλακές ένας πρώην αρχηγός Στρατού ενώ πολλοί στην Τουρκία κατηγορούν και πάλι την τουρκική κυβέρνηση για υιοθέτηση των αυταρχικών μεθόδων των παλαιών αντιπάλων της. Ανησυχία για τις εξελίξεις εκφράζει η ΕΕ ενώ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προειδοποιεί ότι πρέπει να γίνουν σεβαστά το Σύνταγμα και οι νόμοι.
«Είναι κωμικοτραγικό να κατηγορείται ο αρχηγός ενός από τους ισχυρότερους στρατούς του κόσμου για ίδρυση τρομοκρατικής οργάνωσης» δήλωσε στην κατάθεσή του ο 68χρονος Μπασμπούγ, ο οποίος είχε διατελέσει αρχηγός του Στρατού την περίοδο 2008-2010. Η προφυλάκισή του αποφασίστηκε από το δικαστήριο τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, έπειτα από ανάκριση επτά ωρών και τα ξημερώματα του Σαββάτου μεταφέρθηκε στις φυλακές του Σιλιβρί, όπου είναι προφυλακισμένοι και οι πρώην αξιωματικοί και δημοσιογράφοι που δικάζονται για την υπόθεση Εργκένεκον.
Ο Ιλκέρ Μπασμπούγ κατηγορείται ότι έδωσε εντολή στον Στρατό να δημιουργήσει μια σειρά ιστοσελίδων με αντικυβερνητικό και αντιισλαμικό περιεχόμενο. Η υπόθεση αυτή εντάσσεται στο ίδιο πλαίσιο με τις υπόλοιπες υποθέσεις που αφορούν προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης Ερντογάν, όπως είναι η «Εργκένεκον» και η «Βαριοπούλα». Είναι μπλεγμένος σε αυτή την υπόθεση ο Ιλκέρ Μπασμπούγ; Ο ίδιος στην κατάθεσή του υποστήριξε ότι αυτές οι ιστοσελίδες είχαν ετοιμαστεί πριν αναλάβει καθήκοντα αρχηγού Στρατού, κατά την περίοδο του προκατόχου του Γιασάρ Μπουγιούκανιτ.
Ο γιος του τούρκου στρατηγού, ο Μουράτ Μπασμπούγ, είπε χθες στη «Χουριέτ» ότι από το 2008 περίμεναν ότι θα γινόταν κάτι εναντίον του πατέρα του. «Ο πατέρας μου πολέμησε την τρομοκρατία σαν λιοντάρι το 1993-95 στη Νοτιοανατολική Τουρκία» τόνισε. Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκτιμούν ότι σειρά τώρα έχουν ο Μπουγιούκανιτ και ο πρώην εισαγγελέας Γιαλτσίνκαγια που είχε αρχίσει δίκη εναντίον του κυβερνώντος κόμματος AKP. Σύμφωνα με ορισμένους πολιτικούς αναλυτές, το κυβερνών κόμμα θέλει να πάρει εκδίκηση από τους παλιούς του αντιπάλους, παρότι πλέον ο Στρατός έχει περάσει πλήρως υπό τον έλεγχο της πολιτικής εξουσίας. Σύμφωνα με άλλους ναι μεν υπήρξαν σοβαρές προσπάθειες ανατροπής της κυβέρνησης του AKP την τελευταία δεκαετία, ωστόσο τώρα το κυβερνών κόμμα χρησιμοποιεί αυτές τις υποθέσεις για να στείλει στη φυλακή ακόμη και δημοσιογράφους και καθηγητές οι οποίοι το αντιπολιτεύονταν.
«Στην Τουρκία, το δικαστικό σύστημα υπηρετούσε ανέκαθεν πολιτικές σκοπιμότητες» επισημαίνει ο συγγραφέας Μουσταφά Ακιόλ που υποστηρίζει μεν τους στόχους του Ερντογάν αλλά επικρίνει τις δίκες με πολιτικό χαρακτήρα. «Στο παρελθόν οι δικαστές υπηρετούσαν το στρατιωτικό κατεστημένο. Σήμερα έχουν αλλάξει στρατόπεδο και υπηρετούν την κυβέρνηση».
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης χαρακτήρισε την προφυλάκιση του Ιλκέρ Μπασπούγ «πολιτική απόφαση» ενώ ο ηγέτης του φιλοκουρδικού κόμματος Σελαχατίν Ντεμίρτας μίλησε για «βαθιά δομή» στην κυβέρνηση, παρόμοια με το βαθύ κράτος. Χθες ο τουρκικός Τύπος και οι πολιτικοί αναλυτές επικεντρώθηκαν στο αν θα πρέπει ο Ιλκέρ Μπασμπούγ να δικαστεί από κανονικό δικαστήριο ή από το ανώτατο. Οι περισσότεροι αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να αφεθεί ελεύθερος και να δικαστεί από το ανώτατο δικαστήριο. Η κοινή γνώμη μοιάζει μάλλον να αδιαφορεί για τις εξελίξεις.
Τα τελευταία χρόνια έχουν συλληφθεί με διάφορες κατηγορίες 60 στρατηγοί και ναύαρχοι εν ενεργεία, χωρίς να έχει καταδικαστεί ακόμη κανείς. Στην Τουρκία μπορεί να κρατηθεί κάποιος για χρόνια χωρίς να δικαστεί η υπόθεσή του. Σύμφωνα με δύο τουρκικές οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, από τους 120.000 ανθρώπους που κρατούνταν τον περασμένο Απρίλιο στις τουρκικές φυλακές, το 42% περίμενε να δικαστεί. Την περασμένη εβδομάδα, ζητήθηκε η ισόβια κάθειρξη για τον 94χρονο πρώην δικτάτορα Κενάν Εβρέν και τον πρώην αρχηγό Αεροπορίας Ταχσίν Σαχίνκαγια για το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980.
