Καθολική ήττα υπέστη η τρόικα ως προς τις πιέσεις που ασκούσε στην κυβέρνηση για απελευθέρωση των απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα, καθώς με μια απόφαση-καταπέλτη χθες οι κοινωνικοί εταίροι (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ και ΓΣΕΕ), αλλά και οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης που συμμετέχουν στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), παρέκαμψαν τις μνημονιακές επιταγές και αποφάσισαν τη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος απολύσεων.
Ατελείωτες οι ουρές ανέργωνΕκτιμάται ότι η απόφαση αυτή των κοινωνικών εταίρων, η οποία χαιρετίστηκε απ' όλες τις πλευρές, ανοίγει το δρόμο για τη συνεννόηση μεταξύ των εργαζομένων, των συνδικάτων και των εργοδοτικών οργανώσεων, σε μια σειρά από ζητήματα, όπως είναι οι αμοιβές, οι συλλογικές συμβάσεις, οι εργασιακές συνθήκες κ.ά.
Συγκεκριμένα ύστερα από μια μαραθώνια συνεδρίαση η Ολομέλεια του ΑΣΕ, η οποία είχε κληθεί να καθορίσει τις προϋποθέσεις για τη διατύπωση γνωμοδοτήσεων επί αιτημάτων επιχειρήσεων προτιθεμένων να προβούν σε ομαδικές απολύσεις, υιοθέτησε την απόφαση που διατηρεί το υφιστάμενο καθεστώς (δηλαδή το δικαίωμα υπογραφής απολύσεων στον εκάστοτε υπουργό Εργασίας) αποτρέποντας την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων.
Κριτήρια επιλογής
Συγκεκριμένα το ΑΣΕ αποφάσισε ότι:
1Ο υπάρχων νόμος προβλέπει ήδη ορισμένα από αυτά τα στοιχεία: οι λόγοι του σχεδίου απολύσεων, ο αριθμός και οι κατηγορίες των υπό απόλυση εργαζομένων, ο αριθμός και οι κατηγορίες των συνήθως απασχολούμενων εργαζομένων, το χρονικό διάστημα στο οποίο πρόκειται να γίνουν απολύσεις, τα κριτήρια για την επιλογή των εργαζομένων που θα απολυθούν.
2Με δεδομένη την ισχύουσα νομοθετική ρύθμιση η ανωτέρω απόφαση του ΑΣΕ κατά το μέρος που προβλέπει την εκ μέρους του εργοδότη κατάθεση στοιχείων πέραν των υπό του νόμου προβλεπομένων δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα. Δεν θα έχει λοιπόν δικαίωμα να εκφέρει το ΑΣΕ αρνητική γνωμοδότηση μόνο και μόνο επειδή ο εργοδότης δεν προσκόμισε κάποιο στοιχείο που προβλέπεται μεν στην απόφαση του ΑΣΕ, αλλά όχι στο νόμο.
3Είναι προφανές ότι η ανωτέρω απόφαση του ΑΣΕ δεν επιφέρει καμία μεταβολή στο ισχύον νομοθετικό καθεστώς των ομαδικών απολύσεων, ιδίως ως προς το κυριαρχικό δικαίωμα του υπουργού (ή του νομάρχου) να χορηγεί ή να αρνείται την άδεια για ομαδικές απολύσεις.
Η ΓΣΕΒΕΕ και η ΕΣΕΕ επικροτούν την κοινή στάση του υπουργείου Εργασίας με τους κοινωνικούς εταίρους εργοδοτών και εργαζομένων και κυρίως την ομόφωνη απόφαση του ΑΣΕ, σε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα, που ουσιαστικά εφαρμόζει τις κοινοτικές οδηγίες, ενώ διατηρεί το υφιστάμενο καθεστώς στις ομαδικές απολύσεις σε μία κοινωνικά δύσκολη συγκυρία.
Η ΓΣΕΕ σε ανακοίνωσή της επισημαίνει ότι «την απόφαση αυτή οφείλει να σεβαστεί η τρόικα και να σταματήσει εδώ και τώρα να βάζει τον πήχυ στον πυθμένα της εργατικής προστασίας, αγνοώντας και το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για τα ζητήματα αυτά, που σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής τη δεσμεύει».
Από την άλλη πλευρά, το υπουργείο Εργασίας οφείλει να προβεί στην ενεργοποίηση της λειτουργίας όλων των Τμημάτων του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας, αλλά και στην ενίσχυση της λειτουργίας της Ολομέλειας του ΑΣΕ θέτοντας άμεσα σε επανισχύ την αρμοδιότητά του για την κήρυξη της υποχρεωτικότητας των ΣΣΕ.
«Η κυβέρνηση χαιρετίζει με ιδιαίτερη ικανοποίηση τη χθεσινή ομόφωνη απόφαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ), με την οποία προσδιορίζονται, για πρώτη φορά στη χώρα μας, τα κριτήρια και τα αναγκαία στοιχεία τεκμηρίωσης της γνώμης του ΑΣΕ κατά την εξέταση πρότασης περί ομαδικών απολύσεων από εργοδότη», σημειώνει σε δήλωσή του ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης.
Ο υπουργός επισημαίνει δε ότι «η θετική αυτή εξέλιξη σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια νέα εποχή συνεννόησης και εθνικής ενότητας για την αρμονική σύνδεση της ανάπτυξης και των επενδύσεων με την κοινωνική συνοχή και την απασχόληση».
Τι ισχύει
Ομαδικές απολύσεις, σύμφωνα με τη νομοθεσία, θεωρούνται όσες γίνονται από επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 εργαζομένους, για λόγους που αφορούν την επιχείρηση και υπερβαίνουν το ποσοστό που καθορίζεται κάθε ημερολογιακό εξάμηνο με απόφαση του υπουργού Εργασίας.
Ηδη με το άρθρο 74 του ν. 3863/2010 ως ομαδικές απολύσεις θεωρούνται οι περισσότερες των έξι, όταν η επιχείρηση απασχολεί 20-150 εργαζομένους και άνω του 5%, όχι περισσότερες όμως των 30, όταν απασχολεί πάνω από 150 εργαζομένους.
Ο εργοδότης πριν προχωρήσει σε ομαδικές απολύσεις οφείλει να έρθει σε διαβουλεύσεις με τους εκπροσώπους των εργαζομένων και να τους ανακοινώσει εγγράφως τους λόγους των απολύσεων, τον αριθμό και τις κατηγορίες των υπό απόλυση εργαζομένων, το χρονικό διάστημα που πρόκειται να γίνουν οι απολύσεις, τα κριτήρια για την επιλογή των εργαζομένων που θα απολυθούν.
Η προθεσμία των διαβουλεύσεων είναι 20 ημέρες και αρχίζει από την πρόσκληση του εργοδότη για διαβουλεύσεις. Το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων διατυπώνεται σε πρακτικό που υπογράφεται από τα δύο μέρη και υποβάλλεται στο νομάρχη και τον υπουργό Εργασίας.
Αν δεν υπάρξει συμφωνία, με αιτιολογημένη απόφαση, η οποία εκδίδεται μέσα σε 10 ημέρες από την υποβολή του παραπάνω πρακτικού, και αφού λάβει υπόψη τα στοιχεία του φακέλου και συνεκτιμήσει τις συνθήκες της αγοράς εργασίας, την κατάσταση της επιχείρησης καθώς και το συμφέρον της εθνικής οικονομίας, ο υπουργός Εργασίας μπορεί είτε να παρατείνει τις διαβουλεύσεις για 20 ημέρες είτε να μην εγκρίνει την πραγματοποίηση του συνόλου ή μέρους των σχεδιαζόμενων απολύσεων.
