Η ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΙΚΑΝΟΥΣ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ, ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Όπως είναι γνωστό η Ιστορία της Αγγλικανικής Εκκλησίας ξεκίνησε το 16ον αιώνα, όταν μεγάλο μέρος πιστών της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη Μεγάλη Βρεττανία απομακρύνθηκε από τους κόλπους της.
Στη πραγματικότητα όμως ο Χριστιανισμός υπάρχει στη Μεγάλη Βρεττανία από τον πρώτο αιώνα με πρώτον Επίσκοπον τον Κύπριο Ιουδαίο Άγιον Αριστόβουλον.
Έτσι με το μεγάλο σχίσμα Ανατολής και Δύσης το 1054 το μεγαλύτερο μέρος του χώρου του Χριστιανισμού της Μεγάλης Βρεττανίας βρέθηκαν στο χώρο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Επειδή όμως η διάσπαση της Αγγλικανικής Εκκλησίας ξεκίνησε από το Βασιλιά της Αγγλίας κι όχι από το κλήρο ή από τους πιστούς αποτελεί μία ιδιαιτερότητα με την έννοια ότι μέσα στη παράδοση της δέχθηκε σταδιακά επιδράσεις απ’ όλες τις θρησκευτικές παραδόσεις που αναπτύχθησαν στην Ευρώπη με τη γνωστή ιστορία της Μεταρρύθμισης και της Αντιμεταρρύθμισης.
Έτσι μέσα στη παράδοση του Αγγλικανισμού υπάρχουν τρεις παραδόσεις.
1. Η υψηλή Εκκλησία (high church), που έχει περισσότερο στοιχεία της παράδοσης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
2. Η χαμηλή Εκκλησία (Low church), που ακολούθησε περισσότερο Καλβινικής Εκκλησίας και γενικότερα των Πρωτεσταντών.
3. Τη φιλελεύθερη Εκκλησία (Liberal church), που ακολουθεί περισσότερο στοιχεία νεωτεριστικών και ακραίων τάσεων της λεγομένης απελευθερωμένης Θεολογίας, όπως ο φεμινισμός κι η ενθάρρυνση της χειροτονίας ατόμων με κωλύματα, όπως είναι οι λεσβίες κι οι ομοφιλόφιλοι.
Τελικά ο Αγγλικανισμός επεκτάθηκε και ισχυροποιήθηκε με την επέκταση και την ισχυροποίηση της Βρεττανικής Απικοιοκρατίας. Σήμερα οι Αγγλικανοί ανέρχονται γύρω στα 150 εκατομμύρια και έχουν επικεφαλής τους τον Αρχιεπίσκοπον του Καντέρπουρι – Καντερβουρίας.
Κάθε δέκα χρόνια συνέρχονται όλοι οι Αγγλικανοί επίσκοποι στο γνωστό Λάμπεθ Κόνφερενς για να προσεγγίζουν από κοινού θεολογικά, δογματικά, ηθικά και εκκλησιολογικά θέματα στην ιστορική τους πορεία.
Στα δύσκολα χρόνια της Αραβοκρατίας και Οθωμανικής Τουρκοκρατίας στα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία και στην Εκκλησία της Κύπρου, οι Προκαθήμενοι των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών αποδέχθησαν προσκλήσεις του Αρχιεπισκόπου του Καντέρπουρι να παρακολουθούν τα Λάμπεθ Κόνφερενς, όπου τους δινόταν η ευκαιρία να χρησιμοποιούν την επίδραση της πολιτικής δύναμης της Μεγάλης Βρεττανίας για να περιοριστεί στο βαθμό που ήταν δυνατόν η καταπίεση των κατακτητών σε βάρος των Ορθοδόξων.
Η πρώτη επίσημη αναφορά για την έναρξη του διαλόγου Ορθοδόξων – Αγγλικανών, με τη παρούσα μορφή, ξεκίνησε με τις αποφάσεις των Πανορθοδόξων Διασκέψεων της Ρόδου κατά τη δεκαετία του 1960, όπου επικυρώθησαν μεταγενέστερα στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με τη Πανορθόδοξη Προπαρασκευαστική Επιτροπή διά τη Μέλλουσα Μεγάλη Σύνοδον.
Στο μεταξύ με τη θετική προσέγγιση των Ορθοδόξων οι εκπρόσωποι των Αγγλικανών αντιμετώπιζαν τους Ορθόδοξους επίσης με θετικό τρόπο, που σε πρακτικό επίπεδο εσήμαινε τη θετική απάντηση των Αγγλικανών σε αιτήματα Ορθοδόξων στο χώρο της Διασποράς για να τελούν σε δικούς τους χώρους την Ορθόδοξη Λειτουργία και τα άλλα άγια Μυστήρια της Εκκλησίας μας μέχρι που οι Ορθόδοξοι μπορούσαν να έχουν τους δικούς τους λατρευτικούς χώρους.
Τελικά ο επίσημος Διάλογος Ορθοδόξων - Αγγλικανών ξεκίνησε το 1973 στην Οξφόρδη εξετάζοντας τις δογματικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ Ορθοδόξων και Αγγλικανών. Η πρώτη φάση του Διαλόγου ολοκληρώθηκε το 1976 με το κοινό κείμενο της Μόσχας.
Η δεύτερη φάση ολοκληρώθηκε με τη συνάντηση του Δουβλίνου το 1984.
Η Τρίτη φάση του Διαλόγου ξεκίνησε το 1989 με θέματα Εκκλησιολογίας, ως επίσης και για το Πρόσωπο του Ιησού Χριστού και για το Άγιο Πνεύμα. Για τα ίδια θέματα ασχολήθηκε κι η συνάντηση του Βόλου το 2001.
Στη συνάντηση της Ουαλλίας το 2002 εξετάσθησαν τα θέματα της Ιερωσύνης, του προσώπου του Ιησού Χριστού και της Εκκλησίας.
Στη συνάντηση του 2003 στην Αδίς Αμπέπα στην Αιθιοπία εξετάσθηκε το θέμα της διακονίας στην Εκκλησία και το θέμα της χειροτονίας των γυναικών στην Αγγλικανική Εκκλησία.
Το θέμα της χειροτονίας των γυναικών στην Αγγλικανική Εκκλησία δημιούργησε πολλές επιφυλάξεις διά τη συνέχεια του διαλόγου μεταξύ Ορθοδόξων και Αγγλικανών.
Παλαιότερα στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν για ευνόητους λόγους ο μακαριστός Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης ανεγνώρισε τις αγγλικανικές χειροτονίες, το θέμα δηλαδή της αποστολικής διαδοχής, το στοιχείο δηλαδή της αποστολικότητας της Εκκλησίας των Αγγλικανών. Με τις εκτροπές όμως της Αγγλικανικής Εκκλησίας σήμερα τίθεται ξανά το ερώτημα διά την εγκυρότητα των Αγγλικανικών χειροτονειών ή τουλάχιστον το ερώτημα τι εννοούν οι Αγγλικανοί με την αναφορά μας στο μυστήριο της Ιερωσύνης.
Στη συνάντηση της Μικτής Θεολογικής Επιτροπής Ορθοδόξων και Αγγλικανών στην Ιερά Μονή Κύκκου το 2005 ολοκληρώθησαν τα κοινά κείμενα των δύο πλευρών διά τα προηγούμενα θέματα των συζητήσεων της μικτής θεολογικής επιτροπής.
Η Τρίτη φάση του Διαλόγου Ορθοδόξων – Αγγλικανών πραγματοποιήθηκε τελευταίως με τη συνάντηση της Κρήτης στα μέσα Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους με θέμα τη θεολογική ανθρωπολογία. Το νέο στοιχείο της συναντήσεως αυτής είναι ότι στη θέση του μέχρι τώρα Προέδρου της Ορθόδοξης Επιτροπής Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ιωάννου, ανέλαβε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Διοκλείας Κάλλιστος Γουέαρ.
Η επόμενη συνάντηση θα γίνει από τις 31 Αυγούστου μέχρι 6 Σεπτεμβρίου στην Οξφόρδη με θεματολογία τη χριστιανική ανθρωπολογία και τις ευθύνες μας διά τη προστασία της Δημιουργίας του Θεού.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
1. Η συμμετοχή του Πατριαρχείου μας στο Διάλογο αυτό είναι σημαντικός, με την έννοια ότι ακολουθούμε τις αποφάσεις των Διορθοδόξων συναντήσεων.
2. Ο Σεβασμιώτατος Άγιος Γέροντας Μητροπολίτης Αξώμης κ. Πέτρος μας εκπροσωπεί επάξια εκ μέρους του Αλεξανδρινού Θρόνου με τον υποφαινόμενο ως βοηθόν του και μαθητήν του.
3. Πριν τη συνάντηση της Ορθόδοξης Επιτροπής μετά των Αγγλικανών πρέπει να προηγείται συνάντηση των Ορθοδόξων για χάραξη κοινής γραμμής.
4. Κάθε φορά που πραγματοποιείται μία κοινή συνάντηση Ορθοδόξων – Αγγλικανών, πρέπει να ενημερώνονται με την έκθεση των Συναντήσεων και τα σχετικά κείμενα που παρουσιάζονται στο διάλογο, εκτός από τον Αλεξανδρινό Προκαθήμενο και τα Μέλη της Ιεράς Συνόδου. Τα κείμενα αυτά πρέπει να δημοσιεύονται για να έχουν καλή γνώση τόσο οι κληρικοί μας όσο κι οι πιστοί μας.
