Από τη Δρ. Ιωάννα Κομνηνού, Dr, Mphil, πτ. Θεολογίας, Φιλοσοφικής, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου.
Καθηγήτρια στο 1ο Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Αθηνών, «Γεννάδειο».
Ένα αξιόλογο βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί σήμερα για ενδιαφέροντα θέματα της υφιστάμενης κατάστασης στο χώρο της Ορθοδοξίας είναι η «Ενότητα και μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο», που εκπόνησε ο Μητροπολίτης Zιμπάμπουε και Αγκόλας Σεραφείμ Κυκκώτης ( υπάρχει στο βιβλιοπωλείο Νεκτάριος Παναγόπουλος, επί της Κολοκοτρώνη και χαβρίου, Αθήνα).
Σκοπός της μελέτης, σύμφωνα με τον συγγραφέα, δεν είναι η διεκδίκηση κάποιας αυθεντίας στην προσέγγιση των θεμάτων που αναπτύσσονται, αλλά το ξεπέρασμα ενός επικίνδυνου εφησυχασμού που αποτρέπει από τον συνεχή αγώνα για βελτίωση της διακονίας και μαρτυρίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο. Τον σκοπό αυτό υπηρετεί με πνεύμα βαθύτατης εκκλησιαστικής συνείδησης και με την εμπειρία που έχει αποκομίσει ως μέλος Συνοδικών Επιτροπών για τον Διαχριστιανικό και Διαθρησκειακό Διάλογο, ως εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και του Αλεξανδρινού Προκαθήμενου κ. Θεοδώρου Β’ στον επίσημο Διεθνή Διάλογο μετά των Ρωμαιοκαθολικών και των Αγγλικανών, αλλά και ως εκπρόσωπος στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και σε Διεθνείς Οργανισμούς σε θέματα Περιβάλλοντος και Βιοηθικής.
Η αναγκαιότητα της έκδοσης προκύπτει από την ανάγκη προώθησης της γνώσης των εκκλησιολογικών αρχών της Ορθοδόξου Εκκλησίας, καθώς αυτές αποτελούν τον πνευματικό της πλούτο, ο οποίος μπορεί να προσφέρει τη λύση σε πολλές δυσκολίες και προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος. Χαρακτηριστικό της επιστημονικής αρτιότητας της μελέτης είναι η συστηματική έρευνα και καταγραφή των κυριοτέρων θεμάτων όπου η Ορθόδοξη Εκκλησία συμφωνεί. Ουσιαστικά πρόκειται για μια συστηματική συγκέντρωση υλικού από αρχεία και βιβλιοθήκες, η οποία διήρκεσε είκοσι χρόνια, από μια μεγάλη και κρίσιμη θεματική περιοχή, όπως αυτή της προετοιμασίας της μελλούσης, Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Εκτός, όμως, από την αναζήτηση και καταγραφή του αρχειακού υλικού, οι προσωπικές τοποθετήσεις του συγγραφέα αποτελούν μια διεισδυτική ματιά σε αδυναμίες και προβλήματα που ο ίδιος διαπιστώνει. Η προσωπική κριτική που κάνει ο συγγραφέας, όπως ο ίδιος τονίζει, γίνεται με σκοπό την καταδίκη απαράδεκτων και αμαρτωλών πράξεων που θίγουν τη διορθόδοξη ενότητα.
Η μελέτη διακρίνεται σε 55 ενότητες. Ο συγγραφέας ξεκινάει από τα κοινωνικά προβλήματα και τη μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας και συνεχίζει με μια καταγραφή των σημαντικότερων Συνεδρίων και πορισμάτων διορθοδόξων επιτροπών. Ξεκινώντας από το Πανορθόδοξο Συνέδριο για το Ημερολόγιο, που έγινε στην Κωνσταντινούπολη το 1923, αναφέρεται στη σημαντικότητα των αποφάσεών του, αλλά και στη βαρύτητα που είχε για την ενότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Στη συνέχεια αναφέρεται στην Πανορθόδοξο Σύνοδο του 1952 και στην Α΄εν Ρόδω Πανορθόδοξο Διάσκεψη του 1961. Στο μεταξύ παρεμβάλλονται ενότητες, που αφορούν στα πορίσματα επιτροπών, στη Γενική Ορθοδόξου Προσυνόδου του 1931 και στην απόπειρα συγκλήσεως Πανορθοδόξου Συνεδρίου από τον Πατριάρχη της Ρωσίας το 1947. Ακολουθούν, η Β΄και η Γ΄εν Ρόδω Πανορθόδοξες Διασκέψεις, το 1963 και 1964 αντίστοιχα, και η κριτική που ασκήθηκε για τις εργασίες τους. Ακολούθως, αναφέρονται οι αποφάσεις της Α΄ Διάσκεψης της Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Επιτροπής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που έγινε στη Γενεύη το 1971 και τα αποτελέσματα των εργασιών των δύο Προσυνοδικών Διασκέψεων στην ίδια πόλη, το 1976 και 1982 αντίστοιχα. Ο συγγραφέας κάνει εκτενή λόγο για τα προταθέντα κείμενα της Β΄ Διορθοδόξου Προπαρασκευαστικής Επιτροπής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που έγινε στη Γενεύη στο 1986. Σε αυτή την ενότητα αναφέρεται στις σχέσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, αλλά και στη συμβολή των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών για την επικράτηση των χριστιανικών ιδεωδών. Ακολουθεί μια ακόμη εκτενής ενότητα που αφορά στα πορίσματα της Γ΄Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως, που έγινε στη Γενεύη το 1986, η οποία αξιολόγησε και διαμόρφωσε στην τελική τους μορφή τα κείμενα της προηγηθείσης Προπαρασκευαστικής Επιτροπής. Η μελέτη συνεχίζεται με την καταγραφή των πιο σημαντικών προβλημάτων που δυσχεραίνουν την ενότητα των τοπικών ορθοδόξων εκκλησιών. Ο συγγραφέας κάνει λόγο για τις δοκιμασίες των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, τονίζοντας ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία, ακόμη και όταν δεν έσπευδε να αποφανθεί για τα προβλήματα του ποιμνίου της, εντούτοις δεν έπαψε ποτέ να λειτουργεί κατά τα πρότυπα της Αποστολικής Εκκλησίας, δηλαδή συνοδικά. Εκτός από την καταγραφή των προβλημάτων, καίρια είναι η τοποθέτηση του συγγραφέα σχετικά με τις προοπτικές κοινής δράσης των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, προκειμένου να προετοιμαστεί το έδαφος για τη μέλλουσα Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Μια από τις σημαντικότερες ενότητες της μελέτης αφορά στην ορθόδοξη προσέγγιση θεμάτων εκκλησιαστικής εκπαίδευσης, ηθικής, οικολογίας, Ορθοδόξου Ιεραποστολής, όπως και διαχριστιανικών και διαθρησκειακών θεμάτων. Ο συγγραφέας ξεκάθαρα τονίζει την αναγκαιότητα της ενότητας όλων των Ορθοδόξων, ώστε να αντιμετωπιστούν τα σοβαρότατα προβλήματα το καιρού μας, χωρίς θρησκευτικές ή άλλες διακρίσεις όσων πάσχουν. Σε αυτό το κεφάλαιο γίνεται ειδικός λόγος για το έργο της Ορθοδόξου Ιεραποστολής, με ειδικότερες αναφορές στις δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί στην αφρικανική ήπειρο. Στη συνέχεια γίνεται συνοπτική αναφορά στη διάρθρωση της Ορθοδόξου Εκκλησίας στις μέρες μας και σε μια σειρά από συναντήσεις και συνέδρια. Η μελέτη κλείνει με μια συλλογή κειμένων, που παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον για επίκαιρα θέματα, με αντίστοιχες κάθε φορά τοποθετήσεις ιεραρχών της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και λαϊκών θεολόγων.
Η προσέγγιση των παραπάνω θεμάτων είναι ιστορική και κριτική ταυτόχρονα. Ο συγγραφέας με νηφαλιότητα και συνείδηση της σημαντικής αποστολής της Ορθοδόξου Εκκλησίας στις μέρες μας, επιχειρεί να εμβαθύνει σε καταστάσεις και προβλήματα, προτείνοντας όμως ταυτόχρονα λύσεις και διατυπώνοντας καίριες προτάσεις. Θεωρούμε ότι το βιβλίο αυτό αποτελεί πολύτιμο βοήθημα για όλους όσους θέλουν να μελετήσουν σε βάθος τη μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπως αυτή αντιλαμβάνεται τον ρόλο της στον σύγχρονο κόσμο.
