Πώς βρέθηκαν στην Αμφίπολη, εκεί όπου άφησαν την τελευταία τους πνοή, η γυναίκα και ο γιος του Μ. Αλέξανδρου - Γιατί μισούσε ο δολοφόνος τους, Κάσσανδρος, τον μεγάλο στρατηλάτη - Οι εκδοχές για τον τύμβο Καστά
Είναι προφανές πως ο Κάσσανδρος δεν ήθελε αντιπάλους στον μακεδονικό θρόνο, γι’ αυτό και επέτυχε την εξόντωση τόσο της μητέρας του ΑλεξάνδρουΟλυμπιάδας [Μυρτάλη ήταν το όνομά της, ο Φίλιππος την «βάπτισε» Ολυμπιάδα ύστερα από τη νίκη του στους Ολυμπιακούς αγώνες του 356 π.Χ. - που πέτυχε το άλογό του], όσο και της Ρωξάνης με τον διάδοχο Αλέξανδρο Δ΄.
Η Ρωξάνη, ήταν κόρη του Οξυάρτη, του οποίου το κράτος μετά την ήττα του, προστέθηκε στο ελληνιστικό βασίλειο της Βακτριανής (Βόρειο Αφγανιστάν). Ο Αλέξανδρος εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της και την ζήτησε σε γάμο, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπήρχε και η πολιτική σκοπιμότητα. Ο Αλέξανδρος, συνήθιζε να αναθέτει την διακυβέρνηση των κρατών που καταλάμβανε στους ηττημένους, αν δήλωναν υποταγή, λόγω αδυναμίας φυσικά να διαθέσει τις χιλιάδες των ενόπλων που θα χρειάζονταν για την υπεράσπισή τους.
Ο γιος τους γεννήθηκε όταν ο Αλέξανδρος ήταν πλέον νεκρός, ονομάστηκε Αλέξανδρος Δ΄, και κατά την διάρκεια των πολύ θλιβερών γεγονότων των αλληλοσκοτωμών των επιγόνων για να επικρατήσει ο ισχυρότερος [ο Αλέξανδρος είχε ανακοινώσει πως το βασιλικό δακτυλίδι θα το έδινε «τω κρατίστω», κι οι εταίροι σφάζονταν μεταξύ τους για να δουν ποιος είναι ο «κράτιστος»], ανακηρύχθηκε βασιλιάς μαζί με τον θείο του, Αρριδαίο, αλλά για καθαρώς τυπικούς λόγους.
Η Ρωξάνη με το γιο της, αφού οι επίγονοι μοίρασαν τελικά το αλεξανδρινό βασίλειο, κατέφυγαν στην Ήπειρο που ζούσε εκεί η Ολυμπιάδα, και όχι στην Μακεδονία, όπου καιροφυλακτούσαν οι αντίπαλοι του Αλεξάνδρου και σφετεριστές του θρόνου του. Να πούμε εδώ, ότι ο Κάσσανδρος, εκτός από την απληστία του για την εξουσία, είχε και προσωπικούς λόγους να μισεί τον Αλέξανδρο. Όταν ήταν έφηβος, επισκέφθηκε την Περσία, και πέτυχε τον Αλέξανδρο να κάθεται στον τεράστιο θρόνο του Δαρείου, αλλ’ επειδή ήταν «μικρός το δέμας» είχε βάλει μαξιλαράκι για να ακουμπούν τα πόδια του. Αυτή η σκηνή φάνηκε φαιδρή στον Κάσσανδρο που έβαλε τα γέλια, προκαλώντας τον θυμό του Αλεξάνδρου, οποίος σηκώθηκε εκνευρισμένος και έσπρωξε δυνατά στον τοίχο τον Κάσσανδρο δυο-τρεις φορές με αποτέλεσμα να χτυπήσει και να θεωρήσει το γεγονός μεγάλη προσβολή.
Τα όσα συνέβησαν στη συνέχεια είναι τραγικά. Εν συνόψει, η Ολυμπιάδα για να προστατεύσει τα συμφέροντα του ανήλικου εγγονού της ξεκίνησε από την Ήπειρο και διεξήγαγε μάχη με τα στρατεύματα του Κασσάνδρου, όπου στο τέλος βρέθηκε εγκλωβισμένη μαζί με την Ρωξάνη και τον Αλέξανδρο Δ΄ στην Πύδνα, παραθαλάσσια πόλη του Θερμαϊκού. Μετά από επτάμηνη στενή πολιορκία και αφού η κατάσταση των πολιορκημένων έγινε αφόρητη (οι εγκλωβισμένοι αναγκάσθηκαν να σφάξουν και να φάνε έναν ελέφαντα δώρο του Μ. Αλεξάνδρου), η Ολυμπιάδα συνθηκολόγησε για να σώσει τον εγγονό της.
Ο Κάσσανδρος, αθετώντας την υπόσχεσή του, έβαλε τους ανθρώπους του να την σκοτώσουν, κατά μία εκδοχή να τη λιθοβολήσουν, "αφήνοντας άταφο το πτώμα της να σαπίσει". Σήμερα πιθανολογείται ότι ο τάφος της βρίσκεται στον τύμβο "Τούμπα" στό Μακρύγιαλο της Πύδνας, αλλά δεν έχει ακόμα ανασκαφεί. Ο Κάσσανδρος, αθετώντας κάθε συμφωνία, φυλάκισε στην Αμφίπολη τη Ρωξάνη και το γιό της Αλέξανδρο, όπου με διαταγή του το 311 π.Χ. δολοφονήθηκαν.
Έτσι, λοιπόν, βρέθηκαν στην Αμφίπολη η Ρωξάνη και ο Αλέξανδρος Δ΄, όπου εκεί άφησαν την τελευταία τους πνοή. Αυτά είναι τα ιστορικά γεγονότα. Και εικάζεται ότι στον τύμβο που ανασκάπτεται ενδέχεται να βρίσκεται ο τάφος τους.
Υπάρχει όμως η εξής απορία. Είναι δυνατόν ο Κάσσανδρος να έθαψε τις σορούς με τις δέουσες τιμές; Τους αφαίρεσε την ζωή, μισώντας τους, και ταυτοχρόνως κατασκεύασε τάφο που δεν βρίσκεται όμοιός του στον μακεδονικό χώρο; Οι δε φόνοι έγιναν το 311, ενώ ο Κάσσανδρος πέθανε -από υδρωπικία- το 297 π.Χ., μετά από 14 χρόνια. Οι αρχαιολόγοι τοποθετούν χρονολογικά τον τάφο μεταξύ 325 και 300 π.Χ. Ποιος τον κατασκεύασε, με δεδομένο πως θα χρειάστηκε και πολύς χρόνος για τόσο μεγάλη κατασκευή;
Και γιατί να τοποθετηθεί ένα λιοντάρι στην κορυφή, σύμβολο μεν βασιλικού οίκου, αλλά μ’ αυτό απέδιδαν τιμές σε βασιλιά που σκοτώθηκε μαχόμενος; Οι αρχαίοι πρόσεχαν αυτές τις λεπτομέρειες, σε αντίθεση με τους σύγχρονους, ακόμη και καθηγητές πανεπιστημίου, που κατασκεύασαν το άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου στην Θεσσαλονίκη, με λάθος τρόπο, προφανώς επειδή διάβασαν επιπολαίως την ιστορία, αντί να την μελετήσουν εμβριθώς.
Το άγαλμα του ηγέτη που πέθαινε σε ειρηνική περίοδο, τον παρουσίαζε καβάλα σε άλογο που να πατά στα τέσσερα πόδια του. Όταν τραυματιζόταν σε μάχη και πέθαινε μετ’ ολίγον, το άλογο είχε το ένα πόδι σηκωμένο. Και όταν σκοτωνόταν στη μάχη, τότε το άλογο είχε ανορθωμένα τα δυο του πόδια. Αυτό έπρεπε να το γνωρίζουν οι πλουσιοπαρόχως αμειβόμενοι γλύπτες (για να μιλήσουμε και για του έκτρωμα του γλυπτού του Αριστοτέλους στην ομώνυμη πλατεία, όπου παρουσιάζει «νανισμό», με ασύμμετρο σώμα – από καθηγητή Πολυτεχνείου παρακαλώ).
Εν πάση περιπτώσει, πάντα έχω τον φόβο ενδεχόμενης απογοήτευσης, επειδή η όλη επικοινωνιακή τακτική ήταν πομπώδης, και να πρόκειται είτε για κενοτάφειο, έτοιμο να δεχθεί μεγάλο ηγεμόνα που δεν τον δέχθηκε, είτε να κρύβει το σκήνωμα κάποιου μεγάλου ηγεμόνα της περιοχής ή στρατηγού του Αλεξάνδρου. Διαφωνώ πλήρως με την προβολή που δόθηκε, πριν μιλήσει η αρχαιολογική σκαπάνη. Γιατί, εάν δεν επιβεβαιωθούν οι μεγάλες προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν, υπάρχει ο κίνδυνος απαξιωθεί ένα ούτως ή άλλως πολύ σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα.
Ο Μακεδών
*Η φωτογραφία είναι από τον πίνακα του Ρούμπενς "Αλέξανδρος και Ρωξάνη" - Πηγή: www.wikiart.org
