Στις 30 Οκτωβρίου του 1990 η Μάργκαρετ Θάτσερ μιλούσε στη Βουλή των Κοινοτήτων. Ηταν η εποχή που η συζήτηση για την Οικονομική και Νομισματική Ενωση (ΟΝΕ) είχε ανάψει, με τον Φρανσουά Μιτεράν και τον Χέλμουτ Κολ στην πρωτοπορία... Το ερώτημα ήταν αν το Λονδίνο θα συμμετάσχει στο ευρώ. Και η απάντησή της δεν άφησε καμία αμφιβολία: «Οχι, όχι, όχι».
Εκείνη η ομιλία της Θάτσερ της στοίχισε την πρωθυπουργία. Οι οπαδοί της όμως σήμερα αισθάνονται ότι παίρνουν την εκδίκησή τους. Τα βάσανα της ευρωζώνης και η κρίση χρέους θεωρούνται από μεγάλη μερίδα των Βρετανών απόδειξη ότι η διατήρηση της αγγλικής λίρας ήταν μια επιλογή σωστή που μακροπρόθεσμα δικαίωσε τη Γηραιά Αλβιώνα και διέσωσε την επιρροή του πανίσχυρου λονδρέζικου Σίτι.
Εσχάτως λοιπόν οι Συντηρητικοί στη Βρετανία έχουν ξεσπαθώσει. Αλλοι μιλούν για επικείμενη διάλυση της ευρωζώνης. Αλλοι ζητούν την έξοδο της Ελλάδας από το ενιαίο νόμισμα -ώστε η ευρωζώνη να δεχθεί καίριο πλήγμα. Και ορισμένοι, ακόμη και στον Τύπο, δεν διστάζουν να συμβουλεύσουν τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να εκμεταλλευθεί τη συγκυρία ώστε να ενισχύσει τη θέση τού Λονδίνου στην Ευρώπη.
Μπόρις Τζόνσον: «Διώξτε την Ελλάδα από το ευρώ»
Ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον είναι γνωστό ότι δεν μασάει τα λόγια του. Το ίδιο έκανε και την περασμένη Κυριακή από τις σελίδες της «Daily Telegraph». Ο τίτλος του άρθρου του ήταν κάτι παραπάνω από σαφής: «Το μεγαλύτερο δώρο για τους Ελληνες ίσως να είναι να τους αφήσουμε να συνεχίσουν μόνοι τους».
«Το Βήμα» επικοινώνησε με το γραφείο τού δημάρχου του Λονδίνου και ζήτησε να του μιλήσει. Η απάντηση ήταν ότι ο κ. Τζόνσον δεν έχει να προσθέσει τίποτα περισσότερο στα όσα έγραψε στο άρθρο του. Τι ακριβώς είπε εκεί όμως;
Σύμφωνα με τον κ. Τζόνσον, στέλεχος του Συντηρητικού Κόμματος ήδη από το 2001, ακόμη και αν η κυβέρνηση του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου ανακαλύψει έναν θατσερικό ζήλο και πουλήσει τα πάντα, «από το λιμάνι του Πειραιά ως τα εναπομείναντα Μάρμαρα του Παρθενώνα» δύσκολα θα μπορέσει να αποφύγει την καταστροφή.
Η ελληνική κρίση κατά τον δήμαρχο του Λονδίνου οδηγεί μόνο σε δύο επιλογές: η μια είναι η δημιουργία «οικονομικής κυβέρνησης στην Ευρώπη». Οπως λέει μάλιστα «ο Κολ, ο Μιτεράν, ο Ντελόρ και οι υπόλοιποι γνώριζαν από ένστικτο ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο. Υπολόγισε ότι μόνο αν επιτυγχανόταν η νομισματική ένωση, το ευρώ θα δημιουργούσε τόσες εντάσεις που η de facto δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης δεν θα συναντούσε αντιστάσεις».
Η δεύτερη επιλογή είναι πλέον σαφής: η έξοδος μιας χώρας από την ευρωζώνη. «Δεν πιστεύω ότι η Ελλάδα θα είναι χειρότερα με ένα νέο νόμισμα» γράφει, θυμίζοντας ότι και η Βρετανία δεν έπαθε τίποτα όταν βγήκε το 1992 από τον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών μετά την κερδοσκοπική επίθεση του Τζορτζ Σόρος.
«Προετοιμαστείτε για διάλυση της ευρωζώνης»
Βουλή των Κοινοτήτων, 20 Ιουνίου του 2011. Ο βρετανός υφυπουργός ΟικονομικώνΜαρκ Χόμπαν μιλάει στους βουλευτές σε συζήτηση για τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει για τη βρετανική οικονομία πιθανή χρεοκοπία της Ελλάδας. Πιεζόμενος από την αντιπολίτευση του Εργατικού Κόμματος, αλλά και από κυβερνητικούς βουλευτές, ο 47χρονος κ. Χόμπαν ρίχνει τη βόμβα: «Δεν πρόκειται να σχολιάσω το αν η ευρωζώνη θα παραμείνει αλώβητη. Είναι σαφές ότι η κρίση αυτή δείχνει τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει. Δεν πρόκειται να μπω στη συζήτηση για το τι μπορεί να συμβεί και τι όχι…».
Αυτό ήταν. Ο νούμερο δύο στην ιεραρχία του βρετανικού υπουργείου Οικονομικών παραδέχεται ότι το Λονδίνο έχει αρχίσει να επεξεργάζεται σενάρια για κατάρρευση της ευρωζώνης. Λίγα λεπτά αργότερα ολοκληρώνει την αποκάλυψη: «Συζητήσεις λαμβάνουν ήδη χώρα μεταξύ του υπουργείου, της Τράπεζας της Αγγλίας και της Υπηρεσίας Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (FSA) και εξετάζουμε έναν αριθμό σεναρίων και πιθανών συμβάντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αγορές».
Υπήρξαν βέβαια και ορισμένοι που μίλησαν ακόμη πιο ωμά. «Η κυβέρνηση πρέπει να αναγνωρίζει ότι η ευρωζώνη δεν μπορεί να αντέξει» τόνισε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των Εργατικών Τζακ Στρο. «Αφού το ευρώ στη σημερινή του μορφή πρόκειται να καταρρεύσει, δεν είναι καλύτερα να συμβεί αυτό γρήγορα, παρά να πεθάνει αργά;» αναρωτήθηκε κυνικά.
Την περασμένη Πέμπτη, 14 προβεβλημένα στελέχη των Τόρις έστειλαν επιστολή στους «Financial Times» απευθυνόμενοι στον Κάμερον και ζητώντας του να κινηθεί αποφασιστικά ώστε η Βρετανία να μη συνεχίσει να σπαταλά χρήματα των φορολογουμένων. Του επισημαίνουν δε ότι πρέπει να πιέσει να μην υπάρξουν άλλα πακέτα διάσωσης και να αναδιαπραγματευθεί τον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Ο ευρωσκεπτικιστής βρετανικός Τύπος
Το σενάριο της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και της υποχρέωσης της βρετανικής κυβέρνησης να μην πληρώσει ούτε… μία πένα για τη διάσωση της χώρας μας τροφοδοτείται πλέον όλο και περισσότερο από τον βρετανικό Τύπο.
Στην πρώτη γραμμή του μετώπου βρίσκεται το «Spectator». Το κορυφαίο περιοδικό που εκφράζει τους βρετανούς Συντηρητικούς έγραψε πρόσφατα σε κύριο άρθρο του: «Το πείραμα της ευρωζώνης τελειώνει. Το έθνος-κράτος επιστρέφει. Η Βρετανία έχει πολλά να κάνει για να κερδίσει ξανά κομμάτια της κυριαρχίας μας, τα οποία δεν έπρεπε ποτέ να είχε παραδώσει». Ο βασικός πολιτικός αναλυτής του περιοδικού Τζέιμς Φόρσαϊθ κατηγορεί μάλιστα τον Ντέιβιντ Κάμερον ότι δεν προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο διάλυσης της ευρωζώνης.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ίσως πιο μετριοπαθής, ο Λάρι Ελιοτ του «Guardian». «Η νομισματική ένωση δεν οδήγησε σε σύγκλιση, αλλά μάλλον ενίσχυσε τις διαφορές»σημειώνει σε πρόσφατο άρθρο του με το οποίο λέει ότι η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ. Μπροστά του βλέπει είτε τη διάλυση της ευρωζώνης είτε έναν σκληρό πυρήνα χωρών να διατηρούν το ευρώ. Δυστυχώς όμως οι Ευρωπαίοι δεν έχουν, κατά τον Ελιοτ, Σχέδιο Β για την αντιμετώπισή της, άρα θα επιμείνουν στη λιτότητα και στην αλληλεγγύη.
Στον Guardian μίλησε και ο σύμβουλος επί ευρωπαϊκών θεμάτων του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, ο σερ Στίβεν Γουόλ. Τί είπε; «Η ΕΕ έχει φθάσει στο υψηλότερο σημείο της. Με λίγη τύχη, θα κρατήσει για το υπόλοιπο της ζωής μας. Βρίσκεται όμως κοντά στην έξοδο. Εξάλλου, πολύ λίγοι θεσμοί κρατούν για πάντα». Σημείωση: ο σερ Στίβεν Γουόλ είναι 64 ετών!
Στο κύριο άρθρο της Πέμπτης πάντως, η βρετανική εφημερίδα ξεκαθαρίζει ότι η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα δεν μπορεί αν συνεχιστεί. Η λύση είναι μία. Η αποδοχή της χρεοκοπίας (που μοιάζει αναπόφευκτη) και η προετοιμασία για αυτή.
Εκείνη η ομιλία της Θάτσερ της στοίχισε την πρωθυπουργία. Οι οπαδοί της όμως σήμερα αισθάνονται ότι παίρνουν την εκδίκησή τους. Τα βάσανα της ευρωζώνης και η κρίση χρέους θεωρούνται από μεγάλη μερίδα των Βρετανών απόδειξη ότι η διατήρηση της αγγλικής λίρας ήταν μια επιλογή σωστή που μακροπρόθεσμα δικαίωσε τη Γηραιά Αλβιώνα και διέσωσε την επιρροή του πανίσχυρου λονδρέζικου Σίτι.
Εσχάτως λοιπόν οι Συντηρητικοί στη Βρετανία έχουν ξεσπαθώσει. Αλλοι μιλούν για επικείμενη διάλυση της ευρωζώνης. Αλλοι ζητούν την έξοδο της Ελλάδας από το ενιαίο νόμισμα -ώστε η ευρωζώνη να δεχθεί καίριο πλήγμα. Και ορισμένοι, ακόμη και στον Τύπο, δεν διστάζουν να συμβουλεύσουν τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον να εκμεταλλευθεί τη συγκυρία ώστε να ενισχύσει τη θέση τού Λονδίνου στην Ευρώπη.
Μπόρις Τζόνσον: «Διώξτε την Ελλάδα από το ευρώ»
Ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον είναι γνωστό ότι δεν μασάει τα λόγια του. Το ίδιο έκανε και την περασμένη Κυριακή από τις σελίδες της «Daily Telegraph». Ο τίτλος του άρθρου του ήταν κάτι παραπάνω από σαφής: «Το μεγαλύτερο δώρο για τους Ελληνες ίσως να είναι να τους αφήσουμε να συνεχίσουν μόνοι τους».
«Το Βήμα» επικοινώνησε με το γραφείο τού δημάρχου του Λονδίνου και ζήτησε να του μιλήσει. Η απάντηση ήταν ότι ο κ. Τζόνσον δεν έχει να προσθέσει τίποτα περισσότερο στα όσα έγραψε στο άρθρο του. Τι ακριβώς είπε εκεί όμως;
Σύμφωνα με τον κ. Τζόνσον, στέλεχος του Συντηρητικού Κόμματος ήδη από το 2001, ακόμη και αν η κυβέρνηση του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου ανακαλύψει έναν θατσερικό ζήλο και πουλήσει τα πάντα, «από το λιμάνι του Πειραιά ως τα εναπομείναντα Μάρμαρα του Παρθενώνα» δύσκολα θα μπορέσει να αποφύγει την καταστροφή.
Η ελληνική κρίση κατά τον δήμαρχο του Λονδίνου οδηγεί μόνο σε δύο επιλογές: η μια είναι η δημιουργία «οικονομικής κυβέρνησης στην Ευρώπη». Οπως λέει μάλιστα «ο Κολ, ο Μιτεράν, ο Ντελόρ και οι υπόλοιποι γνώριζαν από ένστικτο ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο. Υπολόγισε ότι μόνο αν επιτυγχανόταν η νομισματική ένωση, το ευρώ θα δημιουργούσε τόσες εντάσεις που η de facto δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης δεν θα συναντούσε αντιστάσεις».
Η δεύτερη επιλογή είναι πλέον σαφής: η έξοδος μιας χώρας από την ευρωζώνη. «Δεν πιστεύω ότι η Ελλάδα θα είναι χειρότερα με ένα νέο νόμισμα» γράφει, θυμίζοντας ότι και η Βρετανία δεν έπαθε τίποτα όταν βγήκε το 1992 από τον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών μετά την κερδοσκοπική επίθεση του Τζορτζ Σόρος.
«Προετοιμαστείτε για διάλυση της ευρωζώνης»
Βουλή των Κοινοτήτων, 20 Ιουνίου του 2011. Ο βρετανός υφυπουργός ΟικονομικώνΜαρκ Χόμπαν μιλάει στους βουλευτές σε συζήτηση για τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει για τη βρετανική οικονομία πιθανή χρεοκοπία της Ελλάδας. Πιεζόμενος από την αντιπολίτευση του Εργατικού Κόμματος, αλλά και από κυβερνητικούς βουλευτές, ο 47χρονος κ. Χόμπαν ρίχνει τη βόμβα: «Δεν πρόκειται να σχολιάσω το αν η ευρωζώνη θα παραμείνει αλώβητη. Είναι σαφές ότι η κρίση αυτή δείχνει τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει. Δεν πρόκειται να μπω στη συζήτηση για το τι μπορεί να συμβεί και τι όχι…».
Αυτό ήταν. Ο νούμερο δύο στην ιεραρχία του βρετανικού υπουργείου Οικονομικών παραδέχεται ότι το Λονδίνο έχει αρχίσει να επεξεργάζεται σενάρια για κατάρρευση της ευρωζώνης. Λίγα λεπτά αργότερα ολοκληρώνει την αποκάλυψη: «Συζητήσεις λαμβάνουν ήδη χώρα μεταξύ του υπουργείου, της Τράπεζας της Αγγλίας και της Υπηρεσίας Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (FSA) και εξετάζουμε έναν αριθμό σεναρίων και πιθανών συμβάντων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αγορές».
Υπήρξαν βέβαια και ορισμένοι που μίλησαν ακόμη πιο ωμά. «Η κυβέρνηση πρέπει να αναγνωρίζει ότι η ευρωζώνη δεν μπορεί να αντέξει» τόνισε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των Εργατικών Τζακ Στρο. «Αφού το ευρώ στη σημερινή του μορφή πρόκειται να καταρρεύσει, δεν είναι καλύτερα να συμβεί αυτό γρήγορα, παρά να πεθάνει αργά;» αναρωτήθηκε κυνικά.
Την περασμένη Πέμπτη, 14 προβεβλημένα στελέχη των Τόρις έστειλαν επιστολή στους «Financial Times» απευθυνόμενοι στον Κάμερον και ζητώντας του να κινηθεί αποφασιστικά ώστε η Βρετανία να μη συνεχίσει να σπαταλά χρήματα των φορολογουμένων. Του επισημαίνουν δε ότι πρέπει να πιέσει να μην υπάρξουν άλλα πακέτα διάσωσης και να αναδιαπραγματευθεί τον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Ο ευρωσκεπτικιστής βρετανικός Τύπος
Το σενάριο της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και της υποχρέωσης της βρετανικής κυβέρνησης να μην πληρώσει ούτε… μία πένα για τη διάσωση της χώρας μας τροφοδοτείται πλέον όλο και περισσότερο από τον βρετανικό Τύπο.
Στην πρώτη γραμμή του μετώπου βρίσκεται το «Spectator». Το κορυφαίο περιοδικό που εκφράζει τους βρετανούς Συντηρητικούς έγραψε πρόσφατα σε κύριο άρθρο του: «Το πείραμα της ευρωζώνης τελειώνει. Το έθνος-κράτος επιστρέφει. Η Βρετανία έχει πολλά να κάνει για να κερδίσει ξανά κομμάτια της κυριαρχίας μας, τα οποία δεν έπρεπε ποτέ να είχε παραδώσει». Ο βασικός πολιτικός αναλυτής του περιοδικού Τζέιμς Φόρσαϊθ κατηγορεί μάλιστα τον Ντέιβιντ Κάμερον ότι δεν προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο διάλυσης της ευρωζώνης.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ίσως πιο μετριοπαθής, ο Λάρι Ελιοτ του «Guardian». «Η νομισματική ένωση δεν οδήγησε σε σύγκλιση, αλλά μάλλον ενίσχυσε τις διαφορές»σημειώνει σε πρόσφατο άρθρο του με το οποίο λέει ότι η Ελλάδα πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ. Μπροστά του βλέπει είτε τη διάλυση της ευρωζώνης είτε έναν σκληρό πυρήνα χωρών να διατηρούν το ευρώ. Δυστυχώς όμως οι Ευρωπαίοι δεν έχουν, κατά τον Ελιοτ, Σχέδιο Β για την αντιμετώπισή της, άρα θα επιμείνουν στη λιτότητα και στην αλληλεγγύη.
Στον Guardian μίλησε και ο σύμβουλος επί ευρωπαϊκών θεμάτων του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, ο σερ Στίβεν Γουόλ. Τί είπε; «Η ΕΕ έχει φθάσει στο υψηλότερο σημείο της. Με λίγη τύχη, θα κρατήσει για το υπόλοιπο της ζωής μας. Βρίσκεται όμως κοντά στην έξοδο. Εξάλλου, πολύ λίγοι θεσμοί κρατούν για πάντα». Σημείωση: ο σερ Στίβεν Γουόλ είναι 64 ετών!
Στο κύριο άρθρο της Πέμπτης πάντως, η βρετανική εφημερίδα ξεκαθαρίζει ότι η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα δεν μπορεί αν συνεχιστεί. Η λύση είναι μία. Η αποδοχή της χρεοκοπίας (που μοιάζει αναπόφευκτη) και η προετοιμασία για αυτή.
