Η καταχρεωμένη χώρα πρέπει να αρπάξει τη μοναδική σανίδα σωτηρίας και να διαπραγματευτεί με τους πιστωτές για να σωθεί.
του Nicholas Economides*
Η νέα ελληνική κυβέρνηση της αριστεράς ξεμένει από μετρητά με γοργούς ρυθμούς. Εξελέγη με την υπόσχεση να καταβάλει μεγάλα ποσά σε εκείνους που επλήγησαν από τη λιτότητα, αλλά δεν μπορεί να πληρώσει ούτε τις τακτικές υποχρεώσεις του κράτους. Μέσα σε δύο έως τέσσερις εβδομάδες, η Ελλάδα δε θα είναι σε θέση να πληρώσει μισθούς, συντάξεις και τις δανειακές υποχρεώσεις προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλους δανειστές. Ο χρόνος περνά και εξαντλείται. Η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσει τη μοναδική σανίδα σωτηρίας και να διαπραγματευτεί με τους πιστωτές για να σωθεί.
Έως τα μέσα του Μαΐου, η Ελλάδα θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει έντοκα γραμμάτια συνολικής αξίας 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Συνήθως, οι ελληνικές τράπεζες αγοράζουν το μεγαλύτερο μέρος των εντόκων γραμματίων, αλλά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζαέχει θέσει περιορισμούς σε αυτές τις αγορές. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με το βάρος της κάλυψης νέων εντόκων γραμματίων αξίας 756.000.000 δολαρίων, καθώς και την αποπληρωμή 836 εκατομμυρίων δολαρίων στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στις 11 Μαΐου.
Δηλαδή, ένα σύνολο περίπου 1,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο δεν περιλαμβάνει την καταβολή μισθών, συντάξεων και άλλων κυβερνητικών δαπανών.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει επίσης μια σημαντική υστέρηση των φορολογικών εσόδων, δεδομένου ότι πολλοί Έλληνες περίμεναν η κυβέρνηση να μειώσει, να ακυρώσει ή να αναβάλει τις φορολογικές υποχρεώσεις. Με ελάχιστα αποθεματικά για να σώσει τη χώρα από τη χρεοκοπία, η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει υποχρεωτικά τα ταμειακά αποθεματικά των συνταξιοδοτικών ταμείων, των δήμων και των γεωργικών επιδοτήσεων. Μέχρι τις 18 Ιουνίου, η Ελλάδα θα χρειαστεί να δαπανήσει 4,7 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων εντόκων γραμματίων αξίας 2,16 δισεκατομμυρίων δολαρίων καθώς και την αποπληρωμή 2,55 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο ΔΝΤ.
Ποια είναι η λύση; Μέχρι στιγμής, η καλύτερη λύση είναι η Ελλάδα να επιτύχει μια εύλογη συμφωνία με τους πιστωτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ. Οι πιστωτές θα προσφέρουν νέα φθηνή χρηματοδότηση (η παρούσα χρηματοδότηση της ΕΕ / ΔΝΤ έχει επιτόκιο 1,82%) και η Ελλάδα θα εφαρμόσει περικοπές στις κρατικές δαπάνες, θα επανεκκινήσει τις ιδιωτικοποιήσεις, θα επιτρέψει τον ανταγωνισμό σε κλειστούς τομείς (όπως στις μεταφορές) και θα απελευθερώσει την αγορά εργασίας, για να κάνει την οικονομία πιο ανταγωνιστική. Η παρούσα κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ, εξελέγη με μια πλατφόρμα που υποσχέθηκε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που απαιτείται σήμερα. Αλλά είναι απαραίτητη μια απότομη αλλαγή πλεύσης για να μην χρεοκοπήσει η Ελλάδα.
Εάν δεν επιτευχθεί κάποια συμφωνία με τους πιστωτές, δύο σενάρια είναι πιθανό να συμβούν. Στο πρώτο, θα υπάρξει «χρεοκοπία εντός του ευρώ». Αυτό φαίνεται να προτιμά η κυβέρνηση – μια κατάσταση στην οποία η Ελλάδα συνεχίζει την καταβολή μόνο των μισθών και των συντάξεων. Δεδομένου ότι δεν πληρώνει τα εξωτερικά δάνεια, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων που οφείλει στο ΔΝΤ, η χώρα πηγαίνει ουσιαστικά σε πτώχευση. Οι τράπεζες θα δυσκολευτούν να επιβιώσουν καθώς οι αξιωματούχοι θα εφαρμόσουν μέτρα για να αποτρέψουν τους πολίτες και τους επενδυτές από το να βγάλουν τα χρήματά τους έξω από τη χώρα. Η ΕΚΤ θα πρέπει να αποφασίσει αν θα συνεχιστεί η στήριξη των ελληνικών τραπεζών σε μια χώρα της Ευρωζώνης που έχει χρεοκοπήσει. Τελικά, η κυβέρνηση ή η ΕΚΤ θα αναγκάσει τη χώρα να υιοθετήσει μια νέα δραχμή.
Στο δεύτερο σενάριο, η Ελλάδα θα πληρώνει τα δάνεια με ευρώ, αλλά θα πληρώνει τους μισθούς, τις συντάξεις και τα άλλα έξοδα της κυβέρνησης με «IOU» ή εναλλακτικό νόμισμα, το οποίο θα γίνει γρήγορα ένα νέο, εσωτερικό, ιδιαίτερα υποτιμημένο νόμισμα. Οι τράπεζες μάλλον δεν θα τους επιτραπεί από την ΕΚΤ να το αποδέχονται αλλά αυτό, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα ανταλλάσσεται με μεγάλη έκπτωση έναντι ευρώ από το φοβισμένο και φτωχό πληθυσμό. Θα πρέπει να επιβληθούν κεφαλαιακοί έλεγχοι και όρια στις αναλήψεις. Πολύ σύντομα το «IOU» θα ονομαστεί νέα δραχμή.
Και στις δύο περιπτώσεις, μέσα σε λίγες εβδομάδες ή μήνες, η Ελλάδα θα εγκαταλείψει το ευρώ. Οι ελληνικές τράπεζες θα αντιμετωπίσουν τραπεζικό πανικό και τελικά θα καταρρεύσουν. Δεδομένου ότι το νέο νόμισμα θα έχει υποτιμηθεί σε μεγάλο βαθμό, οι τιμές για τα τοπικά προϊόντα και τις υπηρεσίες θα αυξάνονται ραγδαία, εξαθλιώνοντας της Ελλάδα σε επίπεδα που θα θυμίζουν τα εισοδήματα του 1950. Ως αποτέλεσμα της πτώχευσης, η χώρα θα αντιμετωπίσει έλλειψη πιστώσεων. Ως εκ τούτου, θα προκληθούν ελλείψεις βασικών εισαγομένων αγαθών, όπως καυσίμων και φαρμάκων.
Και στα δύο σενάρια, η πτώχευση φαντάζει τόσο κακή ώστε η πιθανότητα μιας συμφωνίας με τους πιστωτές για να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο φαντάζει πολύ καλή για να είναι αληθινή. Αλλά η ελληνική κυβέρνηση, που εξελέγη για να πιέσει για μια καλή συμφωνία, φαίνεται να επιστρέφει στις ακραίες αριστερές της ρίζες. Οι υπουργοί της μιλούν για «ρήξη με τους πιστωτές» και ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι «η Ελληνική Δημοκρατία δεν μπορεί να εκβιάζεται».
Σε αυτό το σημείο, μόνο ένα θαύμα μπορεί να σώσει την Ελλάδα από την επικείμενη καταστροφή.
* O Nicholas Economides είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University.
Πηγή: fortune.com
