| Η Ευρωζώνη οφείλει να διευθετήσει τα προβλήματά της, αλλιώς θα διαλυθεί |
|
| Πρώτη φροντίδα να αποτραπεί ο πανικός στις αγορές και μετά να αποκαταστήσει την ανάπτυξη |
|
| The Economist |
|
|
|
Η κρίση της Ευρωζώνης αρχίζει να μοιάζει με μόνιμο στοιχείο του παγκόσμιου οικονομικού τοπίου: ένα κόκκινο σημείο που στριφογυρίζει και στριφογυρίζει και ποτέ δεν εξαφανίζεται. Δεν είναι, όμως, έτσι. Μια ημέρα η κρίση θα τελειώσει, είτε επειδή η Ευρωζώνη κατόρθωσε να τη χειριστεί και να τη διευθετήσει είτε επειδή δεν τα κατάφερε και διαλύθηκε.
Προκειμένου να μη διαλυθεί, η Ευρωζώνη πρέπει να επιτύχει τρία πράγματα. Πρώτον, χρειάζεται ένα μείγμα πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα κράτη-μέλη της ώστε να αποτραπεί ένας πανικός στις αγορές, που θα οδηγήσει σε σύντομο τέλος. Υπήρξαν σίγουρα στιγμές που φάνηκε να αποτυγχάνει στον πρώτο αυτό στόχο, αλλά κάθε φορά λαμβάνονταν μέτρα για να αποτραπεί η άμεση καταστροφή. Ο ρόλος της ΕΚΤ εξελίσσεται σταθερά και στην πορεία έχει περιορίσει τον κίνδυνο κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος και μόλυνσης των αγορών κρατικών ομολόγων. Ταυτοχρόνως, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις οικοδομούν αργά και όχι με τον κατάλληλο τρόπο την υποδομή για μια τραπεζική και δημοσιονομική ενοποίηση. Φαίνεται, έτσι, να έχει περιοριστεί ο κίνδυνος εσφαλμένων υπολογισμών τύπου Lehman Brothers, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αιφνίδια οικονομική καταστροφή.
Αυτό, όμως, δεν είναι παρά μόνον το πρώτο πρόβλημα. Η Ευρωζώνη πρέπει, παράλληλα, και να αποκαταστήσει μια στιβαρή ανάπτυξη που να της επιτρέψει να επιτύχει τους δημοσιονομικούς στόχους. Σε αυτό το μέτωπο τα έχει πάει αρκετά άσχημα.
Η ιστορία έχει κάπως έτσι: Η κρίση, η ύφεση και οι εκροές κεφαλαίων της διετίας 2008-09 οδήγησαν σε αποδυνάμωση τις οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Σε όλες αυτές τις προβληματικές οικονομίες αυξήθηκαν οι φόροι και μειώθηκαν οι δαπάνες προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι (μερικά από αυτά τα μέτρα τα ζητούσαν οι αγορές, άλλα τα υπαγόρευσαν οι χώρες του πυρήνα ως αντάλλαγμα για την οικονομική στήριξη). Το αποτέλεσμα ήταν να διολισθήσουν εκ νέου σε ύφεση, η οποία με τη σειρά της επιδείνωσε το δημοσιονομικό ισοζύγιο, υπονομεύοντας τη διαδικασία της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η αποδυνάμωση αυτή μπορεί να εξουδετερωθεί από μια αύξηση των εξαγωγών, αλλά οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της περιφέρειας βρίσκονται στο ίδιο πλοίο και οι άλλες μεγάλες οικονομίες ανά τον κόσμο δεν τα καταφέρνουν σπουδαία, γι’ αυτό και προσπαθούν κι αυτές να αυξήσουν τις εξαγωγές.
Το αποτέλεσμα είναι ότι η Ευρωζώνη βρίσκεται σε ύφεση και η περιφέρειά της σε βαθύτατη κρίση. Η αύξηση της ανεργίας σε όλο τον Νότο μέσα στο περασμένο έτος είναι εντυπωσιακή. Τον Ιούνιο, το 55% των Ελλήνων κάτω των 25 ετών ήταν άνεργοι. Οι άνεργοι της Ευρωζώνης είναι δύο εκατομμύρια περισσότεροι από πέρυσι και αυξάνονται διαρκώς. Υπήρξαν κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις. Ο κλάδος της μεταποίησης εξακολούθησε να συρρικνώνεται τον Σεπτέμβριο σε όλη την Ευρωζώνη, αλλά με πιο αργούς ρυθμούς σε σύγκριση με το καλοκαίρι. Ωστόσο, οι νέες παραγγελίες και οι νέες εξαγωγές συνεχίζουν την πτώση τους. Ελλείψει ανάπτυξης, θα είναι πολύ δύσκολο για τις περιφερειακές οικονομίες να μειώσουν τα ελλείμματά τους και να σταθεροποιήσουν τα χρέη τους. Και χωρίς αυτές τις δύο προϋποθέσεις, οι αγορές θα αναπαράγουν τον πανικό κάπως τακτικά και θα μεγαλώνει το μέγεθος των πακέτων στήριξης.
Και όλα αυτά μας φέρνουν ενώπιον του τρίτου προβλήματος. Η Ευρώπη πρέπει να διατηρήσει τη δέσμευσή της να παραμείνει ενωμένη. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στις περισσότερες νότιες χώρες είτε είναι στάσιμο είτε υποχωρεί επί σχεδόν πέντε χρόνια. Δεν διαφαίνεται άμεσο τέλος στην πορεία αυτή. Οι προβλέψεις για το 2013 γενικώς προεξοφλούν ένα ακόμη έτος συρρίκνωσης για πολλές περιφερειακές οικονομίες. Με εκπλήττει το ότι δεν έχουν ακόμη υπάρξει μεγαλύτερες και πιο άγριες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Στη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, οι ηγέτες της περιοχής έχουν αναγάγει την αυταρέσκειά τους σε είδος τέχνης. Αν δεν αντιμετωπίσουν σύντομα και αποτελεσματικά το πρόβλημα της μαζικής και αυξανόμενης ανεργίας, όλες οι διαπραγματεύσεις, οι ελιγμοί, οι χειραψίες και οι διελκυστίνδες για τη δημοσιονομική και τραπεζική εποπτεία θα αποδειχθεί ότι έγιναν για το τίποτα. Και οι εξαγριωμένοι ψηφοφόροι θα δηλώσουν τελικά: Αρκετά.
Οι διαφωνίες
Σε ό,τι αφορά τις διαφωνίες της Bundesbank με την ΕΚΤ σχετικά με το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων σχετίζονται με δύο βασικές ανησυχίες της Γερμανίας. Πρώτον, ότι το εν λόγω πρόγραμμα εκθέτει τους φορολογούμενους των βόρειων χωρών σε κινδύνους που προέρχονται από τις νότιες χώρες και το κάνει συγκεκαλυμμένα. Δεύτερον, ότι χρησιμοποιεί τη νομισματική πολιτική κατά τρόπον που να πλησιάζει πάρα πολύ τη δημοσιονομική πολιτική, με αποτέλεσμα να περιορίζει την ανεξαρτησία της ΕΚΤ.
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ |
|
|
|
