Ο Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

H περιπέτεια της ζωής του Μεγάλου Αλε­ξάνδρου δεν τελείωσε με τον θάνατο του. Η σορός του Αλεξάνδρου πέρασε από μια ολόκληρη Οδύσσεια μέχρι να βρει την ησυχία που αρμόζει και ο τάφος του με­τατράπηκε σε αξιοθέατο και προσκύνημα, ώσπου χάθηκαν τα ίχνη του. Τότε ξεκίνησε μια νέα Οδύσσεια για την ανακάλυψή του, που συνεχίζε­ται μέχρι σήμερα.

Το συναρπαστικό κουβάρι, όπου μπλέκονται τα νήματα της Ιστορίας, των παραδόσεων, των ε­ρευνών και των ενδείξεων για τον τόπο όπου εί­ναι θαμμένος ο Μέγας Στρατηλάτης, ξετυλίγεται σαν συναρπαστικό αρχαιολογικό θρίλερ στο βι­βλίο -Οι Τάφοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου Από τον Αρριανό και τον Στράβωνα στον Ζαν Υβ Αμπερέρ των Εκδόσεων Ερμείας. Στο βιβλίο αυτό αν­θολογούνται και συνθέτονται από την Καίτη Μάζη και τη Βάνα Μάστορη όλες οι – συχνά αντικρουό­μενες – φιλολογικές ιστορικές αναφορές, από αρ­χαίες και νεώτερες πηγές. Δημοσιεύονται επίσης δύο έγκυρα κείμενα του Γάλλου αρχαιολόγου Ζαν Υβ Αμπερέρ και του ιστορικού ερευνητή Χάρη Τζάλλα, ο οποίος ως γνώστης της γλώσσας προσθέτει και νέες ψηφίδες από αραβικές πηγές στο παζλ των αναζητήσεων.

Εξαι­τίας μιας προφητείας που υποσχόταν ευημερία στον τόπο, όπου θα θαβόταν ο Στρατηλάτης, η σορός του έγινε… ανάρπαστη. Μεταφέρθηκε με μια μεγαλοπρεπή αρμάμαξα στην Αίγυπτο, ενώ γύρω μαινόταν ο πόλεμος και η ίντριγκα των δια­δόχων. Το τελευταίο ταξίδι του Αλεξάνδρου δεν κατέληξε στον τόπο όπου ο ίδιος είχε εκφράσει την επιθυμία να ταφεί. την όαση Σίουα όπου βρι­σκόταν το Μαντείο του Αμμωνα Δία.

Άραγε υπάρχει ελπίδα να βρεθεί κάποτε ο τά­φος του Μεγάλου Αλεξάνδρου; Το περίφημο Σώ­μα ή Σήμα Κι αν ναι, πού; Μα, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, συμφωνούν οι περισσότεροι ιστορι­κοί συγγραφείς και ερευνητές, παλιότεροι και σύγχρονοι Ελληνες και Ρωμαίοι, Αραβες, Δυτικοί περιηγητές, αρχαιολόγοι όλων των εθνών. Η ιστο­ρία πλέκεται με τον μύθο, η μορφή του Αλεξάν­δρου κεντρίζει τη φαντασία πολλών λαών. ιδιαίτε­ρα στην Ανατολή των παραμυθάδων, και η σύγ­χρονη Αλεξάνδρεια, με τα μεγάλα ένδοξα κτίρια της, καταλαμβάνει ακριβώς τη θέση της αρχαίος Αλεξάνδρειας δυσκολεύοντας τις έρευνες.

Σήμερα, όμως. βρισκόμαστε πιo κοντά παρά ποτέ στην ανακάλυψη του τάφου, που είναι γνω­στό ως Σώμα ή Σήμα, εάν βεβαίως υπάρχει κάποιο αρχιτεκτονικό του κατάλοιπο και δεν έχει κατα­στραφεί ολοσχερώς από τους πρώτους φανατι­κούς χριστιανούς της Αλεξάνδρειας στα τέλη του 4^ου αι. μ.Χ.

Οι υποβρύχιες έρευνες υπό τον αρχαιολόγο, τον Ζαν Υβ Αμπερέρ. για τη χαρτογράφηση της αρχαίας Αλεξάνδρειας δίνουν τώρα την ακριβή θέση διαφόρων σημαντικών στοιχείων για την αρ­χαία τοπογραφία και στη στεριά, ένας Αιγύπτιος καθηγητής αρχαιολογίας, ο Φ. Φαρακάνι ξεκινάει συστηματικές έρευνες στο Λατινικό Νεκροταφείο της πόλης, για να εντοπίσει τον αληθινό τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου λίγα μέτρα μακρύτερα από το σημείο όπου είναι θαμμένος ο Καβάφης

Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα στις 11 Ιουνίου του 323 πΧ, φροντίζοντας να μην ορίσει διάδοχο στο απέραντο βασίλειο του. Εξαι­τίας μιας προφητείας που υποσχόταν ευημερία στον τόπο, όπου θα θαβόταν ο Στρατηλάτης, η σορός του έγινε… ανάρπαστη. Μεταφέρθηκε με μια μεγαλοπρεπή αρμάμαξα στην Αίγυπτο, ενώ γύρω μαινόταν ο πόλεμος και η ίντριγκα των δια­δόχων. Το τελευταίο ταξίδι του Αλεξάνδρου δεν κατέληξε στον τόπο όπου ο ίδιος είχε εκφράσει την επιθυμία να ταφεί. την όαση Σίουα όπου βρι­σκόταν το Μαντείο του Αμμωνα Δία. Η ταριχευμέ­νη σορός του θάφτηκε προσωρινά στη Μέμφιδα, πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου της Φαραωνι­κής Αιγύπτου, κοντά στο Κάιρο (το 320 π.Χ. με φροντίδα του Πτολεμαίου Α’ Σωτήρος). Κατόπιν, μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια από τον ίδιο Πτολεμαίο      και εκεί παρέμεινε θαμμένος γύρω στα 700 χρόνια. Στην αρχή, ανα­παυόταν μέσα σε μία χρυσή λάρνα­κα, που ήταν τοπο­θετημένη σ’ έναν μεγαλοπρεπή τά­φο, ένα μαυσωλείο σε κεντρικό σημείο της πόλης. Έναν αιώνα αργότερα, ο Πτολεμαίος Φιλοπάτωρ συγκέντρω­σε σ’ έναν μοναδι­κό τάφο τα λείψα­να των προγόνων του γύρω από αυτά του Στρατηλάτη.

Κατά μία εκδοχή, το Σώμα, ο αρχικός τάφος του Αλεξάνδρου έμεινε κενός. Ένας Ρωμαίος ιστορικός. ο Δίων Κάσσιος αναφέρει ότι ο Αύγου­στος τον 1ο αι. π.Χ. στην επιθυμία του να δει το (ταριχευμένο) σώμα του Αλεξάνδρου άγγιξε τη μύτη του και του προξένησε κάποια ζημιά. ‘Οταν δε ρωτήθηκε εάν ήθελε να δει τους τάφους των Πτολεμαίων, αρνήθηκε λέγοντας -ήρθα να δω έ­ναν βασιλιά και όχι νεκρούς».

Δεν ήταν όμως όλοι οι επισκέπτες του τάφου τόσο φιλόφρονες όπως ο Ρωμαίος αυτοκράτωρ Καρακάλας, που το 215 μΧ του αφιέρωσε το ιμά­τιο. το δαχτυλίδι, τη ζώνη του κ.ά. 

Προηγουμένως υπήρξε ένας Πτολεμαίος, ο ε­πονομαζόμενος Παρείσακτος ή Κόκκης (107-68 πΧ), ο οποίος είχε αντικαταστήσει το χρυσό φέ­ρετρο με γυάλινο, ενώ σύμφωνα με άλλες πληρο­φορίες η Κλεοπάτρα Ζ η Φιλοπάτωρ λεηλάτησε τον τάφο του Αλεξάνδρου σε στιγμές οικονομικής σύμφωνα με την οποία ο σοφός Ρωμαίος αυτοκράτωρ Σεπτίμιος Σεβήρος επισκέ­φθηκε το Σώμα και σφράγισε το μαυσω­λείο. αφού προηγουμένως τοποθέτησε μυ­στικά βιβλία «ώστε κανείς να μην μπορέσει ούτε τα βιβλία να διαβάσει ούτε το σώμα να δα».

Στα τέλη του 4ου πΧ. αιώνα η βασιλική νεκρόπολη είχε εξαφανίζει και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος μπορούσε να αναρωτιέται πού είναι ο τάφος του Αλεξάνδρου.

Σποραδικές μαρτυρίες Αράβων αναφέ­ρουν στην έξοδο της πόλης ένα τέμενος με την ονομασία -Τέμενος του Δικέρατου» (Αλεξάνδρου) το 871 μΧ και την ύπαρξη ε­νός μαρμάρινου βάθρου του τάφου τού Α­λεξάνδρου το 954 μ.Χ.

Υπάρχει μια πολύ παλαιότερη πληροφορία του 400 μ.Χ. για την ίδια περιοχή. ‘Όταν μία Ρωμαία έ­κανε δωρεά για να της επιτραπεί να κατασκευάσει εκκλησία, ήρθε στο φως θησαυρός της εποχής του Μ Αλεξάνδρου.

Οι σποραδικές μαρτυρίες και πληροφορίες α­πό τους μετέπειτα αιώνες, συγκλίνουν προς αυ­τήν την περιοχή Ο Πετράρχης συνιστούσε στον φίλο του το 1304-54 να επισκεφθεί τον τάφο του Αλεξάνδρου, ενώ κάποιο μικρό κτίσμα που είχε τη εκκλησία παλαιά του Αγίου Αθανασίου – κατόπιν έγινε τζαμί (του Αταρίν) – έδωσε μια σαρκοφάγο φαραωνικού βασιλέως που μεταφέρθηκε στο Λονδίνο γύρω στα 1755 Ήταν γεμάτη ιερογλυφι­κά και όταν ερμηνεύθηκε, αποδόθηκε στον Φα­ραώ μάγο Ντενκτανεμπό Β . ο οποίος συνδέεται, από μυστικιστικές λαϊκές παραδόσεις, με τον Αλέ­ξανδρο.

To Τζαμί Νάμπι Ντανιάλ σε φωτογραφία των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Σύμφωνα με μια άποψη εδώ βρισκόταν το σώμα του Μ. Αλεξάνδρου.

Η πιθανότητα να βρισκόταν σ αυτό το σημείο, το Νάμπι Ντανιάλ. ο τάφος μειώθηκε αισθητά με­τά τις ανασκαφές Πολωνών (το 1956), που έδειξαν ότι δεν υπάρχει πτολεμαϊκό αρχαιολογικο στρώμα σ’ αυτή την περιοχή Η γνώ^ του εγκυρότερου σήμερα αρχαιολόγου, σε θέματα της Αλεξάνδρει­ας, κ. Ζαν Υβ Αμπερέρ. είναι ότι κάτω από το τζα­μί του Δανιήλ είδε μια συνήθη δεξαμενή με γρα­νιτένιους κίονες, όμοια σε υλικό και μέγεθος με αυτή που βρέθηκε σ ένα αντικρινό κτίριο.

Το 1966. ένας Ιταλός μελετητής, ο Ακίλε Αντριάνι πρότεινε με κάποια επιφύλαξη να ανα­γνωρισθεί ως τάφος του Αλεξάνδρου ένα επιβλη­τικό αλαβάστρινο μνημείο, που βρίσκεται στο Κοι­μητήριο Τέρρα Σάντα Το 1992. οι Αιγύπτιοι αρχαι­ολόγοι έκαναν ανασκαφή σε απόσταση 100 μέ­τρων από τον αλαβάστρινο τάφο κα προς έκπληξη τους διαπίστωσαν ότι ενώ σε όλα τα σημεία της Αλεξανδρείας, αμέσως αποκαλύπτονται ερεί­πια της αρχαίας πόλης, σ αυτό το σημείο και σε βάθος μέχρι 7 μ. δεν βρέθηκε τίποτα. 0 Ζαν Υβ Α­μπερέρ. πάντως, προτείνει ως λογικό «να εγκατα­λείψουμε την παραδοσιακή αντίληψη για τη θέση του τάφου του Αλεξάνδρου στο Τεμενος Νάμπι Ντανιάλ και να δεχθούμε ότι βρίσκεται περίπου έ­να χιλιόμετρο ανατολικότερα.

Παρασκευή Κατημερτζή

Read more http://history-of-macedonia.com/2011/05/21/alexander-the-great-tomb/