Πράσινο για «παζάρι» με τον εισαγγελέα
«Πράσινο φως» για την ποινική συνδιαλλαγή ανάμεσα στον εισαγγελέα και στον κατηγορούμενο, ώστε να μπορούν να συμφωνούν για το ύψος μιας ποινής χωρίς να γίνεται δίκη, ανάβει το υπουργείο Δικαιοσύνης προωθώντας σε δημόσια διαβούλευση το νέο σχέδιο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Οι διατάξεις του νέου κώδικα έχουν σκοπό να μειώσουν τον όγκο των υποθέσεων που φθάνουν στα ποινικά δικαστήρια. Ο θεσμός του «εισαγγελέα ποινικής συνδιαλλαγής» εφαρμόζεται ήδη σε χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία
Οι διατάξεις του νέου Κώδικα έχουν σκοπό να μειώσουν τον όγκο των υποθέσεων που φθάνουν στα ποινικά δικαστήρια και να επιταχύνουν την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης «απεγκλωβίζοντας» πολλούς δικαστικούς λειτουργούς, για να ασχοληθούν με τις χιλιάδες εκκρεμείς υποθέσεις (κάθε χρόνο υποβάλλονται πάνω από 300.000 μηνύσεις, ενώ στο Εφετείο Αθήνας εκκρεμούν πάνω από 6.000 σοβαρές υποθέσεις).
Παράλληλα με άλλες ρυθμίσεις, γίνονται ακόμα πιο περιοριστικές οι διατάξεις για τις αναβολές δικών, ενσωματώνεται η ηλεκτρονική επιτήρηση («βραχιολάκι») και η κατ' οίκον κράτηση, υπό φρούρηση με έξοδα του κατηγορουμένου, ενισχύεται η υποχρέωση του κατηγορουμένου να καλείται για εξηγήσεις στην προκαταρκτική εξέταση (που γίνεται όταν απειλούνται ποινές φυλάκισης άνω του 1 έτους). Η υποχρεωτική λήψη DNA θα ισχύει για αδικήματα απειλούμενα με ποινές φυλάκισης άνω του 1 έτους (αντί των 3 μηνών), ενώ παρέχεται ειδική προστασία σε μάρτυρες - θύματα εμπορίας ανθρώπων και σωματεμπορίας.
Στην ποινική συνδιαλλαγή για τα πλημμελήματα την πρωτοβουλία θα παίρνει ο εισαγγελέας ή ο κατηγορούμενος με αίτησή του και ο εισαγγελέας θα προτείνει το ύψος της ποινής, με κριτήριο την απαξία της πράξης, τις συνθήκες τέλεσης, το είδος της υπαιτιότητας, τους οικονομικούς όρους του δράστη. Στα πλημμελήματα η ποινή δεν θα είναι μεγαλύτερη από το μισό της προβλεπόμενης στον νόμο ανώτατης ποινής, ενώ στα κακουργήματα (όπου η διαδικασία ξεκινά με αίτηση του κατηγορούμενου) δεν θα ξεπερνά τα 3/5 της προβλεπόμενης ανώτατης ποινής.
Η συνδιαλλαγή γίνεται και στα αυτόφωρα πλημμελήματα, ενώ στα κακουργήματα θα εφαρμόζεται σε υποθέσεις που ανήκουν στην αρμοδιότητα του Μονομελούς Εφετείου και σε αδικήματα που απειλούνται με ποινές κάθειρξης έως 10 ετών. Ετσι, δεν μπορεί να υπάρξει διαπραγμάτευση σε υποθέσεις όπου απειλούνται ποινές μεγαλύτερες των 10 ετών, στη νομοθεσία περί καταχραστών του Δημοσίου (ν. 1608/50) σε ρυθμίσεις επιβαρυντικών περιστάσεων.
Εάν εισαγγελέας και κατηγορούμενος συμφωνήσουν, θα συντάσσεται πρακτικό που επικυρώνεται δικαστικά, αλλιώς θα συνεχίζεται κανονικά η ποινική διαδικασία χωρίς να λαμβάνονται υπόψη όσα συζητήθηκαν κατά την αποτυχημένη προσπάθεια ποινικής συνδιαλλαγής.
Στο στάδιο της διαβούλευσης είναι βέβαιο ότι θα διατυπωθούν επιφυλάξεις για τον νέο θεσμό, καθώς αρκετοί εμφανίζονται διστακτικοί για το κατά πόσον η αμερικανικής λογικής διαπραγμάτευση και το «παζάρι» για την ποινή μπορεί να γίνουν πειστικά και να αφομοιωθούν από τη συχνά καχύποπτη ελληνική κοινωνία.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
