Αθήνα 19.12.2011
Διπλωματία και Ομογένεια
Θα ήθελα κατ’ αρχήν να σας ευχαριστήσω για την φιλοξενία και για την ευκαιρία που μου δίνετε σήμερα να απευθυνθώ σε μία εκλεκτή ομήγυρη διπλωματών, εδώ στη Διπλωματική Ακαδημία του ΥΠΕΞ.
Ιδιαιτέρως δε, επιτρέψτε μου να συγχαρώ και να ευχαριστήσω τον Διευθυντή της Ακαδημίας και αγαπητό μου φίλο, Πρέσβη κ. Σταύρο Βασιλόπουλο, για την ενδιαφέρουσα αυτή πρωτοβουλία.
Από τις πρώτες ημέρες της παροικιακής μου σταδιοδρομίας και ανάμιξής μου στα κοινά, ιδίως στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας (ΕΚΑ) στην Αίγυπτο, είχαν αποτυπωθεί -ανεξίτηλα μπορώ να πω- τα λόγια του αείμνηστου Αλεξανδρινού φίλου παροίκου, Νικόλα Περάκη.
Ο Νικόλας Περάκης διετέλεσε επί σειρά ετών κοινοτικός επίτροπος και μάλιστα σε δυο κοινότητες στην Αλεξάνδρεια. Αρχικά στην κοινότητα Ιβραημίας, ως Γενικός της Γραμματέας και όταν αυτή συγχωνεύτηκε με την Αλεξανδρείας , συνέχισε και σε αυτή ως Αντιπρόεδρος της.
Άνθρωπος δίκαιος, γνώστης των τυπικών αλλά και των άγραφων νόμων, που πλαισίωναν και πλαισιώνουν τα παροικιακό γίγνεσθαι. Σεβόταν σε αφάνταστο βαθμό τους θεσμούς. Για αυτό ήθελε, ο κάθε ένας από μας, να γνωρίζει καλά τα όρια μέχρι τα οποία ήταν θεμιτό να φτάσει.
Από τον Περάκη έμαθα να σέβομαι τους θεσμούς και να προσπαθώ για έναν συνεχή αμφίδρομο αλληλοσεβασμό, από όλους τους συνεργαζόμενους και εμπλεκομένους φορείς.
«Το παροικιακό τρίγωνο πρέπει να σέβεσαι ώστε και αυτό να σέβεται εσένα» μου είχε πει ο Νικόλας Περάκης. Το τρίγωνο αυτό, αποτελείται από το Πατριαρχείο, το Προξενείο και την Κοινότητα.
«Να χειρίζεσαι το τρίγωνο με προσοχή, με αυτό να χαράζεις πορεία, βάσει αυτού να μετράς και να εκτιμάς καταστάσεις και μαζί με αυτό να αντιμετωπίζεις τις περιστάσεις. Ένα πράγμα πρέπει να προσέχεις. Μην κάνεις πότε το λάθος να βρεθείς στο κέντρο του τριγώνου, τότε χάθηκες. Τότε το τρίγωνο θα λειτουργήσει όπως το τρίγωνο των Βερμούδων και θα σε εξαφανίσει από τα κοινά, μια για πάντα...».
Πράγματι, έως και σήμερα αυτό το «παροικιακό τρίγωνο» το σέβομαι, κατανοώντας ότι αυτή η σχέση σεβασμού και γνώσης πρέπει να έχει αλληλεπίδραση, έτσι ώστε να αποκτήσουν οι εμπλεκόμενοι ακόμα μεγαλύτερη πείρα, προκειμένου να υπηρετούν με σύνεση τους θεσμούς που εκπροσωπούν.
Ασχολήθηκα για πρώτη φορά με τα κοινά σε νεαρή ηλικία μπορώ να πω. Στην Κοινότητα Αλεξανδρείας εκλέχτηκα Κοινοτικός Επίτροπος στις 29Μαρτίου του 1984 .Τότε ήμουν 32 ετών. Στις 23 Μαρτίου του 1990 διαδέχτηκα τον αείμνηστο Πρόεδρο της ΕΚΑ και μέντορά μου Παναγιώτη Σούλο.
Ο Σούλος τότε θα πρέπει να πλησίαζε τα 90 και εγώ μόλις είχα κλείσει τα 38, ηλικία στην οποία μου δόθηκε η ευκαιρία να γίνω ο νεότερος Πρόεδρος στην ιστορία της ΕΚΑ. Μια ιδιαίτερη τιμή αλλά και πρόκληση για μένα.
Από τότε έως και σήμερα συνεργάστηκα στενά με 12 Γενικούς Πρόξενους της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια και βεβαίως με τους ανάλογους Πρέσβεις. Στην εμπειρία αυτής της συνεργασίας θα περιοριστώ και θα περιγράψω, μια εμπειρία συναρπαστική τολμώ να πω , των δώδεκα χρόνων της θητείας μου ως Πρόεδρος στην ΕΚΑ .
Η πρώτη μου συνεργασία ξεκινά με την πρώτη γυναίκα Γενικό Πρόξενο στην Αλεξάνδρεια και εάν δεν κάνω λάθος σε όλο το τότε διπλωματικό σώμα, με την κα Μαρία Ζωγράφου. Με την κα Ζωγράφου, είχα μια πολύ καλή και εποικοδομητική συνεργασία, διότι έκτος του ότι υπήρξε μια εξαιρετική και πρωτοπόρος σε πολλά θέματα Πρόξενος, ήταν και εξακολουθεί να είναι ένας ευθύς, ευγενής και φιλικός άνθρωπος.
Από εκείνη έλαβα το «βάπτισμα του πυρός» και από εκείνη «μετάλαβα» τα πρώτα μαθήματα της τέχνης του «διπλωματείν» ως πολύ νέο μέλος της Κοινοτικής Επιτροπής στην Αλεξάνδρεια.
Ακολούθησαν οι κ.κ. Χάρης Καραμπαρμπούνης, Παναγιώτης Βλασσόπουλος, Θρασύβουλος Σταματόπουλος, Τάκης Καγκελάρης, Αντώνης Βλαβιανός, Γρηγόρης Παπαδοπουλος, Μιχάλης Δαρατζίκης, Κωνσταντίνα Αθανασιάδου, Χάρης Λαλάκος, Γιώργος Διακοφωτάκης και last but not least, ο σημερινός μας Γενικός Πρόξενος κ. Νικόλαος Καποδίστριας ο οποίος όπως όλα δείχνουν μέχρι στιγμής, έχει τα εχέγγυα να διανύσει μία καλή και γόνιμη καριέρα στην πόλη μας. Πιθανώς να γίνει και ο 8ος από τους 12 που έως τώρα ξεχωρίζω και μπορώ να τους αποκαλώ καλούς φίλους .
Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφέρω ότι πολλοί Αιγυπτιώτες ακολούθησαν με επιτυχία τον Διπλωματικό κλάδο και μάλιστα σε δύσκολα και απαιτητικά κατά καιρούς και περιστάσεις πόστα.
Μεταξύ αυτών και κάποιοι φίλοι συμμαθητές και άλλοι Αλεξανδρινοί που ήμασταν μαζί στο ίδιο Σχολείο -στο Αβερώφειο, και αυτοί καλοί παιδικοί μου φίλοι, έγιναν ικανοί και δραστήριοι διπλωμάτες , που φιλότιμα και επιτυχώς υπηρέτησαν και υπηρετούν το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος μας.
Τη συνεργασία που έχω με το Διπλωματικό Σώμα εν γένει όλα αυτά τα χρόνια, μπορώ να την χαρακτηρίσω καλή έως ιδιαιτέρως καλή. Καθώς επίσης και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ωφέλιμη. Τουλάχιστον για μένα. Με εξαίρεση κάποιων -ευτυχώς ελάχιστων- περιπτώσεων όπου Διπλωμάτες έκαναν το μοιραίο σφάλμα να μην σεβαστούν το προαναφερθέν «Τρίγωνο» .
Η συνεργασία μου καλλιεργήθηκε περισσότερο με τους Γενικούς Προξένους. Πρώτον γιατί ο Πρόξενος είναι αυτός που έρχεται σε καθημερινή επαφή με την ομογένεια και είναι συνήθως ο κατεξοχήν άμεσος συνομιλητής με την παροικία. Δεύτερον, διότι η βάση μου ήταν και παραμένει η Αλεξάνδρεια. Το γραφείο μου βρίσκεται μέσα στο Κοινοτικό τετράγωνο όπου στεγάζεται και το ιστορικό Γενικό μας Ελληνικό Προξενείο.
Ιστορικό, γιατί είναι το πρώτο Προξενείο που ιδρύθηκε στην ελεύθερη Ελλάδα, με πρώτο Γενικό Πρόξενο τον αείμνηστο Μιχαήλ Τοσίτσα το 1843.
Οι απανταχού Έλληνες που ζουν διασκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο, ως Έλληνες της Διασποράς, (προσωπικά προτιμώ τον όρο «Απανταχού Ελληνισμός» από το «Έλληνες της Διασποράς»), έχουν την ανάγκη να αισθάνονται την Ελλάδα δίπλα τους. Νιώθουν την ανάγκη να ζουν και να συνεργάζονται στενά με τις Διπλωματικές μας αρχές, έτσι ώστε να αισθάνονται μια μεγαλύτερη ασφάλεια, (ιδιαίτερα σε ευπαθείς περιοχές και σε Κοινότητες στρατηγικής σημασίας), αλλά και για να νοιώθουν ότι αναγνωρίζεται το έργο που προσφέρουν απλόχερα στην μητέρα πατρίδα.
Οι ομογενείς περιμένουν από τον διπλωμάτη να είναι ο καθρέφτης της πατρίδας. Μιας πατρίδας ξεχωριστής και μοναδικής, όπως θέλει να πιστεύει πως είναι η Ελλάδα του, ο κάθε ένας από μας ξεχωριστά.
Πέρα από την επικοινωνία, την ενημέρωση, την εξυπηρέτηση, τη συνεργασία με τις διπλωματικές μας αρχές, ο ομογενής περιμένει να ακούσει, ένα ελπιδοφόρο μήνυμα, έστω ένα «white lie», που θα τον αναπτερώσει, που θα τον εμψυχώσει. Ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι κάποιοι αρέσκονται να διατυπώνουν το γνωστό «η Ελλάδα μας πληγώνει». Εμείς όσο και να έχουμε την αίσθηση ότι μας «πληγώνει» τόσο πιο πολύ την αγαπούμε και την συγχωρούμε.
Οι Έλληνες του εξωτερικού ταυτίζουν τον Έλληνα Διπλωμάτη με την Ελλάδα. Την Πρεσβεία τους και το Προξενείο τους, με την πατρίδα. Αισθανόμαστε μεγάλη ασφάλεια να βλέπουμε την σημαία μας, να κυματίζει σε ένα από τα κτίρια της πόλης μας, νιώθουμε έτσι ότι δεν είμαστε μόνοι, ξένοι σε μια άλλη χώρα, μίλια μακριά από την πατρίδα.
Φανταστείτε εάν αυτή την αίσθηση μπορεί να μας την δώσει η σημαία μας και το άψυχο κτίριο ενός προξενείου μας, τι μπορεί τότε να επιτύχει ένας ικανός και δραστήριος, ανοιχτόκαρδος διπλωμάτης μαζί με την Ομογένεια για την Ομογένεια και την Ελλάδα.
Παλαιότερα, οι συναναστροφές των διπλωματών περιορίζονταν κατά κύριο λόγο στην ελίτ των παροικιών. Σήμερα που οι παροικίες είναι μικρότερες και η διαφορά των τάξεων έχει αμβλυνθεί, ο κύκλος των κοινωνικών σχέσεων μπορεί και πρέπει να είναι διευρυμένος, διατηρώντας ίσως ένα μικρότερο στενό κύκλο καλών και από τον χρόνο δοκιμασμένων, παροίκων. Με τους οποίους θα μπορεί, εφόσον και ο διπλωμάτης κρίνει, να μοιράζεται σκέψεις και κάποιους προβληματισμούς για τους λεγομένους λεπτούς χειρισμούς.
Ο Έλληνας Διπλωμάτης συνήθως πάντοτε καλείται να είναι παρόν σε κάθε μικρή η μεγάλη Ομογενειακή εκδήλωση. Αισθανόμαστε ιδιαίτερη τιμή όταν παρευρίσκεται ο Πρέσβη μας, ο Πρόξενος μας, ή τουλάχιστον ο εκπρόσωπος των Διπλωματικών μας αρχών. Η εκδήλωση τότε λαμβάνει μια άλλη σοβαρότητα και ένα άλλο κύρος. Δεν είναι τυχαία η ερώτηση που συχνά γίνεται από τον πάροικο «Θα είναι παρών και ο Γενικός απόψε»;
Δεν είναι ασυνήθιστο να αναβάλλεται μία εκδήλωση, εάν για κάποιο λόγο δεν μπορεί να παρευρεθεί ο Διπλωμάτης. Αυτό όμως δεν θα πρέπει να προσλαμβάνεται από τον Διπλωμάτη ως απαράβατος κανόνας.
Είναι γνωστό ότι εμείς οι Ομογενείς –οι περισσότεροι τουλάχιστον- ενστικτωδώς και εθελοντικώς καθοδηγούμαστε για τις δραστηριότητες μας. Είναι γνωστή σε όλους, η συμμετοχή μας και η προσφορά μας στις παροικιακές εκδηλώσεις, που πηγάζει, καθαρά και μόνο από την αγάπη που έχομε για την Ελλάδα και τις παροικίες μας, για «των Ελλήνων τις Κοινότητες» που λέει και ο τραγουδοποιός και πολύ λιγότερο για την προσωπική μας φιλοδοξία. Ότι προσπαθούμε να δημιουργήσουμε το κάνουμε εμπειρικά , αγνά , αβίαστα, «πατριωτικά» μπορώ να πω.
Πολλές φορές γίνονται άθελά μας λάθη, εκεί ο Διπλωμάτης πρέπει να μας αντιμετωπίσει σαν καλός φίλος και όχι με αυστηρότητα ή αίσθημα ανωτερότητας, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να δημιουργήσει αυτομάτως αντιπάθειες. Δεν πρέπει ο ικανός και έξυπνος διπλωμάτης να θεωρήσει ότι ο ευγενής πάροικος είναι και ευγενικός. Εκεί θα έχει κάνει το μεγάλο λάθος και θα βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων .
Ας μην ξεχνάμε, ότι οι επιτυχημένοι και κοινωνικώς καλά φτασμένοι πάροικοι, είναι και οι κατεξοχήν «περπατημένοι» που λέει και θυμόσοφος λαός μας.
Η συμμετοχή ή μάλλον η ανάμιξη των Διπλωματών σε ότι αφορά στις παροικιακές, ομογενειακές υποθέσεις, πρέπει να είναι πολύ προσεκτική και μετρημένη. Το υπέρμετρο και καμιά φορά ανεξέλεγκτο ενδιαφέρον σε κάθε τί το παροικιακό δύναται να χαρακτηρισθεί ως παρέμβαση στα παροικιακά κεκτημένα. Εκεί πλέον, κινδυνεύει κανείς να χαρακτηριστεί ως «κακός διπλωμάτης».
Και ποιος είναι λοιπόν ο καλός διπλωμάτης ;
Κατά την γνώμη μου, είναι αυτός που θα αποκτήσει από την Ομογένεια τον τίτλο, του «δικού μας» διπλωμάτη. Αυτόν δηλαδή, που συνήθως εμείς χαϊδευτικά και με έμφαση αποκαλούμε «δικό μας παιδί».
Για να μπορέσει ένας Διπλωμάτης να το καταφέρει αυτό, πρέπει να γνωρίζει να τηρεί καλά τις σχετικές παροικιακές ισορροπίες. Λίγο δύσκολο αλλά όχι και ακατόρθωτο. Θα πρέπει επίσης ο Διπλωμάτης να ξέρει να τιμά και να αναγνωρίζει το έργο του Ομογενή και της Ομογένειας εν γένει, με έναν τρόπο διακριτικό και αθόρυβο, αφήνοντας υπομονετικά τον χρόνο, να τον αναδείξει σε έναν χρήσιμο και δραστήριο διπλωμάτη.
Για να μπορέσει λοιπόν κάποιος να καταφέρει να αποκαλείται καλός διπλωμάτης, αφ’ ενός πρέπει να δίνει και να δείχνει την απόλυτα αληθινή και σωστή εντύπωση ότι πιστεύει και βιώνει αυτό που κάνει, και αφ’ ετέρου, θα πρέπει να μπορεί να τηρεί και να εφαρμόζει τις ψυχρές και απρόσωπες καμιά φορά, οδηγίες του Κέντρου. Να μπορεί να τις διατυπώνει με έναν ειδικό τρόπο, χωρίς να τις αλλοιώνει. Με έναν τρόπο κατανοητό και αποδεκτά εφαρμόσιμο έτσι ώστε, ο κάθε ένας πάροικος προσωπικά, αλλά και η παροικία γενικότερα να βρει σωστές και δίκαιες τις ψύχρες αυτές οδηγίες.
Βασικό ρόλο για την επιτυχημένη θητεία του Διπλωμάτη και ιδιαίτερα του Προξένου, έχει και -ας μου επιτραπεί η έκφραση- «το νοικοκύρεμα του μαγαζιού του». Δεν θα αναφερθώ σε εσωτερικά θέματα όπως πρωτόκολλα, αρχεία, οικονομικά, ληξιαρχικά και αλλά. Θα αναφερθώ στη διαχείριση του έμψυχου παράγοντα που πλαισιώνει τις Πρεσβείες μας και τα Προξενεία μας, στο διοικητικό προσωπικό -και έχει πολύ μεγάλη σημασία αυτό.
Το διοικητικό προσωπικό μπορεί να συντείνει θετικά ή αρνητικά στην εικόνα του Διπλωμάτη, του Προξενείου, ή ακόμα και της Πρεσβείας, που «βγαίνει» προς τα έξω. Την ίδια ώρα όμως, γίνεται και η κινητήριος δύναμη που συχνά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της θητείας του Διπλωμάτη. Αντιλαμβάνεστε τί μπορεί να προκύψει εάν τυχόν ο Προϊστάμενος Διπλωμάτης δεν μπορεί να συνεργαστεί με το διοικητικό προσωπικό επιτυχώς και τι τεράστια ζημιά μπορεί να του προξενήσει; Συνεπώς πρέπει να γνωρίζει να χειρίζεται προσεκτικά τα διοικητικά, διότι αυτό θα τον βοηθήσει πολύ στην ομαλή και ανέφελη συνεργασία του με τους υφισταμένους του, αλλά και με την παροικία.
Είναι γνωστό και σεβαστό ότι κανένας πάροικος δεν θέλει να βλέπει ένα Διπλωμάτη κλεισμένο και απομακρυσμένο μέσα στο «γυάλινο» γραφείο του αφήνοντας κάποιους άλλους να «βαπτίζονται» Πρόξενοι ή Πρέσβεις.
Ο Διπλωμάτης επίσης χρειάζεται να αποκτήσει την γνώση και την πείρα του φυσιογνωμιστή, για να αντιλαμβάνεται και να «διαβάζει», έστω και σε αδρές γραμμές, όταν φτάσει στο νέο του πόστο, τόσο τους παροίκους όσο και τους συνεργάτες του. Τους ανθρώπους γενικότερα, που θα συναναστραφεί και θα συνυπάρξει μαζί τους τα επόμενα 4-5 χρόνια.
Την πείρα του φυσιογνωμιστή θα την χρειαστεί και για την μελλοντική του συνεργασία με την ομογένεια και όχι μόνο. Εκεί θεωρώ ιδιαίτερα σκόπιμο και χρήσιμο, πριν ο διπλωμάτης αναλάβει το πόστο του, να έχει συζητήσει και να έχει λάβει το ανάλογο “Feed Back” από πιο παλιούς και επιτυχημένους συναδέλφους διπλωμάτες που χρημάτισαν στο ίδιο πόστο. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να ξέρεις με ποιους μπορείς να μιλάς και τι δικλείδες «ασφαλείας» πρέπει να τηρείς.
Εάν ο Διπλωμάτης που βρίσκεται στο εξωτερικό και ιδιαίτερα σε περιοχές στρατηγικής σημασίας, ενδυθεί το «κολλαριστό σκληρό» κουστούμι του Πρέσβη η του Γενικού Προξένου ή του Δεύτερου στην Πρεσβεία, λειτουργώντας με την στενή έννοια της λέξης και ξεχνώντας ότι οφείλει να είναι ένας απλός, σωστός και εξυπηρετικός Διπλωμάτης με την ευρεία έννοια της λέξης, τότε αγαπητοί μου να είστε βέβαιοι ότι θα προκύψει μεγάλο πρόβλημα. Αυτό, πιθανώς να μην θεωρηθεί τόσο μεγάλο από τον ίδιο, όμως θα είναι αρκετά μεγάλο για τον Ελληνισμό για τον οποίον έχει σταλεί να τον υπηρετήσει -και γιατί όχι- για να τον καθησυχάσει, για να τον εμψυχώσει και πολλές φορές και για να τον οργανώσει. Θα υπάρξει τότε αυτό που λέμε, πρόβλημα συνεργασίας. ΄O,τι χειρότερο για τον διπλωμάτη, ότι πιο ατυχές για την Ομογένεια.
Το αναφέρω αυτό, γιατί είχα δυστυχώς την ατυχία να συνεργαστώ, με τέτοιου είδος «διπλωμάτες» , του «κολλαριστού σκληρού» κολάρου.
Μία άλλη παράμετρος που πρέπει να μελετηθεί από τον διπλωμάτη που προορίζεται για το εξωτερικό είναι τα ήθη και έθιμα του λαού, των κρατών που θα πάει να υπηρετήσει. Χρειάζεται να τα μελετήσει καλά. Βεβαίως στα Κράτη της Ευρώπης, Αυστραλίας, Βόρειας και Νότιας Αμερικής και αλλού, όπου τα Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά ομιλούνται, τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Σε χώρες όμως της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, είναι καλό να γνωρίζει κανείς κάποιες βασικές λέξεις και εκφράσεις. Οι λαοί αυτοί αρέσκονται στο να ακούν, έστω και μια καλημέρα στη γλώσσα τους, το θεωρούν ιδιαίτερα ευγενικό και ωραίο εκ μέρους του ξένου, να έχει δηλαδή ήδη προσπαθήσει να μάθει τη γλώσσα τους ή ακόμα καλύτερα, τη διάλεκτο τους.
Σημαντικό είναι για τον επιτυχημένο διπλωμάτη εφόσον ο βαθμός του το επιτρέπει, να μην διστάζει να λαμβάνει μόνος του πρωτοβουλίες “ad hoc“, όταν μάλιστα αυτές χρειάζεται να ληφθούν άμεσα, ωφελώντας είτε την Ομογένεια, είτε στην εξεύρεση κάποιας λύσης σε μία συγκεκριμένη και επείγουσα περίπτωση.
Είναι απαραίτητο κατά την προσωπική μου άποψη, ακόμα κι αν χρειασθεί να παρακάμψει για κάποιες ώρες ή μέρες το Κέντρο.
Ιδιαίτερα ψύχραιμη, πρακτική, σαφής και συνεργάσιμη πρέπει να είναι η στάση του διπλωμάτη, όταν υπηρετεί σε χώρες που τα γεγονότα «τρέχουν» και μέρα με την μέρα αλλάζουν τα δεδομένα.
Όπως για παράδειγμα τώρα στην Μέση Ανατολή και ειδικότερα στην Αίγυπτο, όπως σας είναι γνωστό, απαιτήθηκε από τα πρόσφατα γεγονότα να λειτουργήσει και λειτούργησε με απόλυτη επιτυχία αερογέφυρα για τον επαναπατρισμό των Ελλήνων της Αιγύπτου. Και σε αυτή την περίπτωση, επιτυχώς συνεργάστηκε το τρίγωνο Πατριαρχείο, Προξενείο, ΕΚΑ, με την καθοριστική αρωγή και το προσωπικό ενδιαφέρον του ΥΦΥΠΕΞ κ. Δημήτρη Δόλλη, με τον όποιον ως φαίνεται έχουμε κοινό πεπρωμένο στις επικίνδυνες αποστολές .
Όπως ήδη θα γνωρίζετε, υπάρχει δίκτυο επικοινωνίας και ετοιμότητας για αυτά τα θέματα, καθώς και εξειδικευμένα σεμινάρια. Σε αυτές τις κρίσιμες εποχές, ο διπλωμάτης πρέπει να γνωρίζει ότι είναι πιθανό να χρειαστεί ν’ αναλάβει κι ένα τέτοιο ρόλο.
Επιτρέψτε μου τώρα, να σας μεταφέρω γρήγορα στην χρονιά που είχα αποφοιτήσει από το Αβερώφειο Γυμνάσιο, για να σας αναφέρω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα που έζησα, ως φοιτητής και τότε Πρόεδρος των Ελλήνων Φοιτητών Αλεξανδρείας. Χρειάστηκε, μέσα σε μια νύχτα να ανανεωθούν τα Ελληνικά μας διαβατήρια, για να έχουν πενταετή τουλάχιστον ισχύ, αλλιώς δεν θα γινόμασταν δεκτοί στα Αιγυπτιακά Πανεπιστήμια. Αυτό το μάθαμε το απόγευμα της προηγούμενης μέρας. Την ίδια στιγμή, επικοινώνησα με το Προξενείο, για να ενημερώσω τον τότε Πρόξενο, ο οποίος αντιλαμβανόμενος αμέσως τη σοβαρότητα του ζητήματος λειτούργησε ως αργά το βράδυ το Προξενικό κατάστημα. Ζήτησε επίσης και την δίκη μας αρωγή και παρουσία, για να συμπληρώσουμε έντυπα και διαβατήρια, έτσι ώστε στην συνέχεια να προλάβουν να τα πρωτοκολλήσουν και να τα σφραγίσουν, τα τότε προξενικά στελέχη που και αυτά ήταν παρόντα συμμεριζόμενα την αγωνία μας, εκείνη την αξέχαστη και περιπετειώδη για όλους μας νύχτα.
Ο αριθμός των διαβατήριων που έπρεπε να ανανεωθούν ήταν περίπου 20-25. Έμεινα λοιπόν πίσω στην Αλεξάνδρεια στο Προξενείο, μαζί με άλλους τρείς-τέσσερεις συμφοιτητές μου εκείνο το βράδυ, για να βοηθήσω στην διαδικασία, ενώ όλοι οι άλλοι έπρεπε να φύγουν για Κάιρο, να βρίσκονται έξω από την πόρτα του Υπουργείου Παιδείας και να μας περιμένουν.
Με την σύμφωνη γνώμη του τότε Προξένου και με δική μου ενυπόγραφη ευθύνη, ανανεώσαμε και εκδώσαμε νέα διαβατήρια χωρίς να είναι παρόντες οι ενδιαφερόμενοι ούτε καν για να συμπληρώσουν της αιτήσεις! Αργά το βράδυ, mission was accomplished.
Αμέσως μετά βρήκαμε ένα τραίνο που έφευγε για Κάιρο. Φτάσαμε άγρυπνοι νωρίς τα ξημερώματα, όπου εκεί στον σταθμό, μας περίμενε αυτοκίνητο της Ελληνικής Πρεσβείας για μας πάει στα γραφεία του Υπουργείου Παιδείας, να βρούμε τους υπόλοιπους συμφοιτητές και συμφοιτήτριες, που μόλις μας αντίκρισαν ξέσπασαν σε τρελά ξεφωνητά και χειροκροτήματα για να μας υποδεχτούν.
Σημειώστε, ότι τότε όλοι εμείς, που τόσο διευκολυνθήκαμε από τον τότε Γενικό Πρόξενο, ήμασταν κάθετα αντίθετοι με τα πολιτικά του πιστεύω και σκληροί επικριτές εκείνης της ατυχούς και μαρτυρικής πολιτικής κατάστασης που επικρατούσε στην μητέρα πατρίδα μας. Κάτι που γνώριζε πολύ καλά ο Πρόξενος, αλλά προς τιμήν του, έκανε το χρέος του απέναντι στη ομογένεια, όπως πρέπει να κάνει ένας καλός διπλωμάτης που σέβεται το λειτούργημά του, και όχι μόνον τα πολιτικά του πιστεύω. Ένας ακόμα απαράβατος νόμος που πρέπει να τηρεί ο καλός διπλωμάτης.
Με τον ίδιο Πρόξενο, την ίδια περίπου εποχή, μεταφέραμε κάποιο άλλο περιπετειώδες βράδυ, τον θυρεό του Προξενείου μας στο σημείο που βρίσκεται σήμερα, από μια άλλη περιοχή όπου βρισκόταν τότε το παλιό Ελληνικό Προξενείο Αλεξανδρείας. Το άλλο πρωί, όταν ήρθαν οι Αιγυπτιακές αρχές του τότε Νασερικού καθεστώτος, του ευάλωτου στην αρρώστια των εθνικοποιήσεων και επιτάξεων -για αυτό άλλωστε είχαν έρθει- έφυγαν άπραγοι και εκνευρισμένοι βλέποντας τον θυρεό του Προξενείου κυριολεκτικά καρφωμένο έξω από το Ελληνικό Κοινοτικό κτίριο, του Ελληνικού τετραγώνου του Chatby, εκεί που και έως σήμερα βρίσκεται το Γενικό μας Προξενείο.
Με θυμάμαι ακόμα να κρατώ την πελώρια σκάλα, μαζί με τους άλλους μου φίλους, παρακολουθώντας μην τυχόν πέσει από ψηλά το σφυρί στο κεφάλι μου, από το χέρι του αγχωμένου φοιτητή που προσπαθούσε γρήγορα και με τρεμάμενα χέρια, να καρφώσει τον προξενικό θυρεό.
Μία άλλη αξέχαστη εμπειρία, που οφείλεται σε μία επίσης εποικοδομητική συνεργασία με λεπτούς χειρισμούς, ήταν η συνεργασία μου με τον Έλληνα Πρέσβη στο Κάιρο και τον Γενικό Πρόξενο στην Αίγυπτο, την εποχή που είχε υπογραφεί η περίφημη διακρατική συμφωνία για την αμοιβαία παροχή υπηκοοτήτων.
Άρχισαν όλα καλά. Όμως κάπου πήγαν τα πράγματα να στραβώσουν, όταν οι αδελφοί μας οι αιγύπτιοι του υπουργείου εξωτερικών ναι μεν έδιναν κανονικά και σε τακτά χρονικά διαστήματα τις υπηκοότητες, τις έδιναν δε, σε Έλληνες που είχαν επαναπατριστεί από κάποια αρκετά χρόνια ή, σε Έλληνες μεγάλης ηλικίας που οι περισσότεροι ζούσαν σε οίκους ευγηρίας ή ακόμα και -το πιο απίθανο αλλά αληθινό- σε Έλληνες που είχαν προ πολλού αποβιώσει...
Έπρεπε λοιπόν να δραστηριοποιηθούμε, να συγχρονιστούμε με τα Προξενεία και με την Πρεσβεία μας, γρήγορα υπεύθυνα και συνειδητά, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε καινούριους καταλόγους, απόρρητους, με μια σειρά προτεραιοτήτων. Όπως τους επιχειρηματίες και μάλιστα τους νέους επιχειρηματίες που ήταν κληρονόμοι επιχειρήσεων και δεν μπορούσαν να τις συνεχίσουν, γιατί δεν είχαν την Αιγυπτιακή υπηκοότητα. Συνεπώς δεν μπορούσαν να νομιμοποιήσουν τίποτα. Φανταστείτε ούτε σε αποδοχή κληρονομιάς δεν μπορούσαν να προβούν, χωρίς αυτή την υπηκοότητα.
Δεύτερη σημαντική κατηγορία, ήταν οι πολύτεκνες οικογένειες με ανήλικα παιδιά. Συνήθως αυτός που αποκτούσε την ιθαγένεια ήταν ο σύζυγος και μετά αυτομάτως την ελάμβαναν και τα παιδιά του. Μετά από την πάροδο δύο χρόνων, μπορούσε πλέον και η σύζυγος να καταθέσει αίτηση για την απόκτηση της ιθαγένειας.
Με αυτήν την λογική και με αυτόν τον πρακτικό τρόπο, κατηγοριοποιήσαμε και όλες τις άλλες ομάδες παροίκων, με μια τέτοια σειρά προτεραιότητας, που εξασφάλιζε την ομαλή παραμονή μας στην Αίγυπτο και την μακρόχρονη διατήρηση των παροικιών μας.
Κατορθώσαμε με την καθημερινή μεθοδική συνεργασία ενός εξαιρετικά δραστήριου και αφοσιωμένου στο καθήκον του Πρέσβη, καθώς και με τους δύο εξίσου ευσυνείδητους και δραστήριους Γενικούς Προξένους Αλεξανδρείας και Καΐρου, όλοι μαζί να τροποποιήσουμε εκείνη την «ελλιπή» λίστα του υπουργείου Εσωτερικών της Αιγύπτου και να υπάρχουμε ακόμα στην Αίγυπτο, να δραστηριοποιούμεθα επαγγελματικά, κοινωνικά και το σημαντικότερο όλων, να διατηρούμε ακόμα το Πατριαρχείο μας, τις Κοινότητες μας, τα σχολεία μας και τις Εκκλησίες μας.
Ήταν δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, πιστέψτε με. Χρειαζόταν επιμονή και υπομονή καθώς και -όπως και εσείς οι διπλωμάτες συνηθίζετε να λέτε- εξαιρετικά «λεπτούς χειρισμούς».
Μετά από κάποια χρόνια, είχα συναντήσει τον τότε Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου, στενό συνεργάτη του αξέχαστου Ανούαρ Ελ Σαντάντ, (μακαρίτες και οι δυο), σε ένα κοκτέιλ της Ελληνικής Πρεσβείας μας στο Κάιρο. Όταν κάποια στιγμή βρεθήκαμε ο ένας δίπλα στο άλλον, με τράβηξε ευγενικά από το μπράτσο και σκύβοντας χαμηλά στο αυτί μου, (ήταν και πανύψηλος) μου είπε το εξής αξέχαστο. « Εσείς Εστεφάνο, οι Αιγυπτιώτες Έλληνες δηλαδή, κατορθώσατε να ξεπεράσετε στην πονηριά και τους Εβραίους..» και ξεσπώντας σε δυνατά γέλια συνέχισε «μα το αξίζετε, είστε και η καλύτερη ξένη παροικία που έχουμε. Μπράβο σας.. μπράβο σας...». Ακόμα θυμάμαι το πηγαίο και εύηχο δυνατό του γέλιο .
Μία ανάλογη μεγάλη προσπάθεια την οποία επίσης έζησα και συμμετείχα ενεργά ως Πρόεδρος της ΕΚΑ, ήταν αυτή με τις συντάξεις των Αιγυπτιωτών. Μπορέσαμε και πάλι με την καλή και στενή συνεργασία των ικανών διπλωματικών μας αρχών εκείνης της περιόδου, με την αγαστή συνεργασία όλων των ελληνικών κοινοτικών αρχών στην Αίγυπτο και των αρμοδίων στην Ελλάδα και πρωτίστως, με τη γενναία πρωτοβουλία της σεβαστής και αγαπητής σε όλους τους Αιγυπτιώτες και όχι μόνο, τ. ΥΦΥΠΕΞ κυρίας Βιργινίας Τσουδερού, να τροποποιήσουμε εκείνο τον συγκεκριμένο χρονικό περιορισμό του νόμου, που αφορούσε στις συντάξεις των Αιγυπτιωτών, σε επ’ αόριστον διάρκεια.
Καταργώντας ακόμα και εκείνες τις κοντόφθαλμες διατάξεις του Ι.Κ.Α που μοναδικό αποτέλεσμα θα είχαν την περαιτέρω αποψίλωση των παροικιών μας, μετά από μία αλόγιστη και άτακτη φυγή προς την Ελλάδα, προκειμένου να προλάβουν οι πάροικοι να εξασφαλίσουν μία υποτυπώδη σύνταξη.
Μεθοδική και γόνιμη συνεργασία, ειλικρινείς σχέσεις, ανιδιοτελείς και καλές φιλίες, αλλά και αντίθετες καλά τεκμηριωμένες απόψεις, οφείλουν να υπάρχουν και να καλλιεργούνται σταθερά και θετικά στο περίφημο «Παροικιακό Τρίγωνο».
Όλες αυτές οι συνιστώσες μαζί, μπορούν να αποδώσουν μακροχρόνιες και ωφέλιμες λύσεις μεταξύ των φορέων, με ένα και μοναδικό στόχο, την επίλυση και προώθηση των αιτημάτων και προβλημάτων της Ομογένειας προς το Κέντρο και την εξασφάλιση της διαιώνισης των ελληνικών Κοινοτήτων.
Και κάτι άλλο θα χρειαστεί να ξανασκεφτούμε τώρα όλοι μαζί, σε αυτήν την ιδιαίτερα δύσκολη εποχή που όλοι μας βιώνουμε, από όπου κι αν βρισκόμαστε. Να σκεφτούμε τί χρειάζεται και πώς θα μπορέσουμε, ακόμα καλύτερα, με περισσότερη αγάπη, ακόμα πιο έξυπνα, με σύγχρονους αποτελεσματικούς τρόπους, να κεντρίσουμε την φιλοτιμία των εκτός Ελλάδος Ελλήνων, να τους πλησιάσουμε καλύτερα, φέρνοντας τους, για άλλη μία φορά, ακόμα πιο κοντά, δίπλα στην πατρίδα μας. Ταυτόχρονα όμως να τους κρατήσουμε εκεί που βρίσκονται, εκεί όπου προοδεύουν και μεγαλουργούν. Να μας κρατήσετε μακριά, αλλά κοντά σας, αξιοποιώντας το δυναμικό μας ακόμα καλύτερα, ακόμα πιο σωστά.
Ας μου επιτραπεί αυτόν τον προβληματισμό, αυτό το στοίχημα να το αφήσω για όλους εσάς τους παρόντες, τους νέους αλλά και τους πιο έμπειρους διπλωμάτες.
Είμαι βέβαιος ότι όλοι σας έχετε θετικές και έξυπνες σκέψεις και λύσεις για αυτό το εγχείρημα. Όλοι είστε ικανοί και νέοι διπλωμάτες, αποτελείτε και εσείς μαζί με τον Απανταχού Ελληνισμό, το μελλοντικό απαραίτητο και ικανό κύτταρο που θα δημιουργήσει ένα δυνατό και υγιές -ακόμα πιο δυναμικό και υπερήφανο Ελληνικό Έθνος. Μια διαφορετική, σύγχρονη και ανταγωνιστική Γενιά που θα μπορέσει με αισιοδοξία να αντιμετωπίσει το παρόν, διεκδικώντας συγχρόνως το μέλλον.
Σας ευχαριστώ
Στέφανος Π. Ταμβάκης
Πρόεδρος Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού
Επίτιμος Πρόεδρος Ε.Κ.Α
πηγη http://www.tamvakis.com/
Σ,Σ
-Σχετικα με την μεγαλη πατριωτικη πρωτοβουλια του τοτε προξενου που με την μεταφορα
του θυρεου του Προξενειου Αλεξανδρειας , -εσωσε-το ελληνικο μας τετραγωνο
απο του "χαρου τα δοντια¨" νομιζω οτι επρεπε τουλαχιστον να δημοσιοποιησετε το ονομα του ΗΡΩΙΚΟΥ Ελληνα προξενου, και οχι μονο , αλλα να ειχε στηθει ενας "αδριαντας" αυτου του Ελληνα ΗΡΩΑ προξενου , ο οποιος κατω απο αντιξοες συνθηκες "ρισκαρε" πολλα με αυτην την Ηρωικη του ενεργεια και πρωτοβουλια-
Μηπως ηταν ο κ Μπαμπης Παπαδοπουλος??
Ο συμπαροικος μας κ Γαβαλας Δημητρης ειχε λαβει μερος σε αυτην την Ηρωικη ενεργεια??
Και τελος ο σημερινος μας Γενικος Προξενος της Ελλαδας στην αλεξανδρεια ονομαζεται ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ και οχι ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΠΟΣΔΙΣΤΡΙΑΣ και παρακαλω να το διορθωσετε στο παρον δημοσιευμα σας
ΕΔΩ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ
