ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟ ΜΠΟΥΛΑΒΑΓΙΟ – ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ
Η εορτή των Χριστουγέννων είναι πολύ σημαντική για ολόκληρη την ανθρωπότητα, και φυσικά για τους απανταχού Έλληνες. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια η μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων εορτάσθηκε και στον απανταχού Απόδημο Ελληνισμό. Εντελώς απρόβλεπτα ο π. Χαράλαμπος, ένας ευσεβής συνταξιούχος κληρικός που έρχεται κάθε χρόνο από τη Ελλάδα για να μας βοηθήσει εκεί που δεν έχουμε κληρικούς, αρρώστησε με σοβαρό κρυολόγημα και δεν μπορούσε να ταξιδέξει στο μακρυνό Μπουλαβάγιο να εξυπηρετήσει τους 200 περίπου Έλληνες Απόδημους και μαζί μ’ αυτούς κι άλλοι 100 περίπου ρώσσοι, ρουμάνοι, Σέρβοι, Ουκρανοί, Βούλγαροι, ως επίσης και άλλοι περίπου 1000 Ορθόδοξοι από το τοπικό πληθυσμό. Έτσι ενώ στο πρόγραμμα της Μητροπόλεως ο Μητροπολίτης λειτουργεί συνήθως στο καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδος στο Χαράρε, την πρωτεύουσα του Ζιμπάμπουε, τα σχέδια μας άλλαξαν. Αφού έχουμε κληρικό στο Χαράρε, οδηγώντας ο ίδιος μια απόσταση 900 χιλιομέτρων, είχα την ευλογία να τελέσω τις θείες ακολουθίες των Χριστουγέννων κι οι πιστοί με πολύ ευλάβεια να κοινωνήσουν των θείων και Αχράντων Μυστηρίων. Μπορεί να ταξίδευα ώρες με θερμοκρασίες από 35 βαθμούς κελσίου και μετά που έβρεχε 16 βαθμούς , όμως η χαρά που ένοιωθα ήταν ξεχωριστή. Την ώρα που ήμουνα μόνος μου αισθανόμουν ότι ήδη ήμουνα με όλους εκείνους τους πιστούς που περίμεναν εκεί στη ξενιτιά να ακούσουν τους Χριστουγιεννιάτικους ύμνους, «Χριστός Γεννάται δοξάσατε». Και πράγματι στις θείες Χριστουγιεννιάτικες Ακουλουθίες, μικροί μεγάλοι, ήσαν όλοι εκεί να εκκλησιασθούν και να κοινωνήσουν. Ο Χριστός γεννήθηκε στη Βηθλεέμ πριν 2011 χρόνια. Γεννήθηκε και σήμερα στον Ιερό Ναό του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο Μπουλαβάβιο, μέσα στις καρδιές των πιστών που ήρθαν μαζικά να εκκλησιασθούν και να κοινωνήσουν. Η εορτή των Χριστουγέννων γίνεται αφορμή όχι μόνο για την εν Χριστώ αιώνιο σωτηρία μας, αλλά και για την διατήρηση και ενίσχυση της ελληνορθόδοξης ταυτότητας των Αποδήμων μας.
Στο τέλος της Χριστουγιεννιάτικης Λειτουργίας αναγνώσθηκε η Πατριαρχική Εγκύκλιος του Αλεξανδρινού Προκαθημένου κ. Θεοδώρου που αναφερόταν στη σημασία της εορτής των Χριστουγέννων με ιδιαίτερη αναφορά στο πρόσωπο της Παναγίας μας και τη θέση της γυναίκας μέσα στην κοινωνία κι ιδιαίτερα για το ρόλο της μητέρας μέσα στην οικογένεια και στην ευρύτερη κοινωνία. Για τον σκοπό αυτό στο πρόσωπο της κ. Σοφίας Λεοντίου, τιμήθησαν όλες οι γυναίκες κι όλες οι μητέρες για τη μεγάλη τους προσφορά στην Παροικία και στο Ιεραποστολικό έργο του Πατριαρχείου μας. Μαζί της τιμήθηκε κι ο σύζυγος της κ. Παναγιώτης Λεοντίου, Πρόεδρος της Κοινότητας, που πάντοτε με το Συμβούλιο του και την οικογένεια του φροντίζουν για την ομαλή λειτουργία του Ελληνορθόδοξου Ναού, του Ελληνικού Σχολείου και του Ιεραποστολικού Κέντρου του Αγίου Αυγουστίνου που εγκαινίασε ο σημερινός Αλεξανδρινός Προκαθήμενος και επαύξησε ο προκάτοχος μου Μητροπολίτης Γκάνας Γεώργιος. Το Ορθόδοξο Ποιμαντικό, Ιεραποστολικό και φιλανθρωπικό έργο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής στην Αφρικανική Ήπειρον γίνεται αφορμή να δοξάζεται το όνομα του Κυρίου μας, το όνομα του Θείου Βρέφους της Βηθλεέμ.
Ελληνική Κοινότητα Μπουλαουάγιο (Ζιμπάπουε)
Το Μπουλαουάγιο είναι η δεύτερη μεγάλη πόλη του Ζιμπάπουε με πληθυσμό γύρω στις 700.000. Η μεγαλύτερη πόλη είναι η πρωτεύουσα της Χώρας, το Χαράρε με 1.600.000 κατοίκους. Ολόκληρος ο πληθυσμός της Χώρας είναι γύρω στα 13.000.000. Ανάμεσα σ’ αυτούς και γύρω στις 3.000 Έλληνες. Ο αριθμός αυτός παλαιότερα ήταν τριπλάσιος. Σήμερα λειτουργούν τέσσερις Ελληνικές Κοινότητες, του Χαράρε, του Μπουλαουάγιο, του Γκουέρου – Σελούκουε και του Μουτάρε που μαζί με τους Συνδέσμους Ορθοδόξου Νεολαίας, Ελλήνων Παλαιών Πολεμιστών, Κεφαλληνίων, Ελληνίδων Κυριών και της Ελληνικής Κυπριακής Αδελφότητας συναποτελούν την Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων και Σωματείων Ζιμπάπουε, που επικεφαλής της έχει ως Πρόεδρο τον γνωστόν Νέστορα του Απόδημου Ελληνισμού κ. Αντώνη Αντωνιάδη. Εκκλησιαστικά η Χώρα υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Ζιμπάπουε με έδρα το Χαράρε. Σ’ αυτή υπάγονται κι οι χώρες της Αγκόλας, του Μαλάουϊ, της Μοζαμβίκης και της Μποτσουάνας. Η Μητρόπολη οργανώθηκε με απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής το 1968. Μέχρι τότε οι χώρες αυτές μαζί με την Ζάμβια ανήκαν εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας. Άλλωστε κι ο πρώτος Μητροπολίτης Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας μακαριστός Ισίδωρος είναι θαμμένος στο Κοιμητήριο του Μπουλαουάγιο, όπου εσυνέβει το μοιραίον κατά την εκεί ποιμαντική του επίσκεψη το 1938.
Το Ζιμπάπουε απέκτησε την ανεξαρτησία του το 1980. Στην αρχή η χώρα ήταν γνωστή με το όνομα Ροδεσσία. Από το 1890 μέχρι το 1965 ήταν Βρεττανική Αποικία και στην συνέχεια την κυβερνούσαν με την μορφή του Απαρχάϊντ η μειοψηφία των λευκών Βρεττανών Αποίκων μέχρι το 1980. Από τότε μέχρι σήμερα κυβερνά την Χώρα το κόμμα του κ. Μουκάμπε. Τα μεγάλα προβλήματα της χώρας είναι το έϊτς, η φτώχεια, η ανεργία κι η ανακατανομή της γης όπου ακόμη ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από την μικρή πλειοψηφία των λευκών. Τα προβλήματα αυτά επιδεινώνονται με την πολιτική κατάσταση όπου η διακυβέρνηση της χώρας σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα δεν είναι αποτέλεσμα δημοκρατικών διαδικασιών αλλά δικτατορικής επιβολής του υφιστάμενου Προέδρου και του κόμματος του. Με ένα ιδιότυπο νόμο πριν τις τελευταίες Γενικές Βουλευτικές Εκλογές, ο Πρόεδρος είχε δικαίωμα να διορίσει πενήντα βουλευτές κι ο Πρόεδρος εκλέγεται από τα Μέλη της Βουλής.
Κατά την τελευταία επίσκεψή μου στην Χώρα διαπίστωσα ότι τα προβλήματα αυτά έχουν ακόμη ενταθεί περισσότερο με απρόβλεπτες ακόμη πολιτικές και οικονομικές συνέπειες για τον πληθυσμό της χώρας.
Στο Μπουλαουάγιο είχα την ευκαιρία να συναντήσω τον Πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας κ. Παναγιώτη Λεοντίου ο οποίος μου έδωσε και τις σημαντικότερες πληροφορίες για μια πρώτη προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας της σημαντικής αυτής Ελληνικής Κοινότητας που κατάφερε να κρατήσει την Ελληνορθόδοξη ταυτότητα των Μελών της και μάλιστα των νεωτέρων που γεννήθησαν εκεί.
Οι πρώτοι Έλληνες που έφτασαν στο Μπουλαουάγιο, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή και μια οικονομική εξασφάλιση για τους ίδιους και τα παιδιά τους ξεκίνησαν από τις γειτονικές χώρες του Ζιμπάπουε όπως από Νότιο Αφρική, την Μποτσουάνα και την Μονζαμβίκη. Στις χώρες αυτές δεν φαίνεται να τα πήγαν και τόσο καλά στις οικονομικές τους δραστηριότητες. Αυτή η κίνηση άρχισε περίπου το 1906. Κατά συνέπεια θα πρέπει να δεχθούμε ότι ήδη οι πρώτοι Έλληνες που έφθασαν στο Μπουλαουάγιο θα είχαν ταλαιπωρηθεί με πολλές κακουχίες και δυσκολίες για τρία με πέντε χρόνια στις γειτονικές χώρες που έφθασαν στην αρχή από την Ελλάδα και την Κύπρο και στην συνέχεια από την Μικρά Ασία μετά τη μεγάλη Εθνική καταστροφή του 1922.
Η υπομονή τους, η εργατικότητά τους κι η επιμονή τους, αλλά κι η αγωνία τους κι η ευαισθησία τους να διασώσουν την εθνική αξιοπρέπεια τους και το φιλότιμον της οικογενειακής περηφάνειας έπαιξαν ένα σημαντικό ρόλο στη ζωή τους, έτσι ώστε να δραστηροποιηθούν γόνιμα και δημιουργικά, να ενωθούν και να οργανωθούν επιτέλους το 1929 σε οργανωμένη Ελληνική Κοινότητα. Και πράγματι ως άλλοι ήρωες κατάφεραν να ριζώσουν στην περιοχή με την διατήρηση και στήριξη της Θρησκείας τους και της Εθνικότητας τους. Άλλωστε η σημαντική απόφαση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής το 1927, μετά από πρόταση του πρωτοπόρου φωτισμένου μακαριστού Πατριάρχη Μελετίου Μεταξάκη, να οργανώσει ξεχωριστή Μητρόπολη για τις χώρες της Νοτιότερης Αφρικανικής Ηπείρου, την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας με έδρα το Γιοχάννεσπουργκ, είχε ως αποτέλεσμα την ενθάρρυνση για τη οργάνωση και τη δημιουργία νέων Ελληνικών Κοινοτήτων στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοτέρας Αφρικής, εκεί που τούτο ήταν εφικτό . Στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία της νέας Μητροπόλεως περιλαμβανόταν κι η τότε Ροδεσία.
Έτσι η δημιουργία νέων Μητροπόλεων εκ μέρους του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας είχε ως άμεσο αποτέλεσμα να ενθαρρύνει ηθικά το ποίμνιον του Πατριαρχείου μας, που στην πλειοψηφία τους ήσαν Έλληνες, να αρχίσουν να οργανώνουν και να δημιουργούν Ελληνικές Κοινότητες με βασικό σκοπό τη διατήρηση και την προστασία της Ελληνορθόδοξης ταυτότητας των ξενιτεμένων Ελλήνων. Έτσι η λειτουργία κάθε Ελληνικής Κοινότητας είχε ως κύριον έργο της να συνεργασθεί με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας για το κτίσιμο ιερών ναών, ελληνικών σχολείων, κοινοτικών αιθουσών εκδηλώσεων, οικίες για τους ιερείς και τους δασκάλους, οργάνωση θρησκευτικών, εθνικών, πολιτιστικών κι αθλητικών εκδηλώσεων κι άλλων συναφών εκδηλώσεων και προγραμμάτων που συνέβαλλαν στη διατήρηση των ελληνορθόδοξων αξιών.
Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια κινήθηκε κι η οργανωμένη πλέον Ελληνική Κοινότητα του Μπουλαουάγιο η οποία δεν αριθμούσε πέραν των 200 ατόμων. Με την εποπτεία της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας και μάλιστα με την προσωπική καθοδήγηση του τότε Μητροπολίτου Ισιδώρου, οι αξιωματούχοι της Κοινότητας οργάνωσαν το κτίσιμο του ιερού ναού του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Ο Μητροπολίτης Ιωαννουπόλεως Ισίδωρος, αν και είχε ως έδρα του το Γιοχάννεσπουργκ, συνδέθηκε τόσο πολύ με την Ελληνική Κοινότητα του Μπουλαουάγιο, έτσι ώστε όταν ο Θεός τον κάλεσε κοντά του, εσυνέβει ο θάνατος του και στην συνέχεια η ταφή του στο Μπουλαουάγιο. Τα μέλη της Κοινότητας τον τίμησαν με την ανάρτηση της προτομής του στο προάυλιο του Ναού.
Το έτος 1936 ήταν ο δεύτερος μεγάλος ιστορικός σταθμός στη ζωή της Ελληνικής Κοινότητας του Μπουλαουάγιο με την ολοκλήρωση του Ελληνικού Σχολείου. Σημαντική ήταν η συμβολή του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας για την ολοκλήρωση του έργου διά του επισήμου εκεί εκπροσώπου του Πατριαρχείου εφημερίου της Κοινότητας μακαριστού Αρχιμανδρίτου Δοσιθέου, ο οποίος κατάφερε να ευαισθητοποιήσει ολόκληρο τον Ελληνισμό της Ροδεσίας να εισφέρουν γενναιόδωρα για το κτίσιμο και την ομαλή λειτουργία του πρώτου ελληνικού σχολείου στο Μπουλαουάγιο που έμμελε μαζί με την απρόσκοπτη λειτουργία του ιερού ναού του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου να συντηρήσουν και να διασώσουν την ελληνορθόδοξη ταυτότητα των Αποδήμων Ελλήνων του Μπουλαουάγιο και της ευρύτερης περιοχής που είχαν εγκατασταθεί ξενιτεμένοι Έλληνες από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Μικρά Ασία.
Η ομαλή λειτουργία του Ναού και του Ελληνικού Σχολείου είχε ως αποτέλεσμα ο Ελληνισμός να ευημερεί και να προοδεύει, φθάνοντας μάλιστα στην ακμή του το 1970 με περισσότερους από 2000 Έλληνες στην περιοχή αυτή. Ήταν η εποχή που ήδη το 1968 με απόφαση του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής οργανώθηκε νέα Μητρόπολη, η Μητρόπολη Ροδεσίας (η σημερινή Μητρόπολη Ζιμπάπουε), που όπως τονίσαμε αποσπάστηκε από την Μητρόπολη Ιωαννουπόλεως για να οργανωθεί καλύτερα το ποιμαντικό έργο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας προς τους εγκαταβιώσαντας εκεί Έλληνες με πρώτον Μητροπολίτη τον μακαριστόν Κύριλλον, ο οποίος ήδη επρόσφερεν τα μέγιστα εις τον Ελληνισμόν της Νοτίου Αφρικής ως Ιερατικός Προϊστάμενος στο Καθεδρικό Ναό του αγίου Κωνσταντίνου και της αγίας Ελένης στο Τζοχάνεσπουργκ.
Στα χρόνια της ακμής και της προόδου του Ελληνισμού στο Μπουλαουάγιο, δίπλα στον Ιερό Ναό του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και στο Ελληνικό Σχολείο κτίσθηκε οικία για τον εκάστοτε ιερέα του Πατριαρχείου μας που υπηρετούσε εκεί εκτός από εφημέριος, όταν είχε τα απαραίτητα ακαδημαϊκά προσόντα και ως διδάσκαλος της Ελληνικής γλώσσας και του μαθήματος των Θρησκευτικών και της Ελληνικής Ιστορίας.
Κατά τα έτη της ακμής της Ελληνικής Κοινότητας κτίσθηκε κι η σημερινή Αίθουσα Εκδηλώσεων της Κοινότητας που συνεχίζει να καλύπτει πολλές ανάγκες της κοινωνικής και πολιτιστικής δράσης των μελών της.
Λόγω των παραπάνω σύγχρονων κοινωνικών και πολιτικών προβλημάτων που αναφέραμε και των μεγάλων πολιτικών αλλαγών στο Ζιμπάπουε πάρα πολλοί Έλληνες έφυγαν προς άλλες χώρες, ή επέστρεψαν στην Ελλάδα και Κύπρο, με αποτέλεσμα σήμερα ο αριθμός των μελών της Ελληνικής Κοινότητας του Μπουλαουάγιο να μη υπερβαίνει τα 250 μέλη.
Σε πείσμα όμως του αριθμητικού περιορισμού του Ελληνισμού, οι ολίγοι που παρέμειναν στην περιοχή, ενωμένοι με την πνευματική καθοδήγηση και προστασία του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, ακολουθώντας το παράδειγμα των πρώτων Ελλήνων που έφθασαν στο Μπουλαουάγιο, συνεχίζουν να κάνουν το καλύτερο για την ομαλή λειτουργία του Ναού και του Ελληνικού Σχολείου, κτίζοντας μάλιστα κι ένα καινούργιο εμπορικό κτίριο για να έχουν ένα σταθερό εισόδημα για να καλύπτουν λειτουργικά έξοδα του Ναού και του Σχολείου. Μπορεί να πληρώνουν ακόμη το χρέος για να το ξοφλήσουν, αλλά με επικεφαλής τον δραστήριον Πρόεδρο τους κ. Παναγιώτη Λεοντίου από τον Φαρμακά Κύπρου (ανηψιό του μακαριστού Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Μαχαιρά Διονυσίου), είναι υπερήφανοι για το κατόρθωμά τους.
Μάλιστα με πρωτοβουλία του κ. Λεοντίου, κατάφεραν για πρώτη φορά η Ελληνική Κοινότητα το 1991 να έχει το δικό της Ελληνικό Κοιμητήριο για να αναπαύονται εν Χριστώ οι ξενιτεμένοι Έλληνες που παραδίδουν το πνεύμα τους μακρυά από την πατρώα ελληνική γη. Στο ίδιο Κοιμητήριο όπως αναφέραμε είναι θαμμένος κι ο πρώτος Μητροπολίτης Ιωαννουπόλεως μακαριστός Ισίδωρος, τον οποίο η Ελληνική Κοινότητα με πρόταση του κ. Λεοντίου ετίμησε με την κατασκευή της προτομής του το 1995 στο προάυλιο του Ιερού Ναού του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Τα Αποκαλυπτήρια της Προτομής έγιναν με μια λαμπρή τελετή από τον μακαριστό Πατριάρχη Παρθένιο το 1996 μαζί με τα αποκαλυπτήρια της Πλάκας Τιμής των έξι Ελλήνων Αεροπόρων που συμμετείχαν ηρωϊκώς μαχόμενοι στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ετάφησαν στον ίδιο χώρο που αναπαύεται ο μακαριστός Μητροπολίτης Ισίδωρος.
Ένας άλλος σημαντικός θεσμός που ελειτούργησε ωφέλιμα στη ζωή της Κοινότητας ήταν η οργάνωση της Εκκλησιαστικής Επιτροπής από το 1987 που συμβάλλει δυναμικά στην ομαλή λειτουργία του Ιερού Ναού. Επίσης από το 1993 με την ηθική ενθάρρυνση του Πατριαρχείου μας οργανώθηκε και το Φιλόπτωχον Συμβούλιο για να δραστηριοποιηθεί η Κοινότητα και στο Φιλανθρωπικόν έργον.
Σήμερα οι χώροι της Κοινότητας προστατεύονται μ’ ένα τετραγωνικό υψηλό τείχος, ένα ακόμη έργο που ολοκληρώθηκε το 1992 επί προεδρίας του κ. Λεοντίου, με εισφορές των μελών της Κοινότητας, όπως κι η Τιμητική Πλάκα για τους πεσόντες εις τους εθνικούς αγώνες του Έθνους, η προτομή του Μητροπολίτου Ισιδώρου και το νέο εμπορικό κτίριο.
Εις αναγνώρισιν της προσφοράς των μελών της Ελληνικής Κοινότητας και μάλιστα των μελών τους Συμβουλίου της διά την υπόθεσιν της προστασίας της Ελληνορθόδοξης ταυτότητας των Αποδήμων Ελλήνων της περιοχής το Πατριαρχείο μας ετίμησε με το παράσημον του Σταυρού του αγίου Μάρκου τον σημερινό Πρόεδρο της Κοινότητας κ. Παναγιώτη Λεοντίου.
