ΖΑΧΑΡΗ η αόρατη απειλή

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΥΝΤΑ, αν. καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής, διευθυντή Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), προέδρου Παγκόσμιας Ενωσης Νοσοκομείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας
Η πανδημία της παχυσαρκίας στις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου έχει θέσει σε άμεση προτεραιότητα την εφαρμογή διατροφικών μέτρων, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, για τον περιορισμό του σωματικού βάρους.
Ειδικά για τη χώρα μας, όπου, σύμφωνα με τα ευρήματα της πανελλαδικής μελέτης μας Hellas Health Ι, το 30% των Ελλήνων είναι υπέρβαροι και το 17% παχύσαρκοι, η υπόθεση της καταπολέμησης της παχυσαρκίας είναι εθνικής σημασίας. Η παχυσαρκία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, για καρδιαγγειακά νοσήματα, αρθρίτιδα και ορισμένους καρκίνους.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος της παχυσαρκίας έχει εστιαστεί μέχρι σήμερα στον περιορισμό κυρίως των λιπαρών φαγητών. Ομως, εξίσου, αν όχι πιο σημαντικός, παράγοντας παχυσαρκίας είναι η ζάχαρη και μάλιστα η ύπουλη ζάχαρη, δηλαδή η διαλυμένη ζάχαρη κυρίως στα ζαχαρούχα αναψυκτικά. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι ένα κουτάκι ανθρακούχων ποτών περιέχει δώδεκα κουταλιές ζάχαρης.
Ετσι, εάν καταναλώνουμε έστω και ένα ζαχαρούχο αναψυκτικό την ημέρα, προσθέτουμε περίπου 5 περιττά κιλά ετησίως στο σωματικό βάρος μας. Στα παιδιά, ένα σακχαρούχο ποτό την ημέρα αυξάνει κατά 60% την πιθανότητα παχυσαρκίας. Πολλά δε παιδιά καταναλώνουν τουλάχιστον τρία σακχαρούχα ποτά ημερησίως.
Πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι η ζάχαρη μειώνει την «καλή» HDL χοληστερίνη στο αίμα, άρα αυξάνει άμεσα τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά και όχι μόνο έμμεσα μέσω της παχυσαρκίας. Το 2004, ανακοινώθηκε από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ ότι οι γυναίκες που έπιναν ένα σακχαρούχο ποτό την ημέρα διπλασίαζαν τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.
Το γεγονός ότι την περισσότερη ζάχαρη που καταναλώνουμε δεν τη βλέπουμε, γιατί διαλύεται σε υγρά που προσλαμβάνουμε, την καθιστά ιδιαίτερα επικίνδυνη. Εύκολα κάποιος θα πιει ένα κουτάκι αναψυκτικό. Δύσκολα όμως θα δεχτεί να φάει 12 κουταλιές ζάχαρη
Τον Αύγουστο του 2009, η Καρδιολογική Ενωση των ΗΠΑ (American Heart Association) συνέστησε ότι οι γυναίκες δεν θα πρέπει να καταναλώνουν περισσότερο από 6 κουταλιές ζάχαρη ημερησίως και οι άντρες 9.
Εκτός όμως από την προσπάθεια που θα πρέπει να καταβάλλει ο καθένας στον έλεγχο της προσλαμβανόμενης ζάχαρης, θα πρέπει η Πολιτεία να πάρει τα κατάλληλα μέτρα, ειδικά για την προστασία της υγείας των παιδιών.
Πρώτα απ' όλα θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά η φορολογία όλων των προϊόντων, κυρίως αναψυκτικών, που περιέχουν ζάχαρη. Μέρος δε αυτής της φορολογίας μπορεί να διατεθεί για την προώθηση φρέσκων χυμών και φρούτων-λαχανικών. Θα πρέπει, επίσης, να απαγορευτεί η διαφήμιση προς τα παιδιά όλων των σακχαρούχων αναψυκτικών και να περιοριστεί η διάθεσή τους στο σχολικό περιβάλλον. Θα μπορούσε, επίσης, η βιομηχανία των αναψυκτικών να δημιουργήσει νέα προϊόντα που θα περιέχουν έως και 70% λιγότερη ζάχαρη. Αλλά και με τα σημερινά δεδομένα υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις πίνοντας περισσότερο νερό, φρέσκους χυμούς ή αναψυκτικά χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη.