Γεννήθηκε το 295 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από Έλληνες γονείς. Έλαβε μεγάλη μόρφωση. Από μικρός ήταν φύση χριστιανική και αντί παιχνιδιών, κατηχούσε και βάπτιζε χριστιανούς τους συνομήλικους του. Ο Πατριάρχης Αλεξάνδρειας εκτιμώντας το ζήλο του, τον κάνει συνεργάτη του για διάκονό του (3Ι9). Ο ΑΘανάσιος ζει για ένα διάστημα κοντά στο Μέγα Αντώνιο, του οποίου γράφει και το βίο.
Παίρνει μέρος στην Α ' Οικουμενική σύνοδο (325) αντικαθιστώντας, τον ασθενή Πατριάρχη Αλεξανδρείας. Αν και διάκονος ακόμη, ήταν η ψυχή της συνόδου. Πρωτοστάτησε στις, Θεολογικές συζητήσεις που οδήγησαν στην καθαίρεση του αιρεσιάρχη Αρείου και στη διατύπωση της αλήθειας, ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού, είναι άναρχος και άκτιστος, "Θεός - αληθινός", "ομοούσιος" με τον Πατέρα.
Εκείνο τον καιρό πεθαίνει ο Αλεξανδρείας Αλέξανδρος και ο ΑΘανάσιος παρά τη Θέλησή του, δια της ψήφου κλήρου και λαού, εκλέγεται (326) στο Θρόνο των Αλεξανδρέων.
Όταν όμως ο Μέγας Κωνσταντίνος, νομίζοντας ότι ο Άρειος μετανόησε ειλικρινά, ζήτησε να τον δεχτεί ο Αθανάσιος ως ιερέα στην Αλεξάνδρεια, ο Άγιος του γράφει ότι δεν μπορεί να γίνει αυτό.
Επηρεασμένος τότε, ο αυτοκράτορας από τις συκοφαντίες των εχθρών του Αγίου και για, να επέλθει η ειρήνη στην ταραγμένη από τις διαμάχες Αρειανών και Ορθοδόξων Αλεξάνδρεια, εξορίζει τον Άγιο στη Γαλλία.
Οι πιστοί της Αλεξάνδρειας κλαίνε, γιατί χάνουν εκείνον που "στο πρόσωπό του, όπως λέει ο Άγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος, οι δυστυχισμένοι βρίσκουν τον παρηγορητή, οι γέροντες το στήριγμά τους, οι νέοι τον αρχηγό τους, οι φτωχοί τον τροφοδότη τους, τα ορφανά τον πατέρα τους, οι ξένοι αυτόν που Θα τους φιλοξενήσει και οι άρρωστοι το γιατρό τους...".
Μετά από 2 χρόνια πεθαίνει ο Μέγας Κωνσταντίνος και ο νεότερος από τους γιους του, ο Κωνσταντίνος ο Β', επαναφέρει στο Θρόνο του τον ΑΘανάσιο.
Δεν αργεί όμως να έλθει νέα θύελλα στην Εκκλησία, επειδή ο Αθανάσιος "ην κηρύττειν πανταχού το ομοούσιον". Μια νέα σύνοδος από Αρειανούς επισκόπους, καθαιρεί τον Άγιο, αν και καταπίπτουν ολοφάνερα, όλες οι εναντίον του αισχρές συκοφαντίες.
Ο Άγιος αναφωνεί: "'Εσβέσθη το δίκαιον, εχάθη ή αλήθεια, επατήθησαν οι νόμοι των 'Αγίων Πατέρων". Ο λαός ξεσηκώνεται. Ο νέος αυτοκράτορας Κωνστάντιος που είναι αρειανόφιλος, καταπνίγει τη λαϊκή αντίσταση και διώκει ανελέητα τους Ορθοδόξους. Ο Αθανάσιος τον ονομάζει Αντίχριστο και πρόδρομο του Αντιχρίστου.
Επίσης τον καλεί "να μην καταστρέφει ολοσχερώς ό,τι έχει σχέση με την Εκκλησία, ούτε να αναμειγνύει τη Ρωμαϊκή εξουσία με τους κανόνες της Εκκλησίας". Ο φίλος του Αθανασίου, Όσιος Κορδούης, του γράφει: "Πάψε σε παρακαλώ βασιλιά, μη ξεχνάς ότι είσαι άνθρωπος θνητός. Μην ανακατεύεσαι στα θέματα της Εκκλησίας" αλλά τον οδηγούν και αυτόν στην εξορία. Μόνο μετά από 5 χρόνια ο βασιλιάς της Ρώμης Kώνστας απειλώντας με πόλεμo τον αδελφό του τον Kωνστάντιο, βασιλιά της Νέας Ρώμης, πετυχαίνει την ανάκληση του Αθανασίου στο θρόνο του.
Μετά το θάνατο του Κώνστα, οι Αρειανοί επιχειρούν όχι μόνο να εξορίσουν, αλλά και να δολοφονήσουν τον "στύλο της Eκκλησίας". Ο Άγιος τότε αυτοεξορίζεται στην έρημο της Αιγύπτου για άλλα 6 χρόνια. Επιστρέφει στον θρόνο του μετά την ανάρρηση στο βασιλικό Θρόνο της Κωνσταντινούπολης του Ιουλιανού.
Διώκεται όμως και πάλι από τον Ιουλιανό και μένει κρυμμένος για 2 περίπου χρόνια κοντά στους ασκητές της Θηβαϊδας.
Με το Θάνατο και του Ιουλιανού επιστρέφει στον Αρχιεπισκοπικό του Θρόνο με πολλές τιμές.
Όμως ένας νέος αυτοκράτορας ο Ουάλης, αρειανόφιλος κι αυτός διατάζει το φόνο του Αθανασίου και ο Άγιος αναγκάζεται για 4 μήνες να κρύβεται μέσα σ' ένα, τάφο, μέχρις ότου οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Αλεξάνδρειας καταφέρνουν και τον επαναφέρουν στο θρόνο των Αλεξανδρέων όπου και θα παραμείνει πλέον ως το τέλος της επίγειας ζωής του (373).
Ο Άγιος έζησε 70 χρόνια, τα 46 ως Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας και από αυτά τα 16 τα πέρασε στην εξορία, αφού, από τέσσερις αυτοκράτορες πέντε φορές εξορίστηκε. Σήκωσε το βάρος της κρίσης του αρειανισμού και συνέβαλε στην οριστική διατύπωση της Ορθόδοξης πίστης για τη Θεότητα του Υιού. Αγωνίστηκε για την αλήθεια με αυταπάρνηση και ανυπέρβλητο θάρρος. Δίκαια χαρακτηρίστηκε "Πατήρ της Ορθοδοξίας" και "στύλος της Εκκλησίας". Η Εκκλησία μας τον ονόμασε Μέγα και τον κατέταξε στη χορεία των αγίων της.
Tιμά τη μνήμη του στις 18 Ιανουαρίου και την ανακομιδή των λειψάνων του στις 2 Μαΐου