Αλλάζει το πόθεν έσχες
Τροποποιείται ο νόμος περί ευθύνης των υπουργών. Τέλος στους διορισμούς των προϊσταμένων στη Δικαιοσύνη. Πιο γρήγορα οι δικαστικές αποφάσεις
Σαρωτικές αλλαγές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο για να ενισχυθεί η διαφάνεια στη δημόσια ζωή, να καταπολεμηθεί η μάστιγα της διαφθοράς και να αλλάξει ο τρόπος επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, πρόκειται να προωθήσει σύντομα στη Βουλή η κυβέρνηση.
Με στόχο να αποκατασταθεί το κύρος της Δικαιοσύνης, αλλά και η εμπιστοσύνη του πολίτη προς το κράτος και τους θεσμούς, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Χ. Καστανίδης θα προωθήσει μαζί με τον υφυπουργό Απ. Κατσιφάρα δέσμη μέτρων, προκειμένου -όπως είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός- να φύγει επιτέλους η Ελλάδα από την 4η θέση πριν από το τέλος στη λίστα της διαφάνειας, όπου συγκατοικεί με την Μποτσουάνα...
Στο πλαίσιο αυτό, θα βελτιωθεί το νομοθετικό πλαίσιο για το «πόθεν έσχες» με ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, θα τροποποιηθεί το νομοθέτημα για την ευθύνη των υπουργών, αλλά και για τις εκλογικές δαπάνες και τη χρηματοδότηση των κομμάτων.
Παράλληλα, θα βελτιωθεί το σύστημα επιλογής της ηγεσίας της δικαιοσύνης και θα επανέλθει ο θεσμός της αυτοδιοίκησης με εκλεγμένους και όχι διορισμένους προϊσταμένους. Το νέο υπουργείο αποκτά πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις και αρμοδιότητες, καθώς θα «φιλοξενήσει» δύο γενικές γραμματείες, για την ισότητα (που θα μεταφερθεί από το υπουργείο Εσωτερικών) καθώς επίσης για τη διαφάνεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα, με ρόλο εποπτικό για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα και με δυνατότητα άμεσων παρεμβάσεων για να διορθώνονται τα κακώς κείμενα.
Επίσης θα προωθηθούν μέτρα για την επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης, για τον εξανθρωπισμό του σωφρονιστικού συστήματος, για την ενίσχυση του ρόλου των ανεξάρτητων αρχών κ.λπ.
Ποινική ευθύνη υπουργών: Θα βελτιωθεί η ισχύουσα νομοθεσία στο μέτρο που επιτρέπει το Σύνταγμα, με στόχο διαδικασίες που να μην «μπλοκάρουν» την αποστολή δικογραφιών στη Βουλή και την ουσιαστική διερεύνησή τους, χωρίς τη δυνατότητα αποχώρησης κομμάτων και υπονόμευσης του θεσμού. Βελτιώσεις θα υπάρξουν στον δικαστικό έλεγχο και στον χρόνο παραγραφής, ενώ οι βασικότερες αλλαγές θα προωθηθούν με την επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος το 2013.
Πόθεν έσχες: Θα ενισχυθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και η αναγκαία υλικοτεχνική υποδομή, με στροφή και προς τον τρόπο κτήσης των περιουσιακών στοιχείων. Εξετάζονται με πολλή προσοχή προτάσεις που έχουν γίνει από διάφορους φορείς για κατάργηση του οικονομικού απορρήτου στα περιουσιακά στοιχεία κρατικών λειτουργών, για να είναι άμεσα προσβάσιμα σε κάθε ελεγκτική αρχή καθώς και για ηλεκτρονική διασταύρωση στοιχείων. Επίσης θα εξεταστούν προτάσεις για δημόσια θέαση περιουσιακών στοιχείων στο Διαδίκτυο, αλλά και για δήμευση εκείνων που αποκλίνουν από τα δηλωθέντα.
Επιλογή ηγεσίας Δικαιοσύνης: Θα βελτιωθεί το ισχύον σύστημα, με δεδομένο πάντως ότι το Σύνταγμα προβλέπει ότι η επιλογή γίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Για να υποχωρήσει ο ομφάλιος λώρος μεταξύ εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, εξετάζεται η προώθηση ενός συστήματος προηγούμενης ακρόασης των υποψηφίων από αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, που θα προκρίνει έναν περιορισμένο αριθμό υποψηφίων από τους οποίους θα επιλέγεται ένας από το Υπουργικό Συμβούλιο. Εξετάζεται επίσης το ενδεχόμενο να προηγούνται γνωμοδότηση ενός σχετικού φορέα, ο περιορισμός του αριθμού των υποψηφίων (για να αποφεύγονται οι «βαθιές βουτιές» στην επετηρίδα) και η αιτιολόγηση των επιλογών.
Στο τραπέζι κάμερες και DΝΑ
Με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας στη δημόσια ζωή, θα εξεταστούν μέτρα προκειμένου οι προσλήψεις υπαλλήλων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα να διέπονται από καθεστώς πλήρους δημοσιότητας, ώστε να λαμβάνουν γνώση όλοι οι ενδιαφερόμενοι.
Στην ίδια λογική θα επανεξεταστεί η νομοθεσία για τη χρηματοδότηση των κομμάτων, τις εκλογικές δαπάνες κ.λπ.
Για την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης θα αξιοποιηθούν νέα μέτρα που προτείνονται στους υπό τροποποίηση κώδικες (είναι ήδη έτοιμο προσχέδιο για την πολιτική δικονομία). Επίσης θα βελτιωθεί το σύστημα υπηρεσιακής εξέλιξης των δικαστικών λειτουργών, με αιτιολόγηση των προαγωγών, μεταθέσεων κ.λπ., ενώ εξετάζονται προτάσεις για ευρύτερη χρήση της κλήρωσης για τις συνθέσεις δικαστηρίων, την επιλογή ανακριτών, εισαγγελέων κ.λπ.
Θεσμικά μέτρα θα ληφθούν και για την ενίσχυση των ανεξάρτητων αρχών, που είχαν απαξιωθεί επί ΝΔ, ενώ αναμένεται να επανεξεταστούν οι πρόσφατες προβληματικές νομοθετικές ρυθμίσεις για τις κάμερες και το DNA, που ξεσήκωσαν θύελλα διαμαρτυριών.
