Έρευνα του πολιτικού ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ του γερμανικού Κόμματος της Αριστεράς παρουσιάζει την επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή σχεδόν ως μονόδρομο.
Για να επιζήσει η ΕΕ θα πρέπει να επιτραπεί η έξοδος χωρών από την ευρωζώνη. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έρευνα του γερμανικού πολιτικού ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ που πρόσκειται στο Κόμμα της Αριστεράς. Την έρευνα υπογράφουν ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος των Ηνωμένων Εθνών Χάινερ Φλάσμπεκ και ο καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Κώστας Λαπαβίτσας. Στόχος της έρευνας τους είναι να εξετάσουν τις αιτίες της κρίσης του ευρώ και να αναδείξουν εναλλακτικές προτάσεις για το ξεπέρασμα της.
Πολιτική της λιτότητας δυναμιτίζει ευρώ και ΕΕ
Η πρώτη και βασική διαπίστωση της έρευνας είναι ότι ο τρόπος αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη όχι μόνο έχει αποτύχει, αλλά εγκυμονεί και τον κίνδυνο να οδηγήσει την ΕΕ σε αδιέξοδο. Ο Χάινερ Φλάσμπεκ εκτιμά ότι «σε περίπτωση που εφαρμοστεί το πρόγραμμα προσαρμογής που εφαρμόζεται στην Πορτογαλία, Ελλάδα και Ισπανία και στη Γαλλία και την Ιταλία, τότε η Ευρώπη θα οδηγηθεί στην οικονομική καταστροφή. Το πιθανότερο είναι η μείωση των μισθών και η πολιτική της λιτότητας στα δημοσιονομικά να εκτοξεύσει και σε αυτές τις χώρες την ανεργία στο 20%. Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορώ να φανταστώ πως θα καταφέρει να επιζήσει πολιτικά η ΕΕ».
Οι δύο ερευνητές υποστηρίζουν ότι η πολιτική των περικοπών στους μισθούς και στα δημόσια έξοδα δεν έχει οδηγήσει σε καμία χώρα του κόσμου σε έξοδο από την κρίση. Όπως τονίζει ο καθηγητής Λαπαβίτσας, η Ελλάδα ακολουθεί αυτόν τον «αδιέξοδο» δρόμο για να παραμείνει στην ευρωζώνη και επισημαίνει ότι «κάνοντας όμως αυτό δημιουργεί τρομακτικές συνθήκες στην οικονομία τις οποίες όλοι γνωρίζουμε, την ανεργία και την τεράστια ύφεση – και δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη. Η Ελλάδα μένει λοιπόν στην ευρωζώνη εφαρμόζοντας την πολιτική της τρόικα, βραχυπρόθεσμα. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα υποσκάπτει όμως την οικονομία της».
Κατά την άποψη των δύο οικονομολόγων, η κατάσταση στην ευρωζώνη έχει φτάσει σε ένα οριακό σημείο. Για αυτό το λόγο οι λύσεις που προτείνουν για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας στα κράτη μέλη είναι δραστικές.
«Ως εναλλακτικές λύσεις ενδείκνυνται είτε ισχυρές αυξήσεις των μισθών στη Γερμανία για ένα μεγάλο διάστημα, δηλαδή για τα επόμενα 10-15 χρόνια, είτε η παροχή του δικαιώματος σε αυτές τις χώρες που δεν μπορούν να αντέξουν το βάρος να βγουν από τη νομισματική ένωση, χωρίς όμως βγουν από την ΕΕ», εκτιμά ο κ. Φλασμπεκ.
Παίρνοντας υπόψη της πρόσφατες σχετικά χαμηλές αυξήσεις που πέτυχε το συνδικάτο μετάλλου (IG-Metall) ο κ. Φλάσμπεκ αμφιβάλλει ότι στη Γερμανία υπάρχει η θέληση για αισθητή αύξηση των μισθών.
Επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή
Σε αυτή την περίπτωση οι δύο οικονομολόγοι προτείνουν για χώρες όπως η Ελλάδα την έξοδο από τη νομισματική ένωση. Αυτή την λύση ο κ. Λαπαβίτσας την είχε διατυπώσει ήδη το 2010. Η Ελλάδα θα μπορούσε τότε να είχε κάνει παύση πληρωμών και να ζητήσει διαγραφή του χρέους, που ο μεγάλος όγκος του τότε όχι μόνο ήταν σε ομόλογα, αλλά σε ομόλογα για τα οποία ίσχυε μάλιστα η ελληνική νομοθεσία. Η έξοδος θα προκαλούσε μεν ένα σοκ στην οικονομία. Αλλά, όπως τονίζει ο κ. Λαπαβίτσας, αυτό το σοκ δεν θα οδηγούσε σε μία συρρίκνωση της τάξεως του 20 με 25% που ζούμε σήμερα και οπωσδήποτε θα οδηγούσε στην ανάκαμψη με ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2-3% που προβλέπονται με το σημερινό καθεστώς. Για τον κ. Λαπαβίτσα η λύση της ελληνικής εξόδου από το ευρώ μοιάζει με μονόδρομο.
Όπως τονίζει, «η Ελλάδα χρειάζεται αυτή τη στιγμή κατά την άποψη μου συντεταγμένη και συμπεφωνημένη έξοδο. Θα πρέπει να περάσει σε μια διαδικασία όπου θα πρέπει να ζητήσει από τις χώρες που στην ουσία κυβερνούν την ευρωζώνη, δηλαδή τη Γερμανία, ένα μηχανισμό εξόδου. Αυτοί που νομίζουν ότι η έξοδος δεν είναι εφικτή, δεν έχουν παρά να δουν την Κύπρο. Στην ουσία η τρόικα εφάρμοσε εκεί μέτρα που κάνουν την έξοδο εφικτή».
Δηλαδή τους ελέγχους στις κεφαλαιακές ροές και στην κίνηση των τραπεζικών καταθέσεων. Εκτός αυτού, προσθέτει ο κ. Λαπαβίτσας, θα πρέπει η Ελλάδα να σταματήσει την αποπληρωμή του χρέους και να ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις για τη διευθέτηση του.
Με αυτές τις απόψεις, ως προς τη διαδικασία της εξόδου από το ευρώ, συμφωνεί και το Κόμμα της Αριστεράς, το οποίο από το 2010 καταψηφίζει στη γερμανική Βουλή τα δανειακά προγράμματα προς την Ελλάδα, με την αιτιολογία ότι είναι αναποτελεσματικά. Η αντιπρόεδρος του κόμματος και της κοινοβουλευτικής ομάδας Σάρα Βάγκενκνεχτ σημειώνει ότι «μια έξοδος θα είχε βέβαια και αρνητικές επιπτώσεις. Π.χ., επειδή η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος θα ήταν μεγάλη, τα εισαγόμενα προϊόντα θα ακρίβαιναν πολύ. Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο οι χώρες του Νότου που βρίσκονται υπό την επίβλεψη της τρόικα να συνεργαστούν και να αναπτύξουν μια κοινή στρατηγική. Αυτό θα διευκόλυνε τη θέση της Ελλάδας. Μια μεμονωμένη έξοδος της Ελλάδας θα μπορούσε να τη φέρει σε μια πολύ δύσκολη θέση. Καταλαβαίνω, όμως, ότι όλο και περισσότεροι Έλληνες λένε, δεν ανεχόμαστε πλέον αυτό που μας επιβάλλουν και γι’ αυτό ας βγούμε καλύτερα».
Παναγιώτης Κουπαράνης
Ηχητικό υλικό για το θέμα ΕΔΩ
Για να επιζήσει η ΕΕ θα πρέπει να επιτραπεί η έξοδος χωρών από την ευρωζώνη. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει έρευνα του γερμανικού πολιτικού ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ που πρόσκειται στο Κόμμα της Αριστεράς. Την έρευνα υπογράφουν ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος των Ηνωμένων Εθνών Χάινερ Φλάσμπεκ και ο καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Κώστας Λαπαβίτσας. Στόχος της έρευνας τους είναι να εξετάσουν τις αιτίες της κρίσης του ευρώ και να αναδείξουν εναλλακτικές προτάσεις για το ξεπέρασμα της.
Πολιτική της λιτότητας δυναμιτίζει ευρώ και ΕΕ
Η πρώτη και βασική διαπίστωση της έρευνας είναι ότι ο τρόπος αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη όχι μόνο έχει αποτύχει, αλλά εγκυμονεί και τον κίνδυνο να οδηγήσει την ΕΕ σε αδιέξοδο. Ο Χάινερ Φλάσμπεκ εκτιμά ότι «σε περίπτωση που εφαρμοστεί το πρόγραμμα προσαρμογής που εφαρμόζεται στην Πορτογαλία, Ελλάδα και Ισπανία και στη Γαλλία και την Ιταλία, τότε η Ευρώπη θα οδηγηθεί στην οικονομική καταστροφή. Το πιθανότερο είναι η μείωση των μισθών και η πολιτική της λιτότητας στα δημοσιονομικά να εκτοξεύσει και σε αυτές τις χώρες την ανεργία στο 20%. Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορώ να φανταστώ πως θα καταφέρει να επιζήσει πολιτικά η ΕΕ».
Οι δύο ερευνητές υποστηρίζουν ότι η πολιτική των περικοπών στους μισθούς και στα δημόσια έξοδα δεν έχει οδηγήσει σε καμία χώρα του κόσμου σε έξοδο από την κρίση. Όπως τονίζει ο καθηγητής Λαπαβίτσας, η Ελλάδα ακολουθεί αυτόν τον «αδιέξοδο» δρόμο για να παραμείνει στην ευρωζώνη και επισημαίνει ότι «κάνοντας όμως αυτό δημιουργεί τρομακτικές συνθήκες στην οικονομία τις οποίες όλοι γνωρίζουμε, την ανεργία και την τεράστια ύφεση – και δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη. Η Ελλάδα μένει λοιπόν στην ευρωζώνη εφαρμόζοντας την πολιτική της τρόικα, βραχυπρόθεσμα. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα υποσκάπτει όμως την οικονομία της».
Κατά την άποψη των δύο οικονομολόγων, η κατάσταση στην ευρωζώνη έχει φτάσει σε ένα οριακό σημείο. Για αυτό το λόγο οι λύσεις που προτείνουν για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας στα κράτη μέλη είναι δραστικές.
«Ως εναλλακτικές λύσεις ενδείκνυνται είτε ισχυρές αυξήσεις των μισθών στη Γερμανία για ένα μεγάλο διάστημα, δηλαδή για τα επόμενα 10-15 χρόνια, είτε η παροχή του δικαιώματος σε αυτές τις χώρες που δεν μπορούν να αντέξουν το βάρος να βγουν από τη νομισματική ένωση, χωρίς όμως βγουν από την ΕΕ», εκτιμά ο κ. Φλασμπεκ.
Παίρνοντας υπόψη της πρόσφατες σχετικά χαμηλές αυξήσεις που πέτυχε το συνδικάτο μετάλλου (IG-Metall) ο κ. Φλάσμπεκ αμφιβάλλει ότι στη Γερμανία υπάρχει η θέληση για αισθητή αύξηση των μισθών.
Επιστροφή της Ελλάδας στη δραχμή
Σε αυτή την περίπτωση οι δύο οικονομολόγοι προτείνουν για χώρες όπως η Ελλάδα την έξοδο από τη νομισματική ένωση. Αυτή την λύση ο κ. Λαπαβίτσας την είχε διατυπώσει ήδη το 2010. Η Ελλάδα θα μπορούσε τότε να είχε κάνει παύση πληρωμών και να ζητήσει διαγραφή του χρέους, που ο μεγάλος όγκος του τότε όχι μόνο ήταν σε ομόλογα, αλλά σε ομόλογα για τα οποία ίσχυε μάλιστα η ελληνική νομοθεσία. Η έξοδος θα προκαλούσε μεν ένα σοκ στην οικονομία. Αλλά, όπως τονίζει ο κ. Λαπαβίτσας, αυτό το σοκ δεν θα οδηγούσε σε μία συρρίκνωση της τάξεως του 20 με 25% που ζούμε σήμερα και οπωσδήποτε θα οδηγούσε στην ανάκαμψη με ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2-3% που προβλέπονται με το σημερινό καθεστώς. Για τον κ. Λαπαβίτσα η λύση της ελληνικής εξόδου από το ευρώ μοιάζει με μονόδρομο.
Όπως τονίζει, «η Ελλάδα χρειάζεται αυτή τη στιγμή κατά την άποψη μου συντεταγμένη και συμπεφωνημένη έξοδο. Θα πρέπει να περάσει σε μια διαδικασία όπου θα πρέπει να ζητήσει από τις χώρες που στην ουσία κυβερνούν την ευρωζώνη, δηλαδή τη Γερμανία, ένα μηχανισμό εξόδου. Αυτοί που νομίζουν ότι η έξοδος δεν είναι εφικτή, δεν έχουν παρά να δουν την Κύπρο. Στην ουσία η τρόικα εφάρμοσε εκεί μέτρα που κάνουν την έξοδο εφικτή».
Δηλαδή τους ελέγχους στις κεφαλαιακές ροές και στην κίνηση των τραπεζικών καταθέσεων. Εκτός αυτού, προσθέτει ο κ. Λαπαβίτσας, θα πρέπει η Ελλάδα να σταματήσει την αποπληρωμή του χρέους και να ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις για τη διευθέτηση του.
Με αυτές τις απόψεις, ως προς τη διαδικασία της εξόδου από το ευρώ, συμφωνεί και το Κόμμα της Αριστεράς, το οποίο από το 2010 καταψηφίζει στη γερμανική Βουλή τα δανειακά προγράμματα προς την Ελλάδα, με την αιτιολογία ότι είναι αναποτελεσματικά. Η αντιπρόεδρος του κόμματος και της κοινοβουλευτικής ομάδας Σάρα Βάγκενκνεχτ σημειώνει ότι «μια έξοδος θα είχε βέβαια και αρνητικές επιπτώσεις. Π.χ., επειδή η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος θα ήταν μεγάλη, τα εισαγόμενα προϊόντα θα ακρίβαιναν πολύ. Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο οι χώρες του Νότου που βρίσκονται υπό την επίβλεψη της τρόικα να συνεργαστούν και να αναπτύξουν μια κοινή στρατηγική. Αυτό θα διευκόλυνε τη θέση της Ελλάδας. Μια μεμονωμένη έξοδος της Ελλάδας θα μπορούσε να τη φέρει σε μια πολύ δύσκολη θέση. Καταλαβαίνω, όμως, ότι όλο και περισσότεροι Έλληνες λένε, δεν ανεχόμαστε πλέον αυτό που μας επιβάλλουν και γι’ αυτό ας βγούμε καλύτερα».
Παναγιώτης Κουπαράνης
