Η Ευρώπη παραμένει καθηλωμένη από στρατηγικές αγκυλώσεις που πολύ δύσκολα, απ’ ό,τι φαίνεται, θα ξεπεραστούν σε έναν μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και ειδικότερα τις ασθενέστερες και πληγωμένες από την κρίση οικονομίες του Νότου. Η πρώτη σοβαρή αγκύλωση, το πρώτο μεγάλο πρόβλημα για την Ευρωζώνη, είναι η λανθασμένη δογματική επιμονή της Γερμανίας στην πολιτική της λιτότητας για τα περισσότερα μέλη–εταίρους, πράγμα που επιτείνει την ύφεση και τον αποπληθωρισμό, απαξιώνοντας πολλές οικονομίες μεταξύ των οποίων και την ελληνική. Η δεύτερη μεγάλη αγκύλωση είναι η πολύ αργή πορεία προς την ολοκλήρωση της ενοποίησης, και συγκεκριμένα την πολιτική ένωση της Ευρώπης. Ενα σημαντικό πολιτικό έλλειμμα, που τροφοδοτεί τον εθνικισμό και τις επιμέρους κρατικές σκοπιμότητες, κάνει τους πολίτες της Ευρώπης δύσπιστους και υπονομεύει την προοπτική της Γηραιάς Ηπείρου ως γεωπολιτικής δύναμης. Το τρίτο μείζον πρόβλημα, το οποίο παρατείνει το τέλμα, είναι η έλλειψη νέας οικονομικής στρατηγικής για την Ευρώπη. Ποια θέλει να είναι ακριβώς τα χαρακτηριστικά και η θέση της στον παγκόσμιο οικονομικό χάρτη, πώς βλέπει δηλαδή τον εαυτό της στον νέο διεθνή καταμερισμό εργασίας.
Πρόκειται για τρία θεμελιώδη προβλήματα, τα οποία επιζητούν λύσεις, πολιτική συνεννόηση και αποφάσεις γενναίες σε υπερεθνικό επίπεδο. Ζωτικά θέματα για την Ευρώπη, που κρίνουν το ίδιο της το μέλλον, την πορεία των οικονομιών, την κοινωνική συνοχή, την απασχόληση και το επίπεδο διαβίωσης των Ευρωπαίων. Η πολιτική που επιβάλλει η Γερμανία, για να πιάσουμε εν προκειμένω τα θέματα από την αρχή, επιβεβαιώνεται περίτρανα πλέον, έξι χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, ότι είναι εντελώς λανθασμένη και εν τέλει επιβλαβής για τις περισσότερες χώρες–εταίρους. Πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει, αλλά αυτό δεν φαίνεται και τόσο εύκολο. Μετά έξι χρόνια κρίσης, είναι ολοφάνερο ότι δεν αποτελεί προϋπόθεση να μειώσεις ακαριαία τα χρέη και να πνίξεις τους λαούς της Ευρώπης για να ξαναβάλεις μπροστά τις οικονομικές μηχανές. Αντιθέτως, χρειάζεται να βάλεις μπροστά τις μηχανές, να δημιουργήσεις συνθήκες ανάπτυξης για να μειώσεις τα χρέη και να κρατήσεις την κοινωνική ισορροπία.
Υπό το πρίσμα αυτό, λοιπόν, η κρίση στην Ευρώπη δεν είναι μόνο οικονομική είναι και πολιτική σε συλλογικό επίπεδο. Μιλάμε δηλαδή για μία συλλογική αγκύλωση στρατηγικής, με ενδεχομένως θανάσιμα οικονομικά αποτελέσματα για το επίπεδο απασχόλησης και εισοδήματος πολλών χωρών–μελών. Στον διεθνή καταμερισμό εργασίας η Ευρώπη έχει μείνει πολύ πίσω και δεν αποτελεί πόλο έλξης διεθνών επενδύσεων. Ούτε μπορεί ούτε είναι λογικό να ανταγωνιστεί τις ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις, με γνώμονα το χαμηλό εργατικό κόστος. Η Ευρώπη χρειάζεται καινοτομίες και ανάπτυξη στη βάση νέων κλάδων αιχμής, παραγωγής και υπηρεσιών. Η Ευρώπη χρειάζεται, μέσα στο σκληρά ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, ένα καινούργιο μοντέλο που θα καθοδηγεί τους στόχους της και θα επαναπροσδιορίσει τη θέση της ως σημαντικής πάλι γεωοικονομικής δύναμης, με υψηλή απασχόληση. Εκ των πραγμάτων, συνεπώς, θα πρέπει να επιταχύνει και την πολιτική της ένωση, που αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη τέτοιου τύπου κολοσσιαίων αποφάσεων σε υπερεθνικό επίπεδο και με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον ολόκληρης της ηπείρου.
Πρόκειται για τρία θεμελιώδη προβλήματα, τα οποία επιζητούν λύσεις, πολιτική συνεννόηση και αποφάσεις γενναίες σε υπερεθνικό επίπεδο. Ζωτικά θέματα για την Ευρώπη, που κρίνουν το ίδιο της το μέλλον, την πορεία των οικονομιών, την κοινωνική συνοχή, την απασχόληση και το επίπεδο διαβίωσης των Ευρωπαίων. Η πολιτική που επιβάλλει η Γερμανία, για να πιάσουμε εν προκειμένω τα θέματα από την αρχή, επιβεβαιώνεται περίτρανα πλέον, έξι χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, ότι είναι εντελώς λανθασμένη και εν τέλει επιβλαβής για τις περισσότερες χώρες–εταίρους. Πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει, αλλά αυτό δεν φαίνεται και τόσο εύκολο. Μετά έξι χρόνια κρίσης, είναι ολοφάνερο ότι δεν αποτελεί προϋπόθεση να μειώσεις ακαριαία τα χρέη και να πνίξεις τους λαούς της Ευρώπης για να ξαναβάλεις μπροστά τις οικονομικές μηχανές. Αντιθέτως, χρειάζεται να βάλεις μπροστά τις μηχανές, να δημιουργήσεις συνθήκες ανάπτυξης για να μειώσεις τα χρέη και να κρατήσεις την κοινωνική ισορροπία.
Υπό το πρίσμα αυτό, λοιπόν, η κρίση στην Ευρώπη δεν είναι μόνο οικονομική είναι και πολιτική σε συλλογικό επίπεδο. Μιλάμε δηλαδή για μία συλλογική αγκύλωση στρατηγικής, με ενδεχομένως θανάσιμα οικονομικά αποτελέσματα για το επίπεδο απασχόλησης και εισοδήματος πολλών χωρών–μελών. Στον διεθνή καταμερισμό εργασίας η Ευρώπη έχει μείνει πολύ πίσω και δεν αποτελεί πόλο έλξης διεθνών επενδύσεων. Ούτε μπορεί ούτε είναι λογικό να ανταγωνιστεί τις ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις, με γνώμονα το χαμηλό εργατικό κόστος. Η Ευρώπη χρειάζεται καινοτομίες και ανάπτυξη στη βάση νέων κλάδων αιχμής, παραγωγής και υπηρεσιών. Η Ευρώπη χρειάζεται, μέσα στο σκληρά ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, ένα καινούργιο μοντέλο που θα καθοδηγεί τους στόχους της και θα επαναπροσδιορίσει τη θέση της ως σημαντικής πάλι γεωοικονομικής δύναμης, με υψηλή απασχόληση. Εκ των πραγμάτων, συνεπώς, θα πρέπει να επιταχύνει και την πολιτική της ένωση, που αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη τέτοιου τύπου κολοσσιαίων αποφάσεων σε υπερεθνικό επίπεδο και με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον ολόκληρης της ηπείρου.
kthimerini.gr
