Οι σχέσεις Αιγυπτίων και αρχαίων Ελλήνων
Οι αρχαίοι πρόγονοί μας, Έλληνες και Αιγύπτιοι, είχαν άριστες επιδόσεις σε πολλούς τομείς. Ο Πλάτων στο κεφάλαιο του «Τίμαιου» αναφέρει ότι οι αρχαίοι Αθηναίοι έστειλαν τον Σοφό Σόλωνα στην Αίγυπτο το 500 π.Χ. και έμαθε για την πολιτιστική και πάσης φύσεως ισχύ της Αθήνας από γραπτά κείμενα των αιγυπτίων ιερέων. Τα κείμενα αυτά των αρχαίων Αιγυπτίων είχαν τότε 8.000 έτη ιστορία, και ανέφεραν πολλά στοιχεία για την Αθήνα πριν τον σεισμό και τον κατακλυσμό που κατέστρεψαν την Ατλαντίδα και την τότε Αθήνα.
Η σχέση λοιπόν υπάρχει εδώ και 10.500 χρόνια και πριν ακόμα έχουμε κάποια ελληνική μαρτυρία για αυτή. Η ελληνική παρουσία στην Αίγυπτο
Η σχέση λοιπόν υπάρχει εδώ και 10.500 χρόνια και πριν ακόμα έχουμε κάποια ελληνική μαρτυρία για αυτή. Η ελληνική παρουσία στην Αίγυπτο
Η ελληνική λοιπόν παρουσία στην Αίγυπτο αρχίζει βαθιά μέσα στην Φαραωνική εποχή. Το εμπόριο όμως στάθηκε από νωρίς η αιτία που ήρθαν σε επαφή οι Έλληνες και οι Αιγύπτιοι. Πρώτοι άνοιξαν τον δρόμο οι Κρήτες 28ο αιώνα π.Χ., στήνοντας ένα είδος αντιπροσωπείας σε ένα νησάκι δυτικά του Δέλτα. Έντονη είναι επίσης η παρουσία των Ελλήνων μισθοφόρων από τον 17ο π.Χ. αιώνα, σε πολέμους των Φαραώ.
Στη διάρκεια της βασιλείας του φιλέλληνα Ψαμμίτιχου, τον 7ο π.Χ. αιώνα, το ελληνικό στοιχείο θα ριζώσει πραγματικά στην Αίγυπτο με την ίδρυση της Ναυκράτεως.
Προικισμένη με εξαιρετικά προνόμια από τον Ψαμμίτιχο, η Ναύκρατις θα λειτουργήσει ως αυτόνομη ελληνική πόλη και θα εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της ανατολικής Μεσογείου. Δωριείς, Αιολείς, Φωκαιείς, Αιγινήτες, Σάμιοι και άλλοι, θα συρρεύσουν εδώ και θα συνεργαστούν για τα κοινά συμφέροντα. Θα φτάσουν μέχρι την Άνω Αίγυπτο, όπου μια επιγραφή στην ιωνική διάλεκτο μαρτυρά ακόμα και σήμερα το πέρασμά τους.
Η ελληνική παροικία συνεχίζει να έχει σημαντική αριθμητική αύξηση την εποχή των Πτολεμαίων, καθώς και κατά την ελληνορωμαϊκή εποχή. Η σελίδα γυρίζει με την ίδρυση της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας από τον Ευαγγελιστή Μάρκο το 43 μ.Χ. και αλλάζει μορφή το 639 μ.Χ. με την οθωμανική περίοδο στην Αίγυπτο.
Τον 10Ο αιώνα μ.Χ. ιδρύει το Κάιρο ο ελληνικής καταγωγής Γκόχαρ, το οποίο εξελίσσεται σε μεγάλο εμπορικό κέντρο.
Να λοιπόν που και το Κάιρο έχει ελληνική ρίζα όπως και η Αλεξάνδρεια!
Η νέα Αίγυπτος και ο Μωχάμεντ Άλι
Στη διάρκεια της βασιλείας του φιλέλληνα Ψαμμίτιχου, τον 7ο π.Χ. αιώνα, το ελληνικό στοιχείο θα ριζώσει πραγματικά στην Αίγυπτο με την ίδρυση της Ναυκράτεως.
Προικισμένη με εξαιρετικά προνόμια από τον Ψαμμίτιχο, η Ναύκρατις θα λειτουργήσει ως αυτόνομη ελληνική πόλη και θα εξελιχθεί στο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της ανατολικής Μεσογείου. Δωριείς, Αιολείς, Φωκαιείς, Αιγινήτες, Σάμιοι και άλλοι, θα συρρεύσουν εδώ και θα συνεργαστούν για τα κοινά συμφέροντα. Θα φτάσουν μέχρι την Άνω Αίγυπτο, όπου μια επιγραφή στην ιωνική διάλεκτο μαρτυρά ακόμα και σήμερα το πέρασμά τους.
Η ελληνική παροικία συνεχίζει να έχει σημαντική αριθμητική αύξηση την εποχή των Πτολεμαίων, καθώς και κατά την ελληνορωμαϊκή εποχή. Η σελίδα γυρίζει με την ίδρυση της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας από τον Ευαγγελιστή Μάρκο το 43 μ.Χ. και αλλάζει μορφή το 639 μ.Χ. με την οθωμανική περίοδο στην Αίγυπτο.
Τον 10Ο αιώνα μ.Χ. ιδρύει το Κάιρο ο ελληνικής καταγωγής Γκόχαρ, το οποίο εξελίσσεται σε μεγάλο εμπορικό κέντρο.
Να λοιπόν που και το Κάιρο έχει ελληνική ρίζα όπως και η Αλεξάνδρεια!
Η νέα Αίγυπτος και ο Μωχάμεντ Άλι
Και φθάνουμε στη σύγχρονη περίοδο με τον οραματιστή της νέας Αιγύπτου τον Μωχάμεντ Άλι. Φίλος από παλιά με Έλληνες, λόγω της καβαλιώτικης καταγωγής του, ο Μωχάμεντ Άλι εκσυγχρονίζει τη χώρα με βάση ευρωπαϊκά πρότυπα.
Οι ξένες επενδύσεις και η αναζωογονημένη οικονομία της Αιγύπτου θα προσελκύσουν μετανάστες από τη Γηραιά Ήπειρο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Το κέντρο βάρους της ελληνικής παρουσίας στην Αίγυπτο μετατίθεται στο Κάιρο, για όλο περίπου το διάστημα που η Αλεξάνδρεια θα περάσει στην αφάνεια, δηλαδή από τον 7ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 19ου. Όπως θα περιγράψει χαρακτηριστικά ένας Έλληνας επισκέπτης γύρω στα 1860, «το πλείστον της εμπορικής κινήσεως εν Καΐρω είναι εις χείρας των Ελλήνων. Εις παν είδος εμπορίου, οι Έλληνες υπερτερούσιν εν τη πόλει ταύτη».
Η ίδρυση της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας Καϊρου
Οι ξένες επενδύσεις και η αναζωογονημένη οικονομία της Αιγύπτου θα προσελκύσουν μετανάστες από τη Γηραιά Ήπειρο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.
Το κέντρο βάρους της ελληνικής παρουσίας στην Αίγυπτο μετατίθεται στο Κάιρο, για όλο περίπου το διάστημα που η Αλεξάνδρεια θα περάσει στην αφάνεια, δηλαδή από τον 7ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 19ου. Όπως θα περιγράψει χαρακτηριστικά ένας Έλληνας επισκέπτης γύρω στα 1860, «το πλείστον της εμπορικής κινήσεως εν Καΐρω είναι εις χείρας των Ελλήνων. Εις παν είδος εμπορίου, οι Έλληνες υπερτερούσιν εν τη πόλει ταύτη».
Η ίδρυση της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας Καϊρου
Η Ελληνορθόδοξη Κοινότητα Καΐρου που ιδρύεται το 1856 έχει την εντολή να βρει μόνιμες λύσεις για τις βασικές ανάγκες της παροικίας και αυτό γίνεται με πρωτοβουλία Πατριαρχικών – Εκκλησιαστικών κύκλων καθώς και λαϊκών, με Πρόεδρο τον Πατριάρχη που συνεχίζει σε αυτή τη μορφή μέχρι το 1904, οπότε μεταλλάσσεται στη σημερινή της μορφή και σηματοδοτεί την έναρξη της πιο γόνιμης περιόδου του ελληνισμού του Καΐρου.
Πρώτοι Πρόεδροι είναι ο Αλέξανδρος Ρόστοβιτς Βέης, διευθυντής του ταξιδιωτικού γραφείου Cook’s, από τους πρωτεργάτες της ενοποίησης των μεγάλων ξενοδοχείων της Αιγύπτου, και μαζί του είναι ο βιομήχανος Νέστορας Τσανακλής, που εκτός των καπνών εισήγαγε μεταξύ άλλων στην Αίγυπτο την καλλιέργεια των αμπελιών, αξιοποιώντας για πρώτη φορά στα χρονικά τεράστιες εκτάσεις της ερήμου και υλοποιώντας το θαύμα της επιβολής της ζωής πάνω στη νεκρή έρημο!
Οι δύο άντρες σχεδόν εναλλάσσονται στην προεδρία της Κοινότητας από το 1904 έως το 1919 και ονομάζονται επίτιμοι Πρόεδροι με τη λήξη της υπηρεσίας τους. Στην πρώτη διαχειριστική επιτροπή της Κοινότητος βρίσκουμε ήδη μερικά από τα πρόσωπα που θα αναδειχτούν σε μεγάλους ευεργέτες της παροικίας και θα σημαδέψουν την ιστορία της.
Ελληνική η πιο πολυάριθμη ξένη παροικία στην Αίγυπτο
Οι Έλληνες δεν σταματούν όμως μόνο στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια. Θα συγκροτήσουν την πιο πολυάριθμη ξένη παροικία στην Αίγυπτο και θα απλωθούν στο Πορτ-Σάιντ, το Σουέζ και την Ισμαηλία στα ανατολικά, στην Μανσούρα, το Ζαγαζίκ και την Τάντα στην περιοχή του Δέλτα, στη Μίνια και το Ασιούτ στα νότια… Παντού ιδρύουν κοινότητες, και όπου μπορούν εκκλησία, σχολείο και λέσχη. Δουλεύουν φυσικά πρώτα για τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους, αλλά το επιχειρηματικό δαιμόνιο, η τόλμη και η φαντασία ορισμένων, μαζί με την εργατικότητα των υπολοίπων και την ανεκτικότητα και υποστήριξη των Αιγυπτίων, θα αθροίσουν -μέχρι την ανεξαρτησία της χώρας από τη βρετανική επικυριαρχία στα μέσα του 20ού αιώνα- ένα εντυπωσιακό σύνολο υπηρεσιών: στη γεωργία και στο εξαγωγικό εμπόριο με την εισαγωγή νέων τεχνικών και ποικιλιών (βαμβάκι -που έγινε περιζήτητο σε όλο τον κόσμο– αμπέλια, εσπεριδοειδή και λαχανικά), στην αξιοποίηση της ερήμου, στα δημόσια έργα (διώρυγα του Σουέζ, οδικό και αρδευτικό δίκτυο), στην ανοικοδόμηση των πόλεων, στη βιομηχανία τροφίμων, στην υφαντουργία, στον τραπεζικό τομέα, στον τουρισμό αλλά και στις τέχνες και τα γράμματα.
Δραστηριότητες της Ελληνικής Κοινότητας
Πρώτοι Πρόεδροι είναι ο Αλέξανδρος Ρόστοβιτς Βέης, διευθυντής του ταξιδιωτικού γραφείου Cook’s, από τους πρωτεργάτες της ενοποίησης των μεγάλων ξενοδοχείων της Αιγύπτου, και μαζί του είναι ο βιομήχανος Νέστορας Τσανακλής, που εκτός των καπνών εισήγαγε μεταξύ άλλων στην Αίγυπτο την καλλιέργεια των αμπελιών, αξιοποιώντας για πρώτη φορά στα χρονικά τεράστιες εκτάσεις της ερήμου και υλοποιώντας το θαύμα της επιβολής της ζωής πάνω στη νεκρή έρημο!
Οι δύο άντρες σχεδόν εναλλάσσονται στην προεδρία της Κοινότητας από το 1904 έως το 1919 και ονομάζονται επίτιμοι Πρόεδροι με τη λήξη της υπηρεσίας τους. Στην πρώτη διαχειριστική επιτροπή της Κοινότητος βρίσκουμε ήδη μερικά από τα πρόσωπα που θα αναδειχτούν σε μεγάλους ευεργέτες της παροικίας και θα σημαδέψουν την ιστορία της.
Ελληνική η πιο πολυάριθμη ξένη παροικία στην Αίγυπτο
Οι Έλληνες δεν σταματούν όμως μόνο στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια. Θα συγκροτήσουν την πιο πολυάριθμη ξένη παροικία στην Αίγυπτο και θα απλωθούν στο Πορτ-Σάιντ, το Σουέζ και την Ισμαηλία στα ανατολικά, στην Μανσούρα, το Ζαγαζίκ και την Τάντα στην περιοχή του Δέλτα, στη Μίνια και το Ασιούτ στα νότια… Παντού ιδρύουν κοινότητες, και όπου μπορούν εκκλησία, σχολείο και λέσχη. Δουλεύουν φυσικά πρώτα για τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους, αλλά το επιχειρηματικό δαιμόνιο, η τόλμη και η φαντασία ορισμένων, μαζί με την εργατικότητα των υπολοίπων και την ανεκτικότητα και υποστήριξη των Αιγυπτίων, θα αθροίσουν -μέχρι την ανεξαρτησία της χώρας από τη βρετανική επικυριαρχία στα μέσα του 20ού αιώνα- ένα εντυπωσιακό σύνολο υπηρεσιών: στη γεωργία και στο εξαγωγικό εμπόριο με την εισαγωγή νέων τεχνικών και ποικιλιών (βαμβάκι -που έγινε περιζήτητο σε όλο τον κόσμο– αμπέλια, εσπεριδοειδή και λαχανικά), στην αξιοποίηση της ερήμου, στα δημόσια έργα (διώρυγα του Σουέζ, οδικό και αρδευτικό δίκτυο), στην ανοικοδόμηση των πόλεων, στη βιομηχανία τροφίμων, στην υφαντουργία, στον τραπεζικό τομέα, στον τουρισμό αλλά και στις τέχνες και τα γράμματα.
Δραστηριότητες της Ελληνικής Κοινότητας
Οι τομείς δράσης της Ελληνικής Κοινότητας είναι ευρύτατοι: Διατήρηση των ναών, κοινωνική πρόνοια με παροχή τακτικών μηνιαίων βοηθημάτων σε σεβαστό αριθμό οικογενειών αλλά και εκτάκτων βοηθημάτων. Σήμερα λειτουργούμε με πολλές οικονομικές θυσίες ελληνόφωνο σχολείο, ιδρύοντας το 2007 το πρώτο ολοήμερο σχολείο της ομογένειας. Τα σχολεία μας δίνουν ισότιμα την ευκαιρία εισαγωγής των μαθητών μας σε Ελληνικά και Αιγυπτιακά ΑΕΙ με την αποφοίτησή τους. Διατηρούμε πολιτιστικό κέντρο για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε Αιγυπτίους ή στα Ελληνόπουλα που πάνε σε ξένα σχολεία, αλλά και για την οργάνωση εκδηλώσεων για τη διάδοση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Διαθέτουμε μεγάλο ξενώνα, λειτουργούμε μεταφραστικό τμήμα, μεριμνούμε ιδιαίτερα για το ιστορικό μας αρχείο, δίνουμε υποτροφίες στα παιδιά που εισάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, έχουμε εβδομαδιαία εφημερίδα που διανέμεται δωρεάν και αποστέλλεται και ηλεκτρονικά, στηρίζουμε όλα τα ελληνικά μικρότερα σωματεία νεολαίας, αθλητικών, προσκόπων ενώ δεν αμελούμε σχεδόν κάθε χρόνο να εκδίδουμε και κάποιο βιβλίο σχετικό με την παροικία μας.
Τελευταίο σε σειρά αλλά βασικότατο σε ειδικό βάρος, είναι η διατήρηση και λειτουργία του μοναδικού μη ιδιωτικού ελληνικού Νοσοκομείου εκτός ελληνικής επικράτειας, δυναμικού 100 κλινών που στεγάζει μαζί του και το γηροκομείο μας. Το Ελληνικό Νοσοκομείο του Καΐρου θα γιορτάσει το 2012 τα 100 του χρόνια, στην υπηρεσία των Ελλήνων παροίκων αλλά και των χιλιάδων Αιγυπτίων που περνούν από αυτό κάθε χρόνο.
Οι Αιγύπτιοι δεν θεώρησαν ποτέ τους Αιγυπτιώτες «αποικιοκράτες»
Τελευταίο σε σειρά αλλά βασικότατο σε ειδικό βάρος, είναι η διατήρηση και λειτουργία του μοναδικού μη ιδιωτικού ελληνικού Νοσοκομείου εκτός ελληνικής επικράτειας, δυναμικού 100 κλινών που στεγάζει μαζί του και το γηροκομείο μας. Το Ελληνικό Νοσοκομείο του Καΐρου θα γιορτάσει το 2012 τα 100 του χρόνια, στην υπηρεσία των Ελλήνων παροίκων αλλά και των χιλιάδων Αιγυπτίων που περνούν από αυτό κάθε χρόνο.
Οι Αιγύπτιοι δεν θεώρησαν ποτέ τους Αιγυπτιώτες «αποικιοκράτες»
Ζωντανή και δραστήρια είναι λοιπόν η ελληνική παρουσία στην Αίγυπτο και μάλιστα αρκετά ισχυρή, τόσο ως κοινότητα όσο και ως επενδυτική και επιχειρηματική οντότητα.
Αυτή λοιπόν η προσφορά των Ελλήνων στην Αίγυπτο, μαζί με τη φιλοαιγυπτιακή στάση των Ελλήνων στις αναμετρήσεις της Αιγύπτου με το Ισραήλ και στο παλαιστινιακό, εδραιώνει μια τελείως ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες. Γι’ αυτό και οι Αιγύπτιοι ποτέ δεν θεώρησαν τους Αιγυπτιώτες «αποικιοκράτες», αλλά συνεργάτες τους στην ανάπτυξη της χώρας. Ιδιαίτερα σήμερα που η Αίγυπτος άνοιξε μια νέα σελίδα στην ιστορία της, πιστεύουμε πως οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται για μια δυναμικότερη ελληνική παρουσία εκτός συνόρων, έχει γερές βάσεις για να στηριχτεί σε αυτές. Είναι οι βάσεις που έσπειραν ηγέτες σαν τον Νέστορα Τσανακλή, που καλλιεργήσαμε εμείς και θα θερίσουν οι επόμενοι.
Αυτή λοιπόν η προσφορά των Ελλήνων στην Αίγυπτο, μαζί με τη φιλοαιγυπτιακή στάση των Ελλήνων στις αναμετρήσεις της Αιγύπτου με το Ισραήλ και στο παλαιστινιακό, εδραιώνει μια τελείως ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στις δύο χώρες. Γι’ αυτό και οι Αιγύπτιοι ποτέ δεν θεώρησαν τους Αιγυπτιώτες «αποικιοκράτες», αλλά συνεργάτες τους στην ανάπτυξη της χώρας. Ιδιαίτερα σήμερα που η Αίγυπτος άνοιξε μια νέα σελίδα στην ιστορία της, πιστεύουμε πως οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται για μια δυναμικότερη ελληνική παρουσία εκτός συνόρων, έχει γερές βάσεις για να στηριχτεί σε αυτές. Είναι οι βάσεις που έσπειραν ηγέτες σαν τον Νέστορα Τσανακλή, που καλλιεργήσαμε εμείς και θα θερίσουν οι επόμενοι.
Το αφιέρωμα σε pdf υπάρχει και στη στήλη Περιοδικό Ζω τον Πολιτισμό
