Σάλος στη Βρετανία από την τηλεοπτική προβολή υποβοηθούμενης αυτοκτονίας

Πολεμική για το ευαίσθητο ζήτημα της ευθανασίας που διχάζει βαθιά τη βρετανική κοινή γνώμη πυροδότησε η προβολή από το δίκτυο Sky News ενός ντοκιμαντέρ που δείχνει την υποβοηθούμενη αυτοκτονία πάσχοντος από τη νόσο του Λου Γκέρινγκ στην ελβετική κλινική της Dignitas.

Το ντοκιμαντέρ «Δικαίωμα στο Θάνατο;» παρουσιάζει όλη τη διαδικασία της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας του 59χρονου Αμερικανού που ζούσε στη Βρετανία Κρεγκ Έβερτ, πάσχοντος από πλάγια μυατροφική σκλήρυνση (νόσος του Λου Γκέρινγκ).
Ο Έβερτ είναι ξαπλωμένος στο κρεβάτι της κλινικής με τη σύζυγό του Μαίρη στο πλευρό του. Ζητά ένα ποτήριο χυμό μήλου για να ξεγελάσει τη γεύση από το μοιραίο κοκτέιλ που έχει μόλις δώσει ένας συνταξιούχος κοινωνικός λειτουργός. Μετά χρησιμοποιεί τα δόντια του για να κλείσει το οξυγόνο που του παρέχεται και πεθαίνει μπροστά στην κάμερα.


Αμφότεροι ο κοινωνικός λειτουργός και η σύζυγος του ασθενούς θα είχαν διωχθεί εάν η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είχε πραγματοποιηθεί στη Βρετανία.


Η παρουσίαση της τελευταίας στιγμής ενός θανάτου ήταν πάντα ταμπού για τη βρετανική τηλεόραση και η προβολή του ντοκιμαντέρ έσπασε αυτή τη γραμμή, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις για ένα ζήτημα που διχάζει βαθύτατα τη βρετανική κοινωνία. Την προβολή του ντοκιμαντέρ εξετάζει το βρετανικό ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο, Ofcom.
Φωτογραφίες με τις τελευταίες στιγμές του Κρεγκ Έβερτ κατέκλυσαν τον Τύπο και πυροδότησαν συζήτηση στη Βουλή των Κοινοτήτων με τον πρωθυπουργό Γκόρντον Μπράουν να ερωτάται για την καταλληλότητα της απόφασης να προβληθεί το επίμαχο πρόγραμμα.


Ο Μπράουν επισήμανε ότι είναι πολύ σημαντικό αυτά τα ζητήματα να αντιμετωπίζονται με ευαισθησία και χωρίς εντυπωσιασμούς. Υπενθύμισε ότι τα τηλεοπτικά μέσα έχουν ευθύνη απέναντι στο κοινό και παρέπεμψε στη ραδιοτηλεοπτική αρχή.
Επιθυμία του Έβερτ το ντοκιμαντέρ
Το ντοκιμαντέρ ήταν επιθυμία του ίδιου του ασθενούς και την κινηματογράφηση ανέλαβε ο βραβευμένος με Όσκαρ Καναδός σκηνοθέτης Τζον Ζαρίτσκι, ο οποίος τόνισε ότι θεωρεί σημαντικό να μεταδοθεί ολόκληρο το ντοκιμαντέρ για να μπορέσει ο κόσμος να κρίνει. Το ντοκιμαντέρ είχε ήδη προβληθεί σε περιορισμένο κύκλο στον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Ελβετία.
Ο Έβερτ, πρώην καθηγητής Πανεπιστημίου, διαγνώστηκε με την εκφυλιστική ασθένεια του νευρικού συστήματος το 2006 και επέλεξε να θέσει τέρμα στη ζωή του στην ειδική κλινική Dignitas στη Ζυρίχη της Ελβετίας. Πριν πεθάνει ανέφερε ότι η απόφασή του σημαίνει λιγότερο πόνο για τον ίδιο και την οικογένειά του.
«Εάν το κάνω, πεθαίνω, όπως θα συνέβαινε κάποια στιγμή. Εάν δεν το κάνω, η επιλογή μου είναι ουσιαστικά να υποφέρω, να προκαλέσω πόνο στην οικογένειά μου και μετά να πεθάνω» λέει ο Έβερτ, πατέρας δύο παιδιών.
Η σύζυγος του αναφέρει πως ο Κρεγκ Έβερτ ήθελε να μεταδοθούν οι τελευταίες στιγμές του για να μετριαστούν οι φόβοι των ανθρώπων για τον θάνατο, και για να κατανοήσουν οι τηλεθεατές πως η υποβοηθούμενη αυτοκτονία του επέτρεψε να πεθάνει χωρίς πόνο αντί να υπομείνει έναν αργό και οδυνηρό θάνατο.
Έντονες αντιδράσεις - Δηλώσεις Μπράουν
Σκληρή ήταν η αντίδραση οργανώσεων κατά της ευθανασίας στη Βρετανία που ευθυγραμμίζονται με την Καθολική Εκκλησία και άλλους θρησκευτικούς οργάνισμούς στη Βρετανία. Μίλησαν για κυνική προσπάθεια να ανέβουν τα νούμερα της τηλεθέασης, σε συνδυασμό με μία απόπειρα να πειστεί η Βουλή να νομιμοποιήσει την υποβοηθούμενη αυτοκτονία.
Ο Γκόρντον Μπράουν επανέλαβε τη θέση του κατά της αλλαγής της βρετανικής νομοθεσίας, ώστε να επιτρέπεται σε συγγενείς ή εργαζόμενους στο ιατρικό επάγγελμα να βοηθούν ασθενείς σε τερματικό στάδιο που έχουν αποφασίσει να πεθάνουν αντί να παρατείνουν τον πόνο τους.
«Πιστεύω ότι είναι αναγκαίο να διασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρχει περίπτωση στη χώρα μας να νοιώσει κάποιος άρρωστος ή ηλικιωμένος υπό πίεση να συμφωνήσει σε υποβοηθούμενη αυτοκτονία ή να νοιώσει κατά κάποιο τρόπο ότι αυτό είναι που πρέπει να γίνει. Αυτός είναι ο λόγος που ήμουν πάντοτε αντίθετος στη νομοθεσία για την υποβοηθούμενη αυτοκτονία» δήλωσε ο Μπράουν.
* Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία επιτρέπεται στην Ελβετία από τη δεκαετία του 1940 εφόσον πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια ατόμου που δεν είναι γιατρός και δεν έχει συμφέρον από τον θάνατο του συγκεκριμένου ασθενή.
Τόσο η Dignitas όσο και η Exit, μία άλλη κλινική ειδικευόμενη στις υποβοηθούμενες αυτοκτονίες στην Ελβετία, χρησιμοποιούν φάρμακα που συνταγογραφεί γιατρός για να θέσουν τέρμα στην ζωή όσων ζητούν την βοήθειά τους για το σκοπό αυτό.