Λονδίνο
Χάρη σε ένα φάρμακο που κανονικά χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της υπερβολικής δόσης ηρωίνης, μια γυναίκα που γεννήθηκε με απόλυτη αναλγησία ένιωσε για πρώτη φορά πόνο στην ηλικία των 39 ετών -μια εμπειρία που την άφησε ικανοποιημένη, όπως είπε η ίδια στους γιατρούς.
Η βρετανίδα ασθενής, η οποία προτίμησε να κρατήσει την ανωνυμία της, πάσχει από μια πολύ σπάνια γενετική ασθένεια που μπλοκάρει τον πόνο. Οι ασθενείς που γεννιούνται με τη νόσο συχνά τραυματίζονται χωρίς να το αντιλαμβάνονται και αρκετοί πεθαίνουν σε νεαρή ηλικία από ατυχήματα ή αυτοτραυματισμούς.
Αιτία της διαταραχής είναι μια μετάλλαξη που εμποδίζει την παραγωγή καναλιών μέσω των οποίων τα ιόντα νατρίου περνούν από τις μεμβράνες των αισθητικών νεύρων. Χωρίς τα συγκεκριμένα κανάλια, τα οποία ονομάζονται Nav 1.7,τα νεύρα δεν μπορούν να διαβιβάσουν στον εγκέφαλο τα ερεθίσματα του πόνου.
Η ανακάλυψη της αιτίας της ασθένειας αρχικά δημιούργησε ενθουσιασμό στις φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν να αναπτύξουν νέα, ισχυρά παυσίπονα μπλοκάροντας τα κανάλια Nav 1.7. Κανένα υποψήφιο φάρμακο όμως δεν βρέθηκε να προσφέρει την απόλυτη απουσία πόνου που βιώνουν οι ασθενείς με τη γενετική ασθένεια.
Σε μια προσπάθεια να μάθει το γιατί, ο Τζον Γουντ του University College London πειραματίστηκε με γενετικά τροποποιημένα ποντίκια από τα οποία απουσίαζαν τα κανάλια Nav 1.7. Όπως και οι ανθρώπινοι ασθενείς, τα πειραματόζωα αυτά δείχνουν να μη νιώθουν καθόλου πόνο ακόμα και αν η ουρά τους εκτίθεται σε ακραίες θερμοκρασίες.
Η εξέταση του νευρικού συστήματός τους έδειξε ότι τα ποντίκια από τα οποία απουσίαζαν τα εν λόγω κανάλια παράγουν για αδιευκρίνιστο λόγο μεγάλες ποσότητες οπιοειδών πεπτιδίων, τα οποία δρουν ως τα φυσικά παυσίπονα του οργανισμού. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε την ομάδα του Γουντ στην υποψία ότι η απόλυτη έλλειψη πόνου οφείλεται όχι μόνο στην απουσία των καναλιών Nav 1.7 αλλά και στην αυξημένη παραγωγή φυσικών οπιοειδών.
Για να ελέγξουν την υπόθεση, οι ερευνητές χορήγησαν στα γενετικά τροποποιημένα πειραματόζωα ένα φάρμακο που σταματά τη δράση των οπιοειδών. Πρόκειται για την ουσία ναλοξόνη, ξ οποία μπλοκάρει τους υποδοχείς οπιοειδών και χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση υπερβολικών δόσεων οπιοειδών ναρκωτικών όπως η ηρωίνη και η μορφίνη.
Το πείραμα πέτυχε και τα ανάλγητα ποντίκια μπορούσαν πλέον να αισθανθούν πόνο, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Nature Communications.
Και όταν η ναλοξόνη χορηγήθηκε στη βρετανίδα ασθενή, η γυναίκα μπόρεσε να αισθανθεί το κάψιμο από μια δέσμη λέιζερ που έπεφτε στο χέρι της.
Εκτός όμως του ότι προσφέρει ελπίδα σε αυτούς τους ασθενείς, η μελέτη ίσως ανοίγει ταυτόχρονα το δρόμο για νέα αναλγητικά φάρμακα: η χορήγηση οπιοειδών μαζί με αναστολείς των καναλιών Nav 1.7 μπλόκαρε πλήρως το αίσθημα του πόνου σε κανονικά ποντίκια.
Ο Δρ Γουντ εμφανίζεται πάντως επιφυλακτικός για αυτή την υποψήφια αναλγητική θεραπεία, αφού η μακροχρόνια χορήγηση αναστολέων των καναλιών Nav 1.7 και οπιοειδών ενέχει τον κίνδυνο εθισμού και παρενεργειών.
Βαγγέλης Πρατικάκης
Η βρετανίδα ασθενής, η οποία προτίμησε να κρατήσει την ανωνυμία της, πάσχει από μια πολύ σπάνια γενετική ασθένεια που μπλοκάρει τον πόνο. Οι ασθενείς που γεννιούνται με τη νόσο συχνά τραυματίζονται χωρίς να το αντιλαμβάνονται και αρκετοί πεθαίνουν σε νεαρή ηλικία από ατυχήματα ή αυτοτραυματισμούς.
Αιτία της διαταραχής είναι μια μετάλλαξη που εμποδίζει την παραγωγή καναλιών μέσω των οποίων τα ιόντα νατρίου περνούν από τις μεμβράνες των αισθητικών νεύρων. Χωρίς τα συγκεκριμένα κανάλια, τα οποία ονομάζονται Nav 1.7,τα νεύρα δεν μπορούν να διαβιβάσουν στον εγκέφαλο τα ερεθίσματα του πόνου.
Η ανακάλυψη της αιτίας της ασθένειας αρχικά δημιούργησε ενθουσιασμό στις φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες σκέφτηκαν ότι θα μπορούσαν να αναπτύξουν νέα, ισχυρά παυσίπονα μπλοκάροντας τα κανάλια Nav 1.7. Κανένα υποψήφιο φάρμακο όμως δεν βρέθηκε να προσφέρει την απόλυτη απουσία πόνου που βιώνουν οι ασθενείς με τη γενετική ασθένεια.
Σε μια προσπάθεια να μάθει το γιατί, ο Τζον Γουντ του University College London πειραματίστηκε με γενετικά τροποποιημένα ποντίκια από τα οποία απουσίαζαν τα κανάλια Nav 1.7. Όπως και οι ανθρώπινοι ασθενείς, τα πειραματόζωα αυτά δείχνουν να μη νιώθουν καθόλου πόνο ακόμα και αν η ουρά τους εκτίθεται σε ακραίες θερμοκρασίες.
Η εξέταση του νευρικού συστήματός τους έδειξε ότι τα ποντίκια από τα οποία απουσίαζαν τα εν λόγω κανάλια παράγουν για αδιευκρίνιστο λόγο μεγάλες ποσότητες οπιοειδών πεπτιδίων, τα οποία δρουν ως τα φυσικά παυσίπονα του οργανισμού. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε την ομάδα του Γουντ στην υποψία ότι η απόλυτη έλλειψη πόνου οφείλεται όχι μόνο στην απουσία των καναλιών Nav 1.7 αλλά και στην αυξημένη παραγωγή φυσικών οπιοειδών.
Για να ελέγξουν την υπόθεση, οι ερευνητές χορήγησαν στα γενετικά τροποποιημένα πειραματόζωα ένα φάρμακο που σταματά τη δράση των οπιοειδών. Πρόκειται για την ουσία ναλοξόνη, ξ οποία μπλοκάρει τους υποδοχείς οπιοειδών και χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση υπερβολικών δόσεων οπιοειδών ναρκωτικών όπως η ηρωίνη και η μορφίνη.
Το πείραμα πέτυχε και τα ανάλγητα ποντίκια μπορούσαν πλέον να αισθανθούν πόνο, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Nature Communications.
Και όταν η ναλοξόνη χορηγήθηκε στη βρετανίδα ασθενή, η γυναίκα μπόρεσε να αισθανθεί το κάψιμο από μια δέσμη λέιζερ που έπεφτε στο χέρι της.
Εκτός όμως του ότι προσφέρει ελπίδα σε αυτούς τους ασθενείς, η μελέτη ίσως ανοίγει ταυτόχρονα το δρόμο για νέα αναλγητικά φάρμακα: η χορήγηση οπιοειδών μαζί με αναστολείς των καναλιών Nav 1.7 μπλόκαρε πλήρως το αίσθημα του πόνου σε κανονικά ποντίκια.
Ο Δρ Γουντ εμφανίζεται πάντως επιφυλακτικός για αυτή την υποψήφια αναλγητική θεραπεία, αφού η μακροχρόνια χορήγηση αναστολέων των καναλιών Nav 1.7 και οπιοειδών ενέχει τον κίνδυνο εθισμού και παρενεργειών.
Βαγγέλης Πρατικάκης
Newsroom ΔΟΛ
