Οταν ιδρύθηκε ο σύλλογος των απανταχού Μακρυραχιωτών αποφασίσαμε ομόφωνα να ονομαστεί «Γεώργιος Κανισκέρης» , και αυτό για να τιμήσουμε τον μεγάλο ευεργέτη του χωριού μας, ο οποίος ξενιτεύτηκε σε πολύ μικρή ηλικία από τη Μακρυράχη, έζησε όλη του τη ζωή μακριά από την πατρίδα του, πλούτισε, όμως η ψυχή του και το μυαλό του ήταν πάντα σ’ αυτήν και απόδειξη τα όσα προσέφερε, όσο ζούσε, αλλά και μετά το θάνατό του στο χωριό μας και όχι μόνο.
Θεωρήσαμε χρέος μας λοιπόν να παρουσιάσουμε και να φωτίσουμε περισσότερο τη ζωή του και την προσωπικότητα του, ώστε να συνεχίσει να παραμένει ζωντανή η μνήμη του σε όλους μας, μεγαλύτερους και νεότερους,και τρανή απόδειξη ότι ο πλούτος και τα χρήματα, όταν χρησιμοποιούνται και για το καλό της κοινωνίας εξασφαλίζουν την υστεροφημία.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Γεννήθηκε στη Μακρυράχη το 1857.
Δεν έμαθε γράμματα, παρά μόνο λίγα «κολυβογράμματα», όπως συνήθιζε ο ίδιος να λέει, που του τα έμαθε ο παπάς του χωριού. Οι γονείς του ήταν φτωχοί, όπως και οι περισσότεροι στο χωριό την εποχή εκείνη, γιατί ήταν ακόμη υπό τουρκική κατοχή, αφού η Θεσσαλία ελευθερώθηκε το 1881. Οι συνθήκες λοιπόν ήταν πολύ δύσκολες, γι’ αυτό και πάρα πολλοί νέοι ξενιτεύονταν, κυρίως προς Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο, Αμερική αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Το ίδιο έκανε και ο Γεώργιος Κανισκέρης. Έφυγε από το χωριό σε πολύ μικρή ηλικία και πρώτος σταθμός η Κωνσταντινούπολη. Εκεί διδάχτηκε την τέχνη της υποδηματοποιείας. Γρήγορα όμως τον τράβηξε η πλούσια χώρα της Αιγύπτου, όπως και τόσους άλλους Πηλιορείτες.
Έφτασε στην Αλεξάνδρεια και για μικρό χρονικό διάστημα φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Μακρυραχιώτη Ιωάννη Λεχωνίτου , πατέρα του μετέπειτα γαμπρού του, προσφέροντας εκεί τις υπηρεσίες του, ως προστατευόμενός του.
Η έμφυτη όμως ανησυχία του δεν τον άφηνε να ησυχάσει. Μετά από λίγο χρονικό διάστημα άφησε την Αλεξάνδρεια και πήγε προς το εσωτερικό της Αιγύπτου, στο Μπένι – Σουέφ και άρχισε να ασκεί την τέχνη του υποδηματοποιού που είχε μάθει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί έκανε τα πρώτα βήματα της εμπορικής του σταδιοδρομίας.
Οικονομικές δραστηριότητες
Γεννημένος καθώς ήταν με εμπορικό πνεύμα ,μόλις εξοικονόμησε κάποιο χρηματικό ποσό, άρχισε να εμπορεύεται σιτάρι, αρχίζοντας από σακί- σακί. Όταν το κεφάλαιό του αυξήθηκε, και την εποχή εκείνη δεν ήταν δύσκολο για έναν εργατικό και έξυπνο έμπορο, δραστηριοποιήθηκε και στο εμπόριο βαμβακιού περιοριζόμενος αρχικά σε ντόπιες αγοροπωλησίες.
Χάρη στην εμπορική του ικανότητα και την εργατικότητά του δεν άργησε να εξελιχθεί σε μεγαλέμπορο και να επεκτείνει τον κύκλο των εργασιών του. Συγκεκριμένα ιδρύει το 1902 γραφείο στην Αλεξάνδρεια, όπου και ο ίδιος μετά από τέσσερα χρόνια εγκαταστάθηκε μόνιμα. Στο μεταξύ ίδρυσε στο Μπένι - Σουέφ συνεταιρικό εκκοκιστικό εργοστάσιο. Όσο διαρκούσε ο πόλεμος στην Ευρώπη, αγόρασε ένα ακόμη τέτοιο εργοστάσιο συνεταιρικά με τον μπατζανάκη του και συμπατριώτη του Ευάγγελο Δ. Ευαγγέλου.
Ο Γεώργιος Κανισκέρης εκτός από την εμπορική ευφυία και την εργατικότητά του διέθετε μεγάλη τόλμη και αποφασιστικότητα, αρετές που προκαλούν την τύχη, αν παραδεχτούμε το γνωμικό «η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς». Πράξεις που οι άλλοι τις θεωρούσαν άστοχες και εκ των προτέρων καταδικασμένες σε αποτυχία, έφεραν στον Κανισκέρη τα περισσότερα κέρδη.
Το 1906 που εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αλεξάνδρεια, άρχισε να ασχολείται και με το εμπόριο κρεμμυδιών σε μεγάλη κλίμακα ριψοκινδυνεύοντας πολλές φορές την περιουσία του. Αργότερα αναδείχτηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς κρεμμυδιών, τα οποία κυρίως προμηθευόταν απ’ ευθείας από το εσωτερικό της Αιγύπτου με αντιπροσώπους του, τους οποίους έστελνε μέχρι και το τελευταίο χωριό.
Δείγμα της τόλμης του και της διορατικότητάς του στις επιχειρήσεις του είναι και το εξής. Όταν οι Γερμανοί (κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου) είχαν φτάσει στη διώρυγα του Σουέζ, το βαμβάκι είχε φτάσει σε εξευτελιστική τιμή, λόγω της αποχής των εμπόρων από την αγορά του. Τότε λοιπόν παρουσιάστηκε ως ο μόνος αγοραστής και κέρδισε πάρα πολλά χρήματα, όταν αργότερα άρχισε να ανεβαίνει η τιμή του. Από τότε χρονολογείται και η μεγάλη αύξηση του εξαγωγικού του εμπορίου.
Η περιουσία του αυξανόταν συνεχώς και από κάποια στιγμή αρχίζει να επενδύει τα κεφάλαιά του σε γη και ακίνητα. Αναμιγνύεται και με τη γεωργία, αγοράζοντας μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης. Επίσης αρχίζει να αγοράζει ακίνητα, σπίτια και αποθήκες βαμβακιού, τα οποία αργότερα ανοικοδόμησε σύμφωνα με τα νεότερα σχέδια της αρχιτεκτονικής.
Το 1918 αποβλέποντας στη μεταβίβαση των εργασιών του στον ικανότατο και δραστήριο γιο του Δημήτριο μετατρέπει την επωνυμία του εμπορικού του οίκου σε «Δημήτριος Κανισκέρης και Σία». Και ο προοδευτικότατος αυτός νέος θα προήγαγε ακόμη περισσότερο τις δραστηριότητες της εταιρείας του πατέρα του αν δεν ερχόταν το 1920 ο πρόωρος θάνατός του, και έτσι τα όνειρα του πατέρα παρέμειναν ανεκπλήρωτα. Μετά το γεγονός αυτό το 1923 ο Κανισκέρης για να απαλλαγεί από τις ευθύνες του εμπορίου, σχηματίζει την εταιρεία «Βασιλόπουλος και Σία», της οποίας όμως κυριότερος μέτοχος παρέμεινε ο ίδιος.
Οικογένεια
Ο Γεώργιος Κανισκέρης παντρεύτηκε την καταγόμενη από τη Ζαγορά Ζωή Κανελή και απέκτησαν πέντε παιδιά, ένα αγόρι το Δημήτριο και τέσσερεις κόρες, την Αικατερίνη μετέπειτα σύζυγο του Γεωργίου Βασιλόπουλου, τη Μαρία σύζυγο του Σόλωνα Λεχωνίτου, την Τερψιχόρη σύζυγο του Ευσταθίου Λαγουδάκη και Θεοδώρα σύζυγο Μοδινού. Έχασε όμως τη γυναίκα του πολύ νέα όταν τα παιδιά ήταν μικρά και τα μεγάλωσε μόνος του, μεταλαμπαδεύοντας τους τις ελληνοορθόδοξες αρχές του.
O γιος του Δημήτριος ήταν ένας λαμπρός νέος, δραστήριος, σεμνός αν και πλούσιος, με μια καρδιά γεμάτη καλοσύνη, πρόθυμος να βοηθήσει και να ανακουφίσει κάθε δυστυχία που συναντούσε στο δρόμο του.
Τα ελληνικά και πατριωτικά του αισθήματα, χαρακτηριστικό γνώρισμα όλης της οικογένειας, που με κάθε τρόπο γινόταν εμφανή, τον οδήγησαν στην Ελλάδα, για να υπηρετήσει την πατρίδα. Όμως η μοίρα δε στάθηκε με το μέρος του, αφού εκεί έχασε τη ζωή του, πιστός στο καθήκον του.
Σύμφωνα με πληροφορίες των εφημερίδων της εποχής εκείνης κηδεύτηκε στη Μητρόπολη με κάθε μεγαλοπρέπεια, παραβρέθηκαν δε στην εξόδιο ακολουθία σπουδαίες προσωπικότητες της Ελλάδας και της ομογένειας της Αιγύπτου, όπως ο αυλάρχης του βασιλιά, βουλευτές, ανώτεροι στρατιωτικοί και διευθυντές τραπεζών, ενώ απόσπασμα τιμητικής φρουράς τον συνόδευσε μέχρι την τελευταία του κατοικία.
Η απώλεια του γιου του στάθηκε μεγάλο πλήγμα για τον Γεώργιο Κανισκέρη, που σχεδίαζε να του αναθέσει όλες τις εμπορικές του δραστηριότητες, όπως προαναφέρθηκε.
Ευεργεσίες εν ζωή στη Μακρυράχη
Οι πολλές του δραστηριότητες και η μεγάλη περιουσία που απέκτησε δεν τον έκαναν ποτέ να ξεχάσει τις ρίζες του, την ιδιαίτερή του πατρίδα και τους ανθρώπους που άφησε πίσω του. Γι’ αυτό από πολύ νωρίς άρχισε το φιλανθρωπικό του έργο.
Πρωταρχικό του μέλημα στάθηκε η μόρφωση των μικρών συμπατριωτών του μια και ο ίδιος στερήθηκε αυτού του αγαθού. Στη Μακρυράχη λοιπόν ίδρυσε το «Κανισκέρειο Παρθεναγωγείο», σχολείο που λειτουργούσε με δικά του έξοδα και πληρώνονταν οι δάσκαλοι μέχρι που τα σχολεία έγιναν δημόσια και τα ανέλαβε το κράτος. Την 20η Ιουλίου1903 έγιναν οι πρώτες εξετάσεις μαθητριών. Το κτίριο είχε αποπερατωθεί ένα χρόνο πριν. Στις εξετάσεις παρευρίσκονταν ο Κανισκέρης με τη γυναίκα του, καθώς και όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Τον Κανισκέρη που βράβευσε μαθήτριες προσφώνησε ο υποδιευθυντής του πολυτεχνείου Αθηνών Ιωάννης Ραπτάκης και η διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Τασία Γομφρέτη εκ μέρους των Μακρυραχιωτών.
Επίσης για πάρα πολλά χρόνια πλήρωνε γιατρό για τη δωρεάν περίθαλψη των κατοίκων του χωριού, παρέχοντας δωρεάν και τα φάρμακα.
Με χρήματά του κατασκευάστηκαν στο χωριό δρόμοι, υδραγωγείο, βρύσες (βρύση πλατείας, τρανή βρύση) , επισκευάστηκε η κεντρική εκκλησία του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, και κτίστηκε το εξωκκλήσι της Παναγίας. Επίσης προίκιζε πολλές άπορες κοπέλες. Γενικά ήταν πρόθυμος να βοηθήσει σε κάθε τι που του ζητούσε η κοινότητα ή οι συγχωριανοί του. Και αυτοί όμως σε ένδειξη ευγνωμοσύνης πολλές φορές του έστελναν σχετικά ψηφίσματα.
Κάθε φορά που επισκέπτονταν τη Μακρυράχη, μια αντιπροσωπεία τον υποδέχονταν μισή ώρα έξω από το χωριό και τον συνόδευαν με πανηγυρικούς πυροβολισμούς μέχρι την είσοδο του χωριού. Εκεί τον περίμεναν οι μαθήτριες του σχολείου παρατεταγμένες και πολύς κόσμος τον υποδέχονταν με ενθουσιασμό και τον έραιναν με λουλούδια. Στους δρόμους υπήρχαν αψίδες με την επιγραφή « Καλωσήλθες Μεγάλε Ευεργέτα».
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο χωριό, η οποία περιορίζονταν σε δύο τρεις μέρες γίνονταν πανηγύρι με τη συμμετοχή όλων των συγχωριανών που έτρωγαν και γλεντούσαν μέχρι το πρωί. Κατά την τελευταία του επίσκεψη στο χωριό μετείχε στην υποδοχή του και τμήμα της Χριστιανικής Αδελφότητας των Νέων (ΧΑΝ) που παραθέριζαν στον Αη Γιάννη του Κισσού προς την οποία μάλιστα προσέφερε 5.000 δρχ. Με το ποσό αυτό η διοίκηση κατασκεύασε στον Αη Γιάννη παράπηγμα που έφερε το όνομά του.
Στη Ζαγορά με δικά του χρήματα ανήγειρε το καλλιτεχνικότατο ηρώο στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου για τους πεσόντες στον πόλεμο του 1912-1913, που υπάρχει εκεί ως σήμερα.
Από τα πρώτα επίσης εθνικά του έργα, όσο ζούσε, ήταν η κατασκευή στο ζωολογικό κήπο Αθηνών ιδιαίτερου περιπτέρου για τα πουλιά. Το περίπτερο αυτό έφερε το όνομά του.
Η διαθήκη
5)Τα αποσπασματα
Στην τελευταία διαθήκη του, όσον αφορά τη Μακρυράχη ορίζει ότι κατέθεσε στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος στην Αθήνα επ’ ονόματι της κοινότητας Μακρυράχης εξήντα (60) ομολογίες και με τους τόκους αυτών να προικίζονται κάθε χρόνο μία ή δύο ορφανές κοπέλες του χωριού, κατά προτίμηση ορφανές και από πατέρα και από μητέρα, τις οποίες θα εκλέγει η κοινότητα του χωριού και ο γάμος θα γίνεται την ημέρα του Αγίου Γεωργίου. «Την κατάθεσιν ταύτην των ανωτέρω εξήκοντα ομολογιών παρά τη εθνική τραπέζη της Ελλάδος εν Αθήναις έκαμα με τον όρον να εισπράττω εγώ τα τοκομερίδια αυτών εφ’ όσον ζω διά λογαριασμόν του χωρίου Μακρυρράχης, μετά τον θάνατόν μου δε να τα εισπράττει απ’ ευθείας η κοινότης του ανωτέρω χωρίου».
Ορίζει επίσης όπως «η κοινότης του χωρίου Μακρυρράχη δαπανά κατ’ έτος ποσό δέκα (10) λιρών Αγγλικών προς τέλεσιν ετησίου μνημοσύνου υπέρ των τεθνεώτων της οικογενείας κατά την Κυριακήν της Ορθοδοξίας» πράγμα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Σε άλλο σημείο της διαθήκης του αναφέρει στο κληροδότημα την πληρωμή γιατρού για να θεραπεύει δωρεάν τους κατοίκους .Επίσης και παροχή μιας υποτροφίας μέχρι αποφοιτήσεως από το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε ένα μαθητή εκ των αρίστων του χωριού κατ’εκλογή της κοινότητας και του Διευθυντή του Σχολείου. Μετά το τέλος των σπουδών να εκλέγεται άλλος . Αυτοί οι όροι εφαρμόστηκαν για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα.
Όλοι γνωρίζουμε το παλιό κοινοτικό και μάλιστα εμείς οι μεγαλύτεροι θυμόμαστε να στεγάζονται εκεί το ιατρείο και τα γραφεία της κοινότητας. Ήταν και αυτό δωρεά του Γεωργίου Κανισκέρη καθώς και η πλατεία του χωριού. Αναφέρει στη διαθήκη. «Εις την κοινότητα του χωρίου Μακρυράχη δωρίζω μίαν οικίαν, αγόρασον από την Άννα Αναγνωστοπούλου, ως φαίνεται εκ του συμβολαίου με ημερομηνίαν 17 Ιανουαρίου 1925. Η ως άνω οικία θα χρησιμεύση ως Παρθεναγωγείον ή οίκημα του ιατρού».
Επίσης αφήνει ονομαστικά σεβαστά ποσά σε συγγενείς του, ξαδέρφια και ανήψια στη Μακρυράχη και στο Βόλο.
«Εις την Αικατερίνην Ν Δούλου όπου διαμένει εις το χωρίον μου Μακρυρράχη, ανεψιά μου, ορίζω οι κληρονόμοι μου να της μετρήσουν λίρες Αγγλίας τριακοσίας εις μνήμην μου. Επίσης εις την ανεψιά μου Ελένην Ι. Εκονόμου όπου διαμένη εις χωρίον μου Μακρυρράχη ορίζω οι κληρονόμοι μου να της μετρήσουν λίρας Αγγλίας πεντακοσίας εις μνήμην μου. Επειδή έχη πολλά τέκνα της άφησον περισσότερα. Εις τα τέκνα της μακαρίτιδος ανεψιάς μου Αριστέας Γ. Μαλαχιά όπου διαμένουν εις το χωρίον Μακρυρράχη ορίζω οι κληρονόμοι μου να τους μετρήσουν λίρας Αγγλίας τριακοσίας εις μνήμην μου.»
Στη Ζαγορά είχε υποσχεθεί την ανέγερση βιβλιοθήκης σε αντικατάσταση της παλαιάς για την καλύτερη προστασία των πολυτίμων βιβλίων και χειρογράφων. Αναφέρει στη διαθήκη του:
«Επροτίμησα να προικίσω το χωρίον της Ζαγοράς με βιβλιοθήκην, όπερ έπραξα ήδη εν ζωή, αγοράσας το κατάλληλον προς τούτο ακίνητον εις το πρώτον πάτωμα του οποίου θα γίνει η εγκατάστασις της βιβλιοθήκης, ήτις θα συντηρείται εκ του εισοδήματος των δύο μαγαζείων, εξ ων αποτελείται το ισόγειον του αγορασθέντος ακινήτου, όπερ θα φέρη επί της προσόψεως και επί προς τούτο τοποθετησομένης μαρμαρίνης πλακός την εξής επιγραφήν «Δωρεά Γεωργίου Δ. Κανισκέρη». Το ειρημένον ακίνητον καταλείπω λόγω κληροδοτήματος εις την κοινότητα του χωρίου Ζαγορά Πηλίου».
Ευεργεσίες στην Αίγυπτο.
Κανισκέρειο ορφανοτροφείο
Η ευγνωμοσύνη των Ελλήνων για τη χώρα που τους υποδέχτηκε και τους επέτρεψε να μεγαλουργήσουν εκφράστηκε με την ίδρυση μεγάλων και σημαντικών ιδρυμάτων με ευρύτατη κοινωφελή
δράση και ακόμη με τη διάθεση μεγάλου μέρους της περιουσίας τους προκειμένου να καλύψουν ελλείματα των κοινοτήτων τους. Το ίδιο έπραξε και ο Γ. Κανισκέρης.
Προσέφερε σημαντικές δωρεές σε ελληνικά και αιγυπτιακά φιλανθρωπικά ιδρύματα στο Μπένι Σουέφ και στην Αλεξάνδρεια καθώς και στο ελληνοορθόδοξο Πατριαρχείο.
Όμως η μεγαλύτερη προσφορά του στην ελληνική παροικία της Αλεξάνδρειας ήταν η ίδρυση του Κανισκέρειου ορφανοτροφείου Αρρένων, για την οποία προσφορά του τον ευγνωμονούσαν χιλιάδες ορφανά παιδιά. Το ίδρυμα αυτό περιμάζευε από τη δυστυχία και φιλοξενούσε φτωχά ελληνόπουλα για να τους μορφώσει, να τους μάθει μια τέχνη, ένα επάγγελμα και να τους αποδώσει αργότερα στην κοινωνία χρήσιμους πολίτες με ελληνοορθόδοξες αρχές.
Για το Κανισκέρειο ορφανοτροφείο και τον τρισυπόστατο ναό του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται μέσα σ’ αυτό εδαπάνησε 20.000 λίρες, το προικοδότησε δε με μετοχές 8.000 λιρών για τη λειτουργία του. Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται στη διαθήκη του.
Τα εγκαίνεια του Κανισκέρειου ορφανοτροφείου αποτέλεσαν ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την ελληνική παροικία. Πλήθος κόσμου παρευρέθηκαν για να τιμήσουν τον μεγάλο ευεργέτη Γ.Κανισκέρη. Οι εφημερίδες της Αλεξάνδρειας αφιέρωσαν πολυσέλιδα άρθρα προβάλλοντας ιδιαίτερα το γεγονός.
Κατά τη διάρκεια της τελετής των εγκαινείων του Κανισκέρειου ορφανοτροφείου προσφωνώντας ο πρόεδρος του συλλόγου «Αισχύλος – Αρίων» το μεγάλο ευεργέτη του ιδρύματος Γ. Κανισκέρη μεταξύ άλλων ανέφερε και τα εξής:
«Σε μένα έλαχε η μεγάλη τιμή κατ’ εντολήν της ευεργετούμενης σήμερον ελληνικής ενώσεως «Αισχύλος-Αρίων» να σε προσφωνήσω και να εξυμνήσω τας αρετάς σου και την κοινωφελή χειρονομίαν, την οποίαν έκαμες θυσιάζων μέγα μέρος της δι’ εντιμοτάτης και ακαταπαύστου πολυετούς εργασίας κτηθείσης περιουσίας σου, προς ανέγερσιν εκκλησίας και ορφανοτροφείου αρρένων διά την ένωσίν μας».
ι
«Εν των μεγαλουργών τούτων τέκνων της αναγεννηθείσης πατρίδος μας,είς των εξόχων τούτων ομογενών οι οποίοι τα διά τόσων κόπων κτηθέντα πλούτη γνωρίζουν να χρησιμοποιούν Χριστιανικώς και Ελληνοπρεπώς είσαι και συ μεγάθυμε Ευεργέτα και προστάτα των ορφανών, Γεώργιε Κανισκέρη, διότι Συ έστησας Ηρώον των εν τω πολέμω πεσόντων εις Ζαγοράν του Πηλίου, Συ ευεργέτησας την ιδιαιτέραν σου πατρίδα Μακρυρράχην ποικιλοτρόπως, ανεγείρων εκεί εκκλησίαν, ποτίζων τους διψώντας διά του υδραγωγείου σου, τρέφων τους πεινώντας και θεραπεύων δωρεάν τους ασθενείς διά της εκεί εγκαταστάσεως εν, επί τούτου, οικήματι ιατρού υπό σου μισθοδοτουμένου. Συ επροίκισας και προικίζεις ορφανάς κόρας. Συ τώρα κτίζεις εδώ εκκλησίαν και λαμβάνεις υπό την προστασίαν σου τα ορφανά ταύτα της ενώσεως μας. Η μνήμη σου Γεώργιε Κανισκέρη θέλει παραμείνει εσαεί τιμωμένη παρά τοις μεταγενεστέροις.
Το ευεργετικόν τούτο ίδρυμα το στεγαζόμενον διά της γενναιοδωρίας σου θέλει παραμείνει εν τη φιλοξένω ταύτη της Αιγύπτου χώρα παράδειγμα αξιοζήλευτον προς μνήμην εις τε τους συγχρόνους και τους μεταγενεστέρους ενταύθα πλουσίους ομογενείς.
Ζήτω επ’ αγαθώ της ομογενούς ενταύθα παροικίας του εν Αιγύπτω Εληνισμού και του έθνους ο μέγας Ευεργέτης της ενώσεως μας και πατήρ των ορφανών Γεώργιος Κανισκέρης».
Ο άνθρωπος
Συνεντευξη εγγονης για Κανισκερη
Το ισορροπημένο του μυαλό φαίνονταν σε όλες τις εκδηλώσεις και ως έμπορος και κοινωνικός άνθρωπος, ως έλληνας και οικογενειάρχης. Άνθρωπος με βαθιά θρησκευτική πίστη, με κοινωνική ευαισθησία και σεμνότητα παρέμεινε πιστός στις αρχές του και με αυτές τις αρχές μεγάλωσε την οικογένεια του.
Εκτιμούσε και σεβόταν όλους τους μορφωμένους ανθρώπους και κάθε αξία γενικότερα. Ήταν φιλομαθής και αγαπούσε ιδιαίτερα την ιστορία, κυρίως τους Βίους Παράλληλους, τους οποίους, καθώς λένε όσοι τον γνώριζαν, είχε σχεδόν αποστηθίσει.
Ήταν εύθυμος χαρακτήρας και οι σύγχρονοί του είχαν να θυμούνται τις διασκεδάσεις που διοργάνωνε στο σπίτι του ή συμμετείχε ο ίδιος.
Στις εμπορικές του συναλλαγές ήταν τίμιος και ειλικρινής και είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη όλων που συνεργάζονταν μαζί του. Παρόλη τη μεγάλη περιουσία που απέκτησε, εξακολουθούσε να είναι ο απλός και απέριττος άνθρωπος των πρώτων χρόνων της ζωής του στην Αίγυπτο.
Έχοντας λόγο ισχυρό κρατήθηκε φυσικός και ανεπιτήδευτος και αν δεν μπόρεσε να αποφύγει εν τέλει τιμές, που η πολιτεία, η κοινωνία και η εκκλησία του απέδωσαν, δεν επηρέασαν καθόλου το χαρακτήρα του αλλά παρέμεινε απλός, χωρίς έπαρση και χωρίς ματαιοδοξία.
Για τα αισθήματά του και την κοινωνική του προσφορά τιμήθηκε από μεν την ελληνική κυβέρνηση με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος, από δε την εκκλησία των Ιεροσολύμων με το Σταυρό του Παναγίου Τάφου.
Ο θάνατός του
Πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 8 Αυγούστου του 1929.
Ο θάνατός του αποτέλεσε πρώτη είδηση για τις εφημερίδες της εποχής εκείνης,10)σκαναρισμενα αρθρα
οι οποίες εκθείαζαν τη ζωή και την προσφορά του. Στην κηδεία του παραβρέθηκαν ο Πατριάρχης, οι αρχές της Αλεξανδρινής κοινότητας, πλήθος κόσμου ομογενών και ντόπιων, τα παιδιά του Κανισκέρειου Ορφανοτροφείου και με τη συνοδεία της φιλαρμονικής τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία. Ενταφιάστηκε στον περίβολο του Κανισκέρειου και αργότερα τα οστά του μαζί με της γυναίκας του και του γιού του εντειχίστηκαν στον ιερό ναό του ιδρύματος.
Επίλογος
Αυτός υπήρξε εν συντομία ο Γεώργιος Κανισκέρης, μέγας ευεργέτης της πατρίδας του και της ελληνικής παροικίας της Αιγύπτου. Από άσημο χωριατόπουλο εξελίχθηκε σε πολυτάλαντο επιχειρηματία που
διέθεσε μεγάλο μέρος των χρημάτων του για την ανακούφιση της δυστυχίας και της φτώχειας και τις ανάγκες της ιδιαίτερης του πατρίδας. Η ζωή του υπήρξε αφενός τόσο ευεργετική αφετέρου δε τόσο αβίαστα διδακτική, ώστε ο απέριττος αυτός και σεμνός άνθρωπος να αποτελεί αληθινό σύμβολο και παράδειγμα πειστικότατο για το πού μπορεί να οδηγήσει το ήθος και η προσήλωση στο σκοπό. ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Θεωρήσαμε χρέος μας λοιπόν να παρουσιάσουμε και να φωτίσουμε περισσότερο τη ζωή του και την προσωπικότητα του, ώστε να συνεχίσει να παραμένει ζωντανή η μνήμη του σε όλους μας, μεγαλύτερους και νεότερους,και τρανή απόδειξη ότι ο πλούτος και τα χρήματα, όταν χρησιμοποιούνται και για το καλό της κοινωνίας εξασφαλίζουν την υστεροφημία.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής του
Γεννήθηκε στη Μακρυράχη το 1857.
Δεν έμαθε γράμματα, παρά μόνο λίγα «κολυβογράμματα», όπως συνήθιζε ο ίδιος να λέει, που του τα έμαθε ο παπάς του χωριού. Οι γονείς του ήταν φτωχοί, όπως και οι περισσότεροι στο χωριό την εποχή εκείνη, γιατί ήταν ακόμη υπό τουρκική κατοχή, αφού η Θεσσαλία ελευθερώθηκε το 1881. Οι συνθήκες λοιπόν ήταν πολύ δύσκολες, γι’ αυτό και πάρα πολλοί νέοι ξενιτεύονταν, κυρίως προς Κωνσταντινούπολη, Αίγυπτο, Αμερική αναζητώντας μια καλύτερη τύχη.
Το ίδιο έκανε και ο Γεώργιος Κανισκέρης. Έφυγε από το χωριό σε πολύ μικρή ηλικία και πρώτος σταθμός η Κωνσταντινούπολη. Εκεί διδάχτηκε την τέχνη της υποδηματοποιείας. Γρήγορα όμως τον τράβηξε η πλούσια χώρα της Αιγύπτου, όπως και τόσους άλλους Πηλιορείτες.
Έφτασε στην Αλεξάνδρεια και για μικρό χρονικό διάστημα φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Μακρυραχιώτη Ιωάννη Λεχωνίτου , πατέρα του μετέπειτα γαμπρού του, προσφέροντας εκεί τις υπηρεσίες του, ως προστατευόμενός του.
Η έμφυτη όμως ανησυχία του δεν τον άφηνε να ησυχάσει. Μετά από λίγο χρονικό διάστημα άφησε την Αλεξάνδρεια και πήγε προς το εσωτερικό της Αιγύπτου, στο Μπένι – Σουέφ και άρχισε να ασκεί την τέχνη του υποδηματοποιού που είχε μάθει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί έκανε τα πρώτα βήματα της εμπορικής του σταδιοδρομίας.
Οικονομικές δραστηριότητες
Γεννημένος καθώς ήταν με εμπορικό πνεύμα ,μόλις εξοικονόμησε κάποιο χρηματικό ποσό, άρχισε να εμπορεύεται σιτάρι, αρχίζοντας από σακί- σακί. Όταν το κεφάλαιό του αυξήθηκε, και την εποχή εκείνη δεν ήταν δύσκολο για έναν εργατικό και έξυπνο έμπορο, δραστηριοποιήθηκε και στο εμπόριο βαμβακιού περιοριζόμενος αρχικά σε ντόπιες αγοροπωλησίες.
Χάρη στην εμπορική του ικανότητα και την εργατικότητά του δεν άργησε να εξελιχθεί σε μεγαλέμπορο και να επεκτείνει τον κύκλο των εργασιών του. Συγκεκριμένα ιδρύει το 1902 γραφείο στην Αλεξάνδρεια, όπου και ο ίδιος μετά από τέσσερα χρόνια εγκαταστάθηκε μόνιμα. Στο μεταξύ ίδρυσε στο Μπένι - Σουέφ συνεταιρικό εκκοκιστικό εργοστάσιο. Όσο διαρκούσε ο πόλεμος στην Ευρώπη, αγόρασε ένα ακόμη τέτοιο εργοστάσιο συνεταιρικά με τον μπατζανάκη του και συμπατριώτη του Ευάγγελο Δ. Ευαγγέλου.
Ο Γεώργιος Κανισκέρης εκτός από την εμπορική ευφυία και την εργατικότητά του διέθετε μεγάλη τόλμη και αποφασιστικότητα, αρετές που προκαλούν την τύχη, αν παραδεχτούμε το γνωμικό «η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς». Πράξεις που οι άλλοι τις θεωρούσαν άστοχες και εκ των προτέρων καταδικασμένες σε αποτυχία, έφεραν στον Κανισκέρη τα περισσότερα κέρδη.
Το 1906 που εγκαταστάθηκε οριστικά στην Αλεξάνδρεια, άρχισε να ασχολείται και με το εμπόριο κρεμμυδιών σε μεγάλη κλίμακα ριψοκινδυνεύοντας πολλές φορές την περιουσία του. Αργότερα αναδείχτηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς κρεμμυδιών, τα οποία κυρίως προμηθευόταν απ’ ευθείας από το εσωτερικό της Αιγύπτου με αντιπροσώπους του, τους οποίους έστελνε μέχρι και το τελευταίο χωριό.
Δείγμα της τόλμης του και της διορατικότητάς του στις επιχειρήσεις του είναι και το εξής. Όταν οι Γερμανοί (κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου) είχαν φτάσει στη διώρυγα του Σουέζ, το βαμβάκι είχε φτάσει σε εξευτελιστική τιμή, λόγω της αποχής των εμπόρων από την αγορά του. Τότε λοιπόν παρουσιάστηκε ως ο μόνος αγοραστής και κέρδισε πάρα πολλά χρήματα, όταν αργότερα άρχισε να ανεβαίνει η τιμή του. Από τότε χρονολογείται και η μεγάλη αύξηση του εξαγωγικού του εμπορίου.
Η περιουσία του αυξανόταν συνεχώς και από κάποια στιγμή αρχίζει να επενδύει τα κεφάλαιά του σε γη και ακίνητα. Αναμιγνύεται και με τη γεωργία, αγοράζοντας μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης. Επίσης αρχίζει να αγοράζει ακίνητα, σπίτια και αποθήκες βαμβακιού, τα οποία αργότερα ανοικοδόμησε σύμφωνα με τα νεότερα σχέδια της αρχιτεκτονικής.
Το 1918 αποβλέποντας στη μεταβίβαση των εργασιών του στον ικανότατο και δραστήριο γιο του Δημήτριο μετατρέπει την επωνυμία του εμπορικού του οίκου σε «Δημήτριος Κανισκέρης και Σία». Και ο προοδευτικότατος αυτός νέος θα προήγαγε ακόμη περισσότερο τις δραστηριότητες της εταιρείας του πατέρα του αν δεν ερχόταν το 1920 ο πρόωρος θάνατός του, και έτσι τα όνειρα του πατέρα παρέμειναν ανεκπλήρωτα. Μετά το γεγονός αυτό το 1923 ο Κανισκέρης για να απαλλαγεί από τις ευθύνες του εμπορίου, σχηματίζει την εταιρεία «Βασιλόπουλος και Σία», της οποίας όμως κυριότερος μέτοχος παρέμεινε ο ίδιος.
Οικογένεια
Ο Γεώργιος Κανισκέρης παντρεύτηκε την καταγόμενη από τη Ζαγορά Ζωή Κανελή και απέκτησαν πέντε παιδιά, ένα αγόρι το Δημήτριο και τέσσερεις κόρες, την Αικατερίνη μετέπειτα σύζυγο του Γεωργίου Βασιλόπουλου, τη Μαρία σύζυγο του Σόλωνα Λεχωνίτου, την Τερψιχόρη σύζυγο του Ευσταθίου Λαγουδάκη και Θεοδώρα σύζυγο Μοδινού. Έχασε όμως τη γυναίκα του πολύ νέα όταν τα παιδιά ήταν μικρά και τα μεγάλωσε μόνος του, μεταλαμπαδεύοντας τους τις ελληνοορθόδοξες αρχές του.
O γιος του Δημήτριος ήταν ένας λαμπρός νέος, δραστήριος, σεμνός αν και πλούσιος, με μια καρδιά γεμάτη καλοσύνη, πρόθυμος να βοηθήσει και να ανακουφίσει κάθε δυστυχία που συναντούσε στο δρόμο του.
Τα ελληνικά και πατριωτικά του αισθήματα, χαρακτηριστικό γνώρισμα όλης της οικογένειας, που με κάθε τρόπο γινόταν εμφανή, τον οδήγησαν στην Ελλάδα, για να υπηρετήσει την πατρίδα. Όμως η μοίρα δε στάθηκε με το μέρος του, αφού εκεί έχασε τη ζωή του, πιστός στο καθήκον του.
Σύμφωνα με πληροφορίες των εφημερίδων της εποχής εκείνης κηδεύτηκε στη Μητρόπολη με κάθε μεγαλοπρέπεια, παραβρέθηκαν δε στην εξόδιο ακολουθία σπουδαίες προσωπικότητες της Ελλάδας και της ομογένειας της Αιγύπτου, όπως ο αυλάρχης του βασιλιά, βουλευτές, ανώτεροι στρατιωτικοί και διευθυντές τραπεζών, ενώ απόσπασμα τιμητικής φρουράς τον συνόδευσε μέχρι την τελευταία του κατοικία.
Η απώλεια του γιου του στάθηκε μεγάλο πλήγμα για τον Γεώργιο Κανισκέρη, που σχεδίαζε να του αναθέσει όλες τις εμπορικές του δραστηριότητες, όπως προαναφέρθηκε.
Ευεργεσίες εν ζωή στη Μακρυράχη
Οι πολλές του δραστηριότητες και η μεγάλη περιουσία που απέκτησε δεν τον έκαναν ποτέ να ξεχάσει τις ρίζες του, την ιδιαίτερή του πατρίδα και τους ανθρώπους που άφησε πίσω του. Γι’ αυτό από πολύ νωρίς άρχισε το φιλανθρωπικό του έργο.
Πρωταρχικό του μέλημα στάθηκε η μόρφωση των μικρών συμπατριωτών του μια και ο ίδιος στερήθηκε αυτού του αγαθού. Στη Μακρυράχη λοιπόν ίδρυσε το «Κανισκέρειο Παρθεναγωγείο», σχολείο που λειτουργούσε με δικά του έξοδα και πληρώνονταν οι δάσκαλοι μέχρι που τα σχολεία έγιναν δημόσια και τα ανέλαβε το κράτος. Την 20η Ιουλίου1903 έγιναν οι πρώτες εξετάσεις μαθητριών. Το κτίριο είχε αποπερατωθεί ένα χρόνο πριν. Στις εξετάσεις παρευρίσκονταν ο Κανισκέρης με τη γυναίκα του, καθώς και όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Τον Κανισκέρη που βράβευσε μαθήτριες προσφώνησε ο υποδιευθυντής του πολυτεχνείου Αθηνών Ιωάννης Ραπτάκης και η διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Τασία Γομφρέτη εκ μέρους των Μακρυραχιωτών.
Επίσης για πάρα πολλά χρόνια πλήρωνε γιατρό για τη δωρεάν περίθαλψη των κατοίκων του χωριού, παρέχοντας δωρεάν και τα φάρμακα.
Με χρήματά του κατασκευάστηκαν στο χωριό δρόμοι, υδραγωγείο, βρύσες (βρύση πλατείας, τρανή βρύση) , επισκευάστηκε η κεντρική εκκλησία του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, και κτίστηκε το εξωκκλήσι της Παναγίας. Επίσης προίκιζε πολλές άπορες κοπέλες. Γενικά ήταν πρόθυμος να βοηθήσει σε κάθε τι που του ζητούσε η κοινότητα ή οι συγχωριανοί του. Και αυτοί όμως σε ένδειξη ευγνωμοσύνης πολλές φορές του έστελναν σχετικά ψηφίσματα.
Κάθε φορά που επισκέπτονταν τη Μακρυράχη, μια αντιπροσωπεία τον υποδέχονταν μισή ώρα έξω από το χωριό και τον συνόδευαν με πανηγυρικούς πυροβολισμούς μέχρι την είσοδο του χωριού. Εκεί τον περίμεναν οι μαθήτριες του σχολείου παρατεταγμένες και πολύς κόσμος τον υποδέχονταν με ενθουσιασμό και τον έραιναν με λουλούδια. Στους δρόμους υπήρχαν αψίδες με την επιγραφή « Καλωσήλθες Μεγάλε Ευεργέτα».
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο χωριό, η οποία περιορίζονταν σε δύο τρεις μέρες γίνονταν πανηγύρι με τη συμμετοχή όλων των συγχωριανών που έτρωγαν και γλεντούσαν μέχρι το πρωί. Κατά την τελευταία του επίσκεψη στο χωριό μετείχε στην υποδοχή του και τμήμα της Χριστιανικής Αδελφότητας των Νέων (ΧΑΝ) που παραθέριζαν στον Αη Γιάννη του Κισσού προς την οποία μάλιστα προσέφερε 5.000 δρχ. Με το ποσό αυτό η διοίκηση κατασκεύασε στον Αη Γιάννη παράπηγμα που έφερε το όνομά του.
Στη Ζαγορά με δικά του χρήματα ανήγειρε το καλλιτεχνικότατο ηρώο στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου για τους πεσόντες στον πόλεμο του 1912-1913, που υπάρχει εκεί ως σήμερα.
Από τα πρώτα επίσης εθνικά του έργα, όσο ζούσε, ήταν η κατασκευή στο ζωολογικό κήπο Αθηνών ιδιαίτερου περιπτέρου για τα πουλιά. Το περίπτερο αυτό έφερε το όνομά του.
Η διαθήκη
5)Τα αποσπασματα
Στην τελευταία διαθήκη του, όσον αφορά τη Μακρυράχη ορίζει ότι κατέθεσε στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδος στην Αθήνα επ’ ονόματι της κοινότητας Μακρυράχης εξήντα (60) ομολογίες και με τους τόκους αυτών να προικίζονται κάθε χρόνο μία ή δύο ορφανές κοπέλες του χωριού, κατά προτίμηση ορφανές και από πατέρα και από μητέρα, τις οποίες θα εκλέγει η κοινότητα του χωριού και ο γάμος θα γίνεται την ημέρα του Αγίου Γεωργίου. «Την κατάθεσιν ταύτην των ανωτέρω εξήκοντα ομολογιών παρά τη εθνική τραπέζη της Ελλάδος εν Αθήναις έκαμα με τον όρον να εισπράττω εγώ τα τοκομερίδια αυτών εφ’ όσον ζω διά λογαριασμόν του χωρίου Μακρυρράχης, μετά τον θάνατόν μου δε να τα εισπράττει απ’ ευθείας η κοινότης του ανωτέρω χωρίου».
Ορίζει επίσης όπως «η κοινότης του χωρίου Μακρυρράχη δαπανά κατ’ έτος ποσό δέκα (10) λιρών Αγγλικών προς τέλεσιν ετησίου μνημοσύνου υπέρ των τεθνεώτων της οικογενείας κατά την Κυριακήν της Ορθοδοξίας» πράγμα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Σε άλλο σημείο της διαθήκης του αναφέρει στο κληροδότημα την πληρωμή γιατρού για να θεραπεύει δωρεάν τους κατοίκους .Επίσης και παροχή μιας υποτροφίας μέχρι αποφοιτήσεως από το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε ένα μαθητή εκ των αρίστων του χωριού κατ’εκλογή της κοινότητας και του Διευθυντή του Σχολείου. Μετά το τέλος των σπουδών να εκλέγεται άλλος . Αυτοί οι όροι εφαρμόστηκαν για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα.
Όλοι γνωρίζουμε το παλιό κοινοτικό και μάλιστα εμείς οι μεγαλύτεροι θυμόμαστε να στεγάζονται εκεί το ιατρείο και τα γραφεία της κοινότητας. Ήταν και αυτό δωρεά του Γεωργίου Κανισκέρη καθώς και η πλατεία του χωριού. Αναφέρει στη διαθήκη. «Εις την κοινότητα του χωρίου Μακρυράχη δωρίζω μίαν οικίαν, αγόρασον από την Άννα Αναγνωστοπούλου, ως φαίνεται εκ του συμβολαίου με ημερομηνίαν 17 Ιανουαρίου 1925. Η ως άνω οικία θα χρησιμεύση ως Παρθεναγωγείον ή οίκημα του ιατρού».
Επίσης αφήνει ονομαστικά σεβαστά ποσά σε συγγενείς του, ξαδέρφια και ανήψια στη Μακρυράχη και στο Βόλο.
«Εις την Αικατερίνην Ν Δούλου όπου διαμένει εις το χωρίον μου Μακρυρράχη, ανεψιά μου, ορίζω οι κληρονόμοι μου να της μετρήσουν λίρες Αγγλίας τριακοσίας εις μνήμην μου. Επίσης εις την ανεψιά μου Ελένην Ι. Εκονόμου όπου διαμένη εις χωρίον μου Μακρυρράχη ορίζω οι κληρονόμοι μου να της μετρήσουν λίρας Αγγλίας πεντακοσίας εις μνήμην μου. Επειδή έχη πολλά τέκνα της άφησον περισσότερα. Εις τα τέκνα της μακαρίτιδος ανεψιάς μου Αριστέας Γ. Μαλαχιά όπου διαμένουν εις το χωρίον Μακρυρράχη ορίζω οι κληρονόμοι μου να τους μετρήσουν λίρας Αγγλίας τριακοσίας εις μνήμην μου.»
Στη Ζαγορά είχε υποσχεθεί την ανέγερση βιβλιοθήκης σε αντικατάσταση της παλαιάς για την καλύτερη προστασία των πολυτίμων βιβλίων και χειρογράφων. Αναφέρει στη διαθήκη του:
«Επροτίμησα να προικίσω το χωρίον της Ζαγοράς με βιβλιοθήκην, όπερ έπραξα ήδη εν ζωή, αγοράσας το κατάλληλον προς τούτο ακίνητον εις το πρώτον πάτωμα του οποίου θα γίνει η εγκατάστασις της βιβλιοθήκης, ήτις θα συντηρείται εκ του εισοδήματος των δύο μαγαζείων, εξ ων αποτελείται το ισόγειον του αγορασθέντος ακινήτου, όπερ θα φέρη επί της προσόψεως και επί προς τούτο τοποθετησομένης μαρμαρίνης πλακός την εξής επιγραφήν «Δωρεά Γεωργίου Δ. Κανισκέρη». Το ειρημένον ακίνητον καταλείπω λόγω κληροδοτήματος εις την κοινότητα του χωρίου Ζαγορά Πηλίου».
Ευεργεσίες στην Αίγυπτο.
Κανισκέρειο ορφανοτροφείο
Η ευγνωμοσύνη των Ελλήνων για τη χώρα που τους υποδέχτηκε και τους επέτρεψε να μεγαλουργήσουν εκφράστηκε με την ίδρυση μεγάλων και σημαντικών ιδρυμάτων με ευρύτατη κοινωφελή
δράση και ακόμη με τη διάθεση μεγάλου μέρους της περιουσίας τους προκειμένου να καλύψουν ελλείματα των κοινοτήτων τους. Το ίδιο έπραξε και ο Γ. Κανισκέρης.
Προσέφερε σημαντικές δωρεές σε ελληνικά και αιγυπτιακά φιλανθρωπικά ιδρύματα στο Μπένι Σουέφ και στην Αλεξάνδρεια καθώς και στο ελληνοορθόδοξο Πατριαρχείο.
Όμως η μεγαλύτερη προσφορά του στην ελληνική παροικία της Αλεξάνδρειας ήταν η ίδρυση του Κανισκέρειου ορφανοτροφείου Αρρένων, για την οποία προσφορά του τον ευγνωμονούσαν χιλιάδες ορφανά παιδιά. Το ίδρυμα αυτό περιμάζευε από τη δυστυχία και φιλοξενούσε φτωχά ελληνόπουλα για να τους μορφώσει, να τους μάθει μια τέχνη, ένα επάγγελμα και να τους αποδώσει αργότερα στην κοινωνία χρήσιμους πολίτες με ελληνοορθόδοξες αρχές.
Για το Κανισκέρειο ορφανοτροφείο και τον τρισυπόστατο ναό του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται μέσα σ’ αυτό εδαπάνησε 20.000 λίρες, το προικοδότησε δε με μετοχές 8.000 λιρών για τη λειτουργία του. Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται στη διαθήκη του.
Τα εγκαίνεια του Κανισκέρειου ορφανοτροφείου αποτέλεσαν ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την ελληνική παροικία. Πλήθος κόσμου παρευρέθηκαν για να τιμήσουν τον μεγάλο ευεργέτη Γ.Κανισκέρη. Οι εφημερίδες της Αλεξάνδρειας αφιέρωσαν πολυσέλιδα άρθρα προβάλλοντας ιδιαίτερα το γεγονός.
Κατά τη διάρκεια της τελετής των εγκαινείων του Κανισκέρειου ορφανοτροφείου προσφωνώντας ο πρόεδρος του συλλόγου «Αισχύλος – Αρίων» το μεγάλο ευεργέτη του ιδρύματος Γ. Κανισκέρη μεταξύ άλλων ανέφερε και τα εξής:
«Σε μένα έλαχε η μεγάλη τιμή κατ’ εντολήν της ευεργετούμενης σήμερον ελληνικής ενώσεως «Αισχύλος-Αρίων» να σε προσφωνήσω και να εξυμνήσω τας αρετάς σου και την κοινωφελή χειρονομίαν, την οποίαν έκαμες θυσιάζων μέγα μέρος της δι’ εντιμοτάτης και ακαταπαύστου πολυετούς εργασίας κτηθείσης περιουσίας σου, προς ανέγερσιν εκκλησίας και ορφανοτροφείου αρρένων διά την ένωσίν μας».
ι
«Εν των μεγαλουργών τούτων τέκνων της αναγεννηθείσης πατρίδος μας,είς των εξόχων τούτων ομογενών οι οποίοι τα διά τόσων κόπων κτηθέντα πλούτη γνωρίζουν να χρησιμοποιούν Χριστιανικώς και Ελληνοπρεπώς είσαι και συ μεγάθυμε Ευεργέτα και προστάτα των ορφανών, Γεώργιε Κανισκέρη, διότι Συ έστησας Ηρώον των εν τω πολέμω πεσόντων εις Ζαγοράν του Πηλίου, Συ ευεργέτησας την ιδιαιτέραν σου πατρίδα Μακρυρράχην ποικιλοτρόπως, ανεγείρων εκεί εκκλησίαν, ποτίζων τους διψώντας διά του υδραγωγείου σου, τρέφων τους πεινώντας και θεραπεύων δωρεάν τους ασθενείς διά της εκεί εγκαταστάσεως εν, επί τούτου, οικήματι ιατρού υπό σου μισθοδοτουμένου. Συ επροίκισας και προικίζεις ορφανάς κόρας. Συ τώρα κτίζεις εδώ εκκλησίαν και λαμβάνεις υπό την προστασίαν σου τα ορφανά ταύτα της ενώσεως μας. Η μνήμη σου Γεώργιε Κανισκέρη θέλει παραμείνει εσαεί τιμωμένη παρά τοις μεταγενεστέροις.
Το ευεργετικόν τούτο ίδρυμα το στεγαζόμενον διά της γενναιοδωρίας σου θέλει παραμείνει εν τη φιλοξένω ταύτη της Αιγύπτου χώρα παράδειγμα αξιοζήλευτον προς μνήμην εις τε τους συγχρόνους και τους μεταγενεστέρους ενταύθα πλουσίους ομογενείς.
Ζήτω επ’ αγαθώ της ομογενούς ενταύθα παροικίας του εν Αιγύπτω Εληνισμού και του έθνους ο μέγας Ευεργέτης της ενώσεως μας και πατήρ των ορφανών Γεώργιος Κανισκέρης».
Ο άνθρωπος
Συνεντευξη εγγονης για Κανισκερη
Το ισορροπημένο του μυαλό φαίνονταν σε όλες τις εκδηλώσεις και ως έμπορος και κοινωνικός άνθρωπος, ως έλληνας και οικογενειάρχης. Άνθρωπος με βαθιά θρησκευτική πίστη, με κοινωνική ευαισθησία και σεμνότητα παρέμεινε πιστός στις αρχές του και με αυτές τις αρχές μεγάλωσε την οικογένεια του.
Εκτιμούσε και σεβόταν όλους τους μορφωμένους ανθρώπους και κάθε αξία γενικότερα. Ήταν φιλομαθής και αγαπούσε ιδιαίτερα την ιστορία, κυρίως τους Βίους Παράλληλους, τους οποίους, καθώς λένε όσοι τον γνώριζαν, είχε σχεδόν αποστηθίσει.
Ήταν εύθυμος χαρακτήρας και οι σύγχρονοί του είχαν να θυμούνται τις διασκεδάσεις που διοργάνωνε στο σπίτι του ή συμμετείχε ο ίδιος.
Στις εμπορικές του συναλλαγές ήταν τίμιος και ειλικρινής και είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη όλων που συνεργάζονταν μαζί του. Παρόλη τη μεγάλη περιουσία που απέκτησε, εξακολουθούσε να είναι ο απλός και απέριττος άνθρωπος των πρώτων χρόνων της ζωής του στην Αίγυπτο.
Έχοντας λόγο ισχυρό κρατήθηκε φυσικός και ανεπιτήδευτος και αν δεν μπόρεσε να αποφύγει εν τέλει τιμές, που η πολιτεία, η κοινωνία και η εκκλησία του απέδωσαν, δεν επηρέασαν καθόλου το χαρακτήρα του αλλά παρέμεινε απλός, χωρίς έπαρση και χωρίς ματαιοδοξία.
Για τα αισθήματά του και την κοινωνική του προσφορά τιμήθηκε από μεν την ελληνική κυβέρνηση με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος, από δε την εκκλησία των Ιεροσολύμων με το Σταυρό του Παναγίου Τάφου.
Ο θάνατός του
Πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 8 Αυγούστου του 1929.
Ο θάνατός του αποτέλεσε πρώτη είδηση για τις εφημερίδες της εποχής εκείνης,10)σκαναρισμενα αρθρα
οι οποίες εκθείαζαν τη ζωή και την προσφορά του. Στην κηδεία του παραβρέθηκαν ο Πατριάρχης, οι αρχές της Αλεξανδρινής κοινότητας, πλήθος κόσμου ομογενών και ντόπιων, τα παιδιά του Κανισκέρειου Ορφανοτροφείου και με τη συνοδεία της φιλαρμονικής τον συνόδεψαν στην τελευταία του κατοικία. Ενταφιάστηκε στον περίβολο του Κανισκέρειου και αργότερα τα οστά του μαζί με της γυναίκας του και του γιού του εντειχίστηκαν στον ιερό ναό του ιδρύματος.
Επίλογος
Αυτός υπήρξε εν συντομία ο Γεώργιος Κανισκέρης, μέγας ευεργέτης της πατρίδας του και της ελληνικής παροικίας της Αιγύπτου. Από άσημο χωριατόπουλο εξελίχθηκε σε πολυτάλαντο επιχειρηματία που
διέθεσε μεγάλο μέρος των χρημάτων του για την ανακούφιση της δυστυχίας και της φτώχειας και τις ανάγκες της ιδιαίτερης του πατρίδας. Η ζωή του υπήρξε αφενός τόσο ευεργετική αφετέρου δε τόσο αβίαστα διδακτική, ώστε ο απέριττος αυτός και σεμνός άνθρωπος να αποτελεί αληθινό σύμβολο και παράδειγμα πειστικότατο για το πού μπορεί να οδηγήσει το ήθος και η προσήλωση στο σκοπό. ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
